Mechanizmy transportu wody w roślinie
W przyrodzie występują dwa główne mechanizmy transportu wody w roślinie: pasywny i aktywny. Mechanizm pasywny opiera się na sile ssącej transpiracji, powstającej podczas utraty wody przez liście. Ten proces nie wymaga nakładów energii i jest wspomagany przez siły kohezji (przyciąganie między cząsteczkami wody) i adhezji (przyciąganie cząsteczek wody do ścian naczyń).
Gdy roślina nie ma liści (jesienią, zimą) lub jeszcze ich nie wykształciła (wczesna wiosna), działa parcie korzeniowe - mechanizm aktywny wymagający energii z ATP. Polega on na aktywnym transporcie jonów do komórki, co tworzy gradient stężeń i powoduje bierne zasysanie wody.
Regulacja ilości wody w roślinie odbywa się przez różne rodzaje transpiracji. Transpiracja kutykularna zachodzi przez zewnętrzną powierzchnię liścia pokrytą kutykulą. Transpiracja przetchlinkowa odbywa się przez przetchlinki korka pokrywającego łodygi roślin drzewiastych i, w przeciwieństwie do transpiracji szparkowej, nie może być regulowana, gdyż przetchlinki nie zmieniają swojej szerokości.
Ciekawostka: "Płacz roślin" obserwowany wiosną to nic innego jak parcie korzeniowe powodujące wypływ płynu z naciętych tkanek!