Replikacja DNA

Replikacja DNA jest kluczowym procesem zachodzącym w fazie S cyklu komórkowego. Jest to proces semikonserwatywny, co oznacza, że każda nowo powstała cząsteczka DNA składa się z jednej starej i jednej nowej nici.

Proces replikacji DNA przebiega w następujących etapach:

1. Helikaza rozplata podwójną helisę DNA.
2. Enzym polimeraza DNA dobudowuje do każdej nici komplementarną nową nić, zgodnie z zasadą parowania zasad $A-T, G-C$.
3. Nowo powstałe cząsteczki DNA zwijają się w podwójną helisę.

Definition: Semikonserwatywna replikacja DNA to proces, w którym każda nowa cząsteczka DNA zawiera jedną oryginalną nić i jedną nowo zsyntetyzowaną.

Highlight: Replikacja DNA jest kluczowa dla zachowania ciągłości informacji genetycznej podczas podziału komórki.

Vocabulary: Polimeraza DNA - enzym odpowiedzialny za syntezę nowych nici DNA podczas replikacji.

Mitoza i jej fazy

Mitoza to proces podziału jądra komórkowego, w wyniku którego z jednej komórki macierzystej powstają dwie komórki potomne o identycznym materiale genetycznym. Składa się z czterech głównych faz:

1. Profaza: Chromosomy ulegają kondensacji Zanika jąderko i błona jądrowa Formuje się wrzeciono podziałowe
2. Metafaza: Chromosomy układają się w płaszczyźnie równikowej komórki Mikrotubule wrzeciona przyłączają się do kinetochorów chromosomów
3. Anafaza: Chromatydy siostrzane rozdzielają się i są przeciągane ku przeciwległym biegunom komórki
4. Telofaza: Chromosomy dekondensują Odtwarzają się błony jądrowe i jąderka Formują się dwa nowe jądra komórkowe

Highlight: Fazy mitozy $profaza, metafaza, anafaza, telofaza$ zapewniają równy podział materiału genetycznego do komórek potomnych.

Vocabulary: Kinetochory - struktury białkowe na centromerach chromosomów, do których przyłączają się mikrotubule wrzeciona podziałowego.

Example: Podczas anafazy chromatydy siostrzane rozdzielają się, co przypomina rozciąganie sznurka między dwoma biegunami komórki.

Cytokineza

Cytokineza to proces podziału cytoplazmy, który następuje po mitozie i prowadzi do powstania dwóch odrębnych komórek potomnych. Proces ten różni się w komórkach zwierzęcych i roślinnych:

W komórkach zwierzęcych:

• Tworzy się pierścień kurczliwy zbudowany z włókien aktynowych
• Pierścień zaciska się, dzieląc komórkę na dwie części

W komórkach roślinnych:

• Formuje się przegroda pierwotna w środku komórki
• Przegroda ta rozrasta się od środka ku brzegom, dzieląc komórkę

Highlight: Cytokineza w komórkach roślinnych różni się od tej w komórkach zwierzęcych ze względu na obecność ściany komórkowej.

Vocabulary: Przegroda pierwotna - struktura formująca się podczas cytokinezy w komórkach roślinnych, która dzieli komórkę na dwie części.

Example: Cytokineza w komórce zwierzęcej przypomina zaciskanie portmonetki z suwakiem, gdzie "suwakiem" jest pierścień kurczliwy.

Znaczenie mitozy i cytokinezy jest ogromne dla organizmów. Procesy te umożliwiają wzrost, regenerację tkanek i zastępowanie starych komórek nowymi, zachowując przy tym integralność genetyczną organizmu.

Cytokineza

Cytokineza stanowi końcowy etap podziału komórkowego, różniący się w komórkach zwierzęcych i roślinnych.

Definition: Cytokineza to podział cytoplazmy prowadzący do powstania dwóch odrębnych komórek.

Highlight: W komórkach zwierzęcych występuje pierścień kurczliwy z włókien aktynowych.

Example: Komórki roślinne dzielą się poprzez utworzenie przegrody pierwotnej ze względu na obecność ściany komórkowej.

Cykl komórkowy i jego fazy

Cykl komórkowy to sekwencja zdarzeń prowadzących do podziału komórki i powstania dwóch komórek potomnych. Składa się z interfazy $fazy międzypodziałowej$ oraz fazy M $mitozy i cytokinezy$.

Interfaza obejmuje trzy główne fazy:

1. Faza G1 - pierwsza faza wzrostu, w której zachodzi intensywna synteza białek i RNA.
2. Faza S - faza syntezy DNA, podczas której zachodzi replikacja materiału genetycznego.
3. Faza G2 - druga faza wzrostu, przygotowująca komórkę do podziału.

Highlight: Faza M nie oznacza tylko mitozy, ale obejmuje zarówno kariokinezę $podział jądra$, jak i cytokinezę $podział cytoplazmy$.

Vocabulary: Interfaza - okres między kolejnymi podziałami komórki, obejmujący fazy G1, S i G2.

Istnieje również faza G0, która jest fazą spoczynkową dla komórek, które tymczasowo lub trwale opuściły cykl komórkowy.

Example: Neurony to przykład komórek, które po wejściu w fazę G0 nie wracają już do cyklu komórkowego, tracąc zdolność do podziału.