Cykl komórkowy. Mitoza

Alternatywny zapis:

brak lub obecność nieprawidłowej wersji białka regulatorowego p53 • Białko p53 jest odpowiedzialne za zatrzymanie cyklu w fazie G₁, gdy uszkodzony jest DNA • Jeśli cykl komórkowy się nie zatrzyma, wówczas następuje replikacja wadliwego DNA i zwiększy prawdopodobieństwo powstania nowotworu 5. Mitoza 1) PROFAZA - kondensacja chromosomów - zanik otoczki jądrowej i jąderka - powstanie wrzeciona podziałowego - chromosomy przytwierdzają się do włókien do wrzeciona w miejscach określonych jako centromery 2) METAFAZA - osiągnięcie przez chromosomy maksymalnego poziomu kondensacji - chromosomy połączone z włóknami wrzeciona podziałowego układają się w płaszczyźnie równikowej komórki, tworzą płytkę metafazową 3) ANAFAZA - podział centromerów, prowadzi to do podziału chromosomu na dwie chromatydy, od tego momentu każda chromatyda staje się chromosomem potomnym - przemieszczanie się chromosomów do przeciwległych biegunów komórki, dzięki skracającym się włóknom wrzeciona podziałowego 4) TELOFAZA - struktura chromosomów potomnych ulega dekondensacji - wokół nich tworzy się otoczka jądrowa i zaczyna się formować jąderko - zanika wrzeciono podziałowe (wyjątek mogą stanowić komórki niektórych roślin - na przeciwległych biegunach komórki tworzą się dwa jądra potomne 6. Znaczenie Mitozy • Powstają dwie komórki potomne, każda z nich posiada identyczny zestaw chromosomów, co komórka macierzysta • Zachodzi w komórkach somatycznych-haploidalnych lub diploidalnych • Umożliwia wzrost organizmów oraz procesy regeneracji tkanek i narządów • Sposób rozmnażania bezpłciowego 7. Wrzeciono kariokinetyczne • W jego powstawaniu uczestniczy centrosom (komórki zwierzęce) - wewnątrz niego znajduje się para centrioli, zbudowana z mikrotubul • Powstaje z udziałem białek motorycznych komórki (komórki roślinne) 8. Cytokineza • Zaczyna się: - dla komórek zwierzęcych- w anafazie (gdy filamenty aktynowe i miozynowe tworzą pierścień kurczliwy) - dla komórek roślinnych- na początku telofazy (z pozostałości wrzeciona kariokinetycznego formułuje się wrzeciono cytokinetyczne) Komórka zwierzęca Bruzda podziałowa Pierścień kurczliwy Komórka roślinna JUNIOU Fragmoplast DO 88 Pęcherzyki Golgiego 9. Apoptoza • Genetycznie zaprogramowana śmierć komórkowa • Proces naturalny • Umożliwia: - eliminację niepotrzebnych, powstałych w nadmiernej ilości komórek usuwanie struktur, które przestały pełnić swoją funkcję na danym etapie rozwoju organizmu -kształtowanie części ciała - eliminacje komórek uszkodzonych, zainfekowanych, nieprawidłowych, błędnie umiejscowipnych 10. Przebieg apoptozy 1) Komórka funkcjonuje normalnie do rozpoczęcia apoptozy. Moment ten jest ściśle regulowany zewnątrz- i wewnątrzkomórkowo 2) Jądro komórkowe obkurcza się, a DNA ulega fragmentacji. Komórka traci wodę i kurczy się, a cytoszkielet się rozpada (ulega degradacji) 3) Zanika otoczka jądrowa, a błona zaczyna się uwypuklać 4) Komórka rozpada się na małe, otoczone błoną pęcherzyki (ciałka apoptotyczne) 5) Ciałka apoptotyczne są pochłaniane i trawione przez sąsiadujące komórki lub makrofagi- komórki żerne układu odpornościowego 6) Po obumarłej komórce nie pozostaje żaden ślad chromatyna jadro komórkowe