Parlament i jego funkcje
Parlament to wieloosobowy organ państwowy, którego głównym zadaniem jest tworzenie prawa, czyli funkcja legislacyjna. Może być jednoizbowy (typowy dla małych państw unitarnych, jak kraje nordyckie) lub dwuizbowy, gdzie izba wyższa często reprezentuje jednostki terytorialne.
Członkowie izby niższej zawsze pochodzą z wyborów, natomiast członkowie izby wyższej mogą być wybierani, mianowani lub nawet dziedziczyć funkcję. Izba wyższa często działa jako "izba refleksji", dbająca o jakość stanowionego prawa.
Proces tworzenia prawa, czyli proces legislacyjny, obejmuje zwykle trzy czytania: zapoznanie z projektem, pozyskanie poparcia oraz głosowanie. W parlamentach dwuizbowych projekt musi być zaakceptowany przez obie izby, a następnie podpisany przez głowę państwa.
⚠️ Ważne! Parlament poza funkcją ustawodawczą pełni również funkcje: ustrojodawczą (zmiana konstytucji), kontrolną (nadzór nad rządem) i kreacyjną (powoływanie innych organów).
Parlamenty mogą działać w trybie sesyjnym (z przerwami) lub permanentnym (bez przerw). Podczas obrad plenarnych uczestniczą wszyscy członkowie, a parlamenty posiadają różne organy wewnętrzne: kierownicze (marszałek, prezydium) i pomocnicze (komisje). Pamiętaj, że w demokracji obowiązuje zasada jawności obrad parlamentarnych.
Mandat parlamentarzysty może być związany (poseł reprezentuje konkretną grupę wyborców, którzy mogą go odwołać) lub wolny (reprezentuje całe społeczeństwo i nie jest związany instrukcjami wyborców).