Przedmioty

Przedmioty

Więcej

Zmienność organizmów i dziedziczenie cech: Jak to działa?

Zobacz

Zmienność organizmów i dziedziczenie cech: Jak to działa?
user profile picture

Zofia Jończy

@juneska876

·

22 Obserwujących

Obserwuj

Zweryfikowana notatka

Genetyka i dziedziczenie cech to fascynujący obszar biologii molekularnej, który wyjaśnia podstawy przekazywania informacji między pokoleniami.

Zmienność organizmów jest naturalnym zjawiskiem występującym w przyrodzie, które można podzielić na zmienność dziedziczną i niedziedziczną. Dziedziczenie cech zachodzi poprzez przekazywanie informacji genetycznej zapisanej w DNA (Kwas deoksyrybonukleinowy). Budowa DNA opiera się na podwójnej helisie złożonej z nukleotydów zawierających zasady azotowe (adenina, guanina, cytozyna i tymina), cukier deoksyrybozę oraz resztę fosforanową. Funkcja DNA polega głównie na przechowywaniu i przekazywaniu informacji genetycznej.

W procesie dziedziczenia istotną rolę odgrywają geny dominujące i recesywne. Cechy przekazywane są zgodnie z prawami Mendla, co można obserwować w krzyżówkach genetycznych. Dziedziczenie cech u człowieka jest złożonym procesem - niektóre cechy dziedziczymy po obojgu rodzicach, inne mogą pochodzić od dziadków. RNA pełni odmienne funkcje niż DNA - uczestniczy w biosyntezie białek i regulacji ekspresji genów. Budowa RNA różni się od DNA obecnością rybozy zamiast deoksyrybozy oraz uracylu zamiast tyminy. Replikacja DNA to proces, w którym powstają dwie identyczne kopie materiału genetycznego, co jest kluczowe dla podziału komórkowego i przekazywania informacji następnym pokoleniom.

5.01.2023

2848

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zobacz

Podstawy Genetyki i Dziedziczenia

Genetyka to fascynująca dziedzina nauki zajmująca się badaniem dziedziczenia cech oraz zmienności organizmów. Wszystkie cechy organizmu można podzielić na dziedziczne i niedziedziczne. Cechy dziedziczne, takie jak kolor oczu czy rysy twarzy, są przekazywane z pokolenia na pokolenie poprzez geny. Natomiast cechy niedziedziczne, jak blizny czy umiejętności nabyte (np. jazda na rolkach), powstają w trakcie życia i nie są przekazywane potomstwu.

Definicja: Zmienność organizmów to występowanie różnic między osobnikami tego samego gatunku. Jest to kluczowy element ewolucji i adaptacji gatunków.

DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) stanowi podstawowy nośnik informacji genetycznej. Ta złożona cząsteczka zawiera kompletny zapis wszystkich cech dziedzicznych organizmu. Genetyka znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach: w medycynie (diagnostyka chorób genetycznych i nowotworowych), archeologii (badanie cech ludzi pierwotnych), kryminalistyce (identyfikacja sprawców przestępstw) oraz hodowli zwierząt i roślin.

Przykład: W hodowli roślin genetyka pozwala na uzyskiwanie odmian o pożądanych cechach, takich jak większa odporność na choroby czy lepsze właściwości odżywcze.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zobacz

Struktura i Funkcje DNA

Budowa DNA jest kluczowa dla zrozumienia dziedziczenia. DNA składa się z nukleotydów tworzących charakterystyczną strukturę podwójnej helisy. Każdy nukleotyd zawiera cukier (deoksyrybozę), resztę kwasu fosforowego i jedną z czterech zasad azotowych: adeninę (A), tyminę (T), cytozynę (C) lub guaninę (G).

Słownictwo: Replikacja DNA to proces, w którym DNA tworzy swoją kopię, umożliwiając przekazanie informacji genetycznej komórkom potomnym.

Informacja genetyczna jest zapisana w genach - fragmentach DNA odpowiedzialnych za określone cechy. Przykładowo, geny odpowiadają za produkcję melaniny, która nadaje kolor skórze, włosom i tęczówkom. W jądrze komórkowym znajduje się 46 chromosomów (kariotyp człowieka), które zawierają kompletny zapis genetyczny organizmu.

