Budowa i właściwości aminokwasów
Aminokwasy to związki organiczne zbudowane z węgla, wodoru, tlenu i azotu, a niektóre zawierają również siarkę. Ich charakterystyczną cechą jest posiadanie co najmniej dwóch grup funkcyjnych: aminowej (-NH₂) i karboksylowej (-COOH).
Definicja: Aminokwasy to organiczne związki chemiczne zawierające grupę aminową i karboksylową, stanowiące podstawowe jednostki budulcowe białek.
Budowa aminokwasów jest kluczowa dla zrozumienia ich funkcji. W aminokwasach białkowych obie grupy funkcyjne są połączone z tym samym atomem węgla, zwanym węglem α. Podstawnik R, połączony z węglem α, może być pojedynczym atomem wodoru, łańcuchem lub pierścieniem, co determinuje właściwości danego aminokwasu.
Highlight: Wzór ogólny aminokwasów to H₂N-CHR-COOH, gdzie R oznacza charakterystyczny dla danego aminokwasu podstawnik.
Właściwości chemiczne aminokwasów są ściśle związane z ich strukturą. W roztworach wodnych aminokwasy mogą występować w trzech formach jonowych, zależnie od pH środowiska:
- Jon obojnaczy - obie grupy (aminowa i karboksylowa) są zjonizowane
- Anion - zjonizowana jest tylko grupa karboksylowa
- Kation - zjonizowana jest tylko grupa aminowa
Vocabulary: Punkt izoelektryczny aminokwasu to wartość pH, przy której aminokwas występuje głównie w formie jonu obojnaczego.
Podział aminokwasów ze względu na chemiczny charakter podstawnika obejmuje:
- Aminokwasy kwasowe (np. kwas asparaginowy, kwas glutaminowy)
- Aminokwasy zasadowe (np. arginina, lizyna)
- Aminokwasy polarne (np. seryna, treonina)
- Aminokwasy niepolarne (np. alanina, walina)
Example: Przykładem aminokwasu niepolarnego jest fenyloalanina, która ma hydrofobowy pierścień benzenowy w łańcuchu bocznym.