Gąbki - zwierzęta beztkankowe
Gąbki to zwierzęta beztkankowe występujące jedynie w środowisku wodnym, głównie w morzach i oceanach, rzadziej w wodach słodkich. Zasiedlają głównie strefę przybrzeżną i prowadzą osiadły tryb życia, najczęściej występują w koloniach, czasem samotnie. Ich komórki nie są zróżnicowane na tyle, by wyróżnić tkanki.
Typy budowy gąbek
Gąbki mają ciało o kształcie worka, przytwierdzone do podłoża, z licznymi otworami wlotowymi (pory) prowadzącymi do spongocelu. Spongocel to jama centralna, a gąbki zawierają również mezohyl, czyli substancję galaretowatą, w której znajdują się amebocyty, komórki pełzakowate.
Mają one duże znaczenie w przyrodzie, ponieważ tworzą siedliska dla innych organizmów, stanowią źródło pokarmu dla np. żółwi morskich oraz uczestniczą w oczyszczaniu wód poprzez filtrowanie. Dodatkowo, gąbki są wykorzystywane w produkcji gąbek kąpielowych.
Znaczenie gąbek w przyrodzie i dla człowieka
Gąbki nie posiadają komórek nerwowych ani mięśniowych i nie przemieszczają się. Ich reakcja na bodźce jest słaba, polega na otwieraniu i zamykaniu otworów wlotowych i wypustowego. Odżywianie się gąbek odbywa się poprzez filtrację wody, gdzie większość gąbek to organizmy filtrujące, a mniejsza część to drapieżniki.
Rozmnażanie gąbek
Rozmnażanie gąbek może zachodzić bezpłciowo poprzez podział pojedynczy, fragmentację ciała, pączkowanie, oraz w złych warunkach środowiska poprzez tworzenie gemul. W sporadycznych przypadkach dochodzi do rozmnażania płciowego, a większość gąbek to organizmy obojniacze.
Budowa gąbki
Gąbki charakteryzują się zewnętrzną warstwą (pinakoderma), która tworzona jest przez pinakocyty. Ich wewnętrzną warstwę (gastroderma) tworzą zaś choanocyty. Gąbki posiadają także elementy szkieletu wewnętrznego, takie jak igły z CaCO3 lub SiO₂ oraz włókna z białka (sponginy) oraz włókna kolagenowe.
Takie cechy, jak brak tkanki czy zróżnicowanych komórek, świadczą o tym, że gąbki należą do królestwa zwierząt. Ich istnienie jest istotne dla równowagi ekosystemów wodnych, jako że pełnią ważną rolę jako filtratory, oczyszczając wodę z drobnych cząstek organicznych.