Definicja: Gen to odcinek DNA zawierający informację o budowie określonego białka lub RNA, które wpływają na cechy organizmu.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zobacz

RNA i Jego Rola w Komórce

RNA (kwas rybonukleinowy) pełni kluczową rolę w ekspresji informacji genetycznej. W przeciwieństwie do DNA, RNA jest zazwyczaj jednoniciowy i zawiera uracyl zamiast tyminy. W komórce występują trzy główne rodzaje RNA: mRNA (przenosi informację genetyczną), tRNA (transportuje aminokwasy) i rRNA (buduje rybosomy).

Highlight: Główna różnica między DNA a RNA polega na budowie cukru (ryboza vs deoksyryboza) oraz obecności uracylu zamiast tyminy w RNA.

Budowa nukleotydu RNA jest podobna do DNA, ale zawiera rybozę zamiast deoksyrybozy. RNA odgrywa kluczową rolę w syntezie białek, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Proces ten zachodzi w rybosomach, gdzie informacja genetyczna jest przekształcana w białka.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zobacz

Podziały Komórkowe i Dziedziczenie

Komórki organizmu mogą być diploidalne (2n) lub haploidalne (n). Komórki diploidalne, jak komórki naskórka, zawierają podwójny zestaw chromosomów, podczas gdy komórki haploidalne (gamety) mają pojedynczy zestaw.

Przykład: Podczas mitozy powstają dwie identyczne komórki potomne, co umożliwia wzrost organizmu i regenerację tkanek.

Mitoza i mejoza to dwa podstawowe typy podziału komórkowego. Mitoza odpowiada za wzrost organizmu, regenerację tkanek i rozmnażanie bezpłciowe. Mejoza natomiast prowadzi do powstania gamet (komórek rozrodczych) i jest kluczowa dla rozmnażania płciowego. Proces ten zapewnia różnorodność genetyczną potomstwa.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zobacz

Podstawowe Prawa Dziedziczenia i Allele

Geny dominujące i recesywne stanowią podstawę dziedziczenia cech u organizmów żywych. Allele to różne warianty tego samego genu, które mogą występować w formie dominującej lub recesywnej. Allel dominujący, oznaczany wielką literą (np. A), odpowiada za wystąpienie cechy dominującej, podczas gdy allel recesywny, oznaczany małą literą (np. a), warunkuje pojawienie się cechy recesywnej.

W przypadku organizmów diploidalnych, które posiadają dwa zestawy chromosomów, możemy wyróżnić homozygoty i heterozygoty. Homozygota posiada dwa identyczne allele danego genu (AA lub aa), natomiast heterozygota ma dwa różne allele (Aa). Ważne jest zrozumienie, że określenia te odnoszą się zawsze do pojedynczego genu, a organizm może być homozygotyczny względem jednego genu i heterozygotyczny względem innego.

Definicja: Homozygota dominująca (AA) to organizm posiadający dwa allele dominujące, u którego ujawnia się cecha dominująca. Homozygota recesywna (aa) ma dwa allele recesywne i ujawnia cechę recesywną. Heterozygota (Aa) posiada jeden allel dominujący i jeden recesywny, przy czym ujawnia się u niej cecha dominująca.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zobacz

Dziedziczenie Mendlowskie i Krzyżówki Genetyczne

Dziedziczenie cech krzyżówki genetyczne zadania opierają się na pierwszym prawie Mendla, które stanowi, że w każdej gamecie organizmu diploidalnego znajduje się tylko jeden allel danego genu. Genotyp określa zespół wszystkich genów organizmu, podczas gdy fenotyp to obserwowalne cechy organizmu.

Przykład: Krzyżówka genetyczna wysokości grochu:

  • A - allel warunkujący wysoką łodygę (dominujący)
  • a - allel warunkujący niską łodygę (recesywny)
  • Krzyżówka AA × aa da w pierwszym pokoleniu (F1) 100% osobników wysokich o genotypie Aa
  • W drugim pokoleniu (F2) otrzymamy rozszczepienie fenotypowe 3:1 (75% wysokich : 25% niskich)

Praktyczne zastosowanie krzyżówek genetycznych pozwala przewidzieć prawdopodobieństwo wystąpienia określonych cech u potomstwa. Jest to szczególnie istotne w hodowli roślin i zwierząt oraz w genetyce medycznej.

Highlight: W przypadku heterozygot (Aa) zawsze ujawnia się cecha dominująca, mimo obecności allelu recesywnego. Allel recesywny może ujawnić się fenotypowo tylko u homozygot recesywnych (aa).

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zobacz

Dziedziczenie Cech u Człowieka

Dziedziczenie cech u człowieka obejmuje szereg cech dominujących i recesywnych. Do cech dominujących należą między innymi: odstające uszy, umiejętność zwijania języka w rurkę, dołeczki w policzkach, piegi oraz ciemne i kręcone włosy. Cechy recesywne to natomiast przylegające uszy, brak umiejętności zwijania języka, brak dołeczków w policzkach oraz jasne i proste włosy.

Przykład: Krzyżówka genetyczna koloru włosów: Gdy kobieta o ciemnych włosach (Aa) i mężczyzna o ciemnych włosach (AA) mają dzieci, wszystkie ich potomstwo będzie miało ciemne włosy (genotypy: 50% AA, 50% Aa).

Co dziedziczymy po dziadkach, co dziedziczymy po matce, a co po ojcu zależy od kombinacji alleli przekazanych przez rodziców. Każdy rodzic przekazuje potomstwu jeden allel z każdej pary genów, co prowadzi do powstania nowej kombinacji genetycznej u dziecka.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zobacz

Dziedziczenie Płci i Cechy Sprzężone z Płcią

Zmienność organizmów w kontekście płci jest determinowana przez chromosomy płci. U człowieka kobiety mają kariotyp XX, a mężczyźni XY. Chromosom Y, występujący tylko u mężczyzn, zawiera geny determinujące płeć męską.

Cechy sprzężone z płcią są kodowane przez geny znajdujące się w chromosomie X. Do najważniejszych chorób sprzężonych z płcią należą hemofilia i daltonizm. Mężczyźni są bardziej podatni na te schorzenia, ponieważ posiadają tylko jeden chromosom X.

Definicja: Nosicielka to kobieta heterozygotyczna (XHXh) względem cechy sprzężonej z płcią, która sama nie wykazuje objawów choroby, ale może przekazać allel recesywny potomstwu.

Krzyżówki genetyczne chorób sprzężonych z płcią pokazują, że:

  • Synowie dziedziczą chromosom X od matki
  • Córki otrzymują po jednym chromosomie X od każdego z rodziców
  • Prawdopodobieństwo przekazania choroby sprzężonej z płcią różni się w zależności od płci rodzica będącego nosicielem
Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zobacz

Dziedziczenie Grup Krwi - Genetyczne Podstawy i Mechanizmy

Dziedziczenie cech u człowieka przejawia się w wielu aspektach, a jednym z najbardziej fascynujących przykładów jest dziedziczenie grup krwi. System grup krwi ABO stanowi doskonały przykład dziedziczenia wieloallelicznego, gdzie jeden gen występuje w trzech różnych wariantach.

W układzie krwi ABO występują cztery główne grupy: A, B, AB oraz O. Za ich powstanie odpowiadają geny dominujące i recesywne, które kontrolują obecność specyficznych antygenów na powierzchni czerwonych krwinek. Gen odpowiedzialny za grupę krwi występuje w trzech allelach: IA (kodujący antygen A), IB (kodujący antygen B) oraz i (allel recesywny, nie kodujący żadnego antygenu).

Definicja: Antygeny to białka znajdujące się na powierzchni krwinek czerwonych, które determinują grupę krwi człowieka.

Kombinacje tych alleli tworzą sześć możliwych genotypów: IAIA, IAi, IBIB, IBi, IAIB oraz ii. Każdy genotyp przekłada się na określony fenotyp, czyli grupę krwi. Grupa A może być wynikiem genotypu IAIA lub IAi, grupa B - IBIB lub IBi, grupa AB powstaje przy genotypie IAIB, a grupa O występuje tylko przy genotypie ii.

Przykład: Osoba z genotypem IAi będzie miała grupę krwi A, ponieważ allel IA jest dominujący nad allelem i. Natomiast osoba z genotypem IAIB będzie miała grupę krwi AB, gdyż allele IA i IB są kodominujące.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zobacz

Znaczenie Grup Krwi w Genetyce i Medycynie

Znajomość dziedziczenia cech związanych z grupami krwi ma fundamentalne znaczenie w medycynie, szczególnie w kontekście transfuzji krwi i transplantologii. System grup krwi ABO jest przykładem zmienności organizmów na poziomie molekularnym, która ma bezpośrednie przełożenie na funkcjonowanie organizmu.

Mechanizm dziedziczenia grup krwi doskonale ilustruje zjawisko kodominacji, gdzie żaden z alleli nie jest całkowicie dominujący nad drugim. W przypadku grupy krwi AB oba allele (IA i IB) są jednakowo wyrażane, co prowadzi do produkcji obu typów antygenów na powierzchni krwinek czerwonych.

Highlight: Dziedziczenie grup krwi jest przykładem dziedziczenia wieloallelicznego, gdzie jeden gen występuje w więcej niż dwóch wariantach allelicznych.

System grup krwi ABO stanowi także doskonały przykład praktycznego zastosowania wiedzy genetycznej w medycynie. Znajomość zasad dziedziczenia grup krwi pozwala przewidzieć możliwe grupy krwi potomstwa, co ma znaczenie w poradnictwie genetycznym i medycynie prenatalnej.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

15 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Zmienność organizmów i dziedziczenie cech: Jak to działa?

user profile picture

Zofia Jończy

@juneska876

·

22 Obserwujących

Obserwuj

Zweryfikowana notatka

Genetyka i dziedziczenie cech to fascynujący obszar biologii molekularnej, który wyjaśnia podstawy przekazywania informacji między pokoleniami.

Zmienność organizmów jest naturalnym zjawiskiem występującym w przyrodzie, które można podzielić na zmienność dziedziczną i niedziedziczną. Dziedziczenie cech zachodzi poprzez przekazywanie informacji genetycznej zapisanej w DNA (Kwas deoksyrybonukleinowy). Budowa DNA opiera się na podwójnej helisie złożonej z nukleotydów zawierających zasady azotowe (adenina, guanina, cytozyna i tymina), cukier deoksyrybozę oraz resztę fosforanową. Funkcja DNA polega głównie na przechowywaniu i przekazywaniu informacji genetycznej.

W procesie dziedziczenia istotną rolę odgrywają geny dominujące i recesywne. Cechy przekazywane są zgodnie z prawami Mendla, co można obserwować w krzyżówkach genetycznych. Dziedziczenie cech u człowieka jest złożonym procesem - niektóre cechy dziedziczymy po obojgu rodzicach, inne mogą pochodzić od dziadków. RNA pełni odmienne funkcje niż DNA - uczestniczy w biosyntezie białek i regulacji ekspresji genów. Budowa RNA różni się od DNA obecnością rybozy zamiast deoksyrybozy oraz uracylu zamiast tyminy. Replikacja DNA to proces, w którym powstają dwie identyczne kopie materiału genetycznego, co jest kluczowe dla podziału komórkowego i przekazywania informacji następnym pokoleniom.

5.01.2023

2848

 

8

 

Biologia

231

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Podstawy Genetyki i Dziedziczenia

Genetyka to fascynująca dziedzina nauki zajmująca się badaniem dziedziczenia cech oraz zmienności organizmów. Wszystkie cechy organizmu można podzielić na dziedziczne i niedziedziczne. Cechy dziedziczne, takie jak kolor oczu czy rysy twarzy, są przekazywane z pokolenia na pokolenie poprzez geny. Natomiast cechy niedziedziczne, jak blizny czy umiejętności nabyte (np. jazda na rolkach), powstają w trakcie życia i nie są przekazywane potomstwu.

Definicja: Zmienność organizmów to występowanie różnic między osobnikami tego samego gatunku. Jest to kluczowy element ewolucji i adaptacji gatunków.

DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) stanowi podstawowy nośnik informacji genetycznej. Ta złożona cząsteczka zawiera kompletny zapis wszystkich cech dziedzicznych organizmu. Genetyka znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach: w medycynie (diagnostyka chorób genetycznych i nowotworowych), archeologii (badanie cech ludzi pierwotnych), kryminalistyce (identyfikacja sprawców przestępstw) oraz hodowli zwierząt i roślin.

Przykład: W hodowli roślin genetyka pozwala na uzyskiwanie odmian o pożądanych cechach, takich jak większa odporność na choroby czy lepsze właściwości odżywcze.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Struktura i Funkcje DNA

Budowa DNA jest kluczowa dla zrozumienia dziedziczenia. DNA składa się z nukleotydów tworzących charakterystyczną strukturę podwójnej helisy. Każdy nukleotyd zawiera cukier (deoksyrybozę), resztę kwasu fosforowego i jedną z czterech zasad azotowych: adeninę (A), tyminę (T), cytozynę (C) lub guaninę (G).

Słownictwo: Replikacja DNA to proces, w którym DNA tworzy swoją kopię, umożliwiając przekazanie informacji genetycznej komórkom potomnym.

Informacja genetyczna jest zapisana w genach - fragmentach DNA odpowiedzialnych za określone cechy. Przykładowo, geny odpowiadają za produkcję melaniny, która nadaje kolor skórze, włosom i tęczówkom. W jądrze komórkowym znajduje się 46 chromosomów (kariotyp człowieka), które zawierają kompletny zapis genetyczny organizmu.

Definicja: Gen to odcinek DNA zawierający informację o budowie określonego białka lub RNA, które wpływają na cechy organizmu.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

RNA i Jego Rola w Komórce

RNA (kwas rybonukleinowy) pełni kluczową rolę w ekspresji informacji genetycznej. W przeciwieństwie do DNA, RNA jest zazwyczaj jednoniciowy i zawiera uracyl zamiast tyminy. W komórce występują trzy główne rodzaje RNA: mRNA (przenosi informację genetyczną), tRNA (transportuje aminokwasy) i rRNA (buduje rybosomy).

Highlight: Główna różnica między DNA a RNA polega na budowie cukru (ryboza vs deoksyryboza) oraz obecności uracylu zamiast tyminy w RNA.

Budowa nukleotydu RNA jest podobna do DNA, ale zawiera rybozę zamiast deoksyrybozy. RNA odgrywa kluczową rolę w syntezie białek, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Proces ten zachodzi w rybosomach, gdzie informacja genetyczna jest przekształcana w białka.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Podziały Komórkowe i Dziedziczenie

Komórki organizmu mogą być diploidalne (2n) lub haploidalne (n). Komórki diploidalne, jak komórki naskórka, zawierają podwójny zestaw chromosomów, podczas gdy komórki haploidalne (gamety) mają pojedynczy zestaw.

Przykład: Podczas mitozy powstają dwie identyczne komórki potomne, co umożliwia wzrost organizmu i regenerację tkanek.

Mitoza i mejoza to dwa podstawowe typy podziału komórkowego. Mitoza odpowiada za wzrost organizmu, regenerację tkanek i rozmnażanie bezpłciowe. Mejoza natomiast prowadzi do powstania gamet (komórek rozrodczych) i jest kluczowa dla rozmnażania płciowego. Proces ten zapewnia różnorodność genetyczną potomstwa.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Podstawowe Prawa Dziedziczenia i Allele

Geny dominujące i recesywne stanowią podstawę dziedziczenia cech u organizmów żywych. Allele to różne warianty tego samego genu, które mogą występować w formie dominującej lub recesywnej. Allel dominujący, oznaczany wielką literą (np. A), odpowiada za wystąpienie cechy dominującej, podczas gdy allel recesywny, oznaczany małą literą (np. a), warunkuje pojawienie się cechy recesywnej.

W przypadku organizmów diploidalnych, które posiadają dwa zestawy chromosomów, możemy wyróżnić homozygoty i heterozygoty. Homozygota posiada dwa identyczne allele danego genu (AA lub aa), natomiast heterozygota ma dwa różne allele (Aa). Ważne jest zrozumienie, że określenia te odnoszą się zawsze do pojedynczego genu, a organizm może być homozygotyczny względem jednego genu i heterozygotyczny względem innego.

Definicja: Homozygota dominująca (AA) to organizm posiadający dwa allele dominujące, u którego ujawnia się cecha dominująca. Homozygota recesywna (aa) ma dwa allele recesywne i ujawnia cechę recesywną. Heterozygota (Aa) posiada jeden allel dominujący i jeden recesywny, przy czym ujawnia się u niej cecha dominująca.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Dziedziczenie Mendlowskie i Krzyżówki Genetyczne

Dziedziczenie cech krzyżówki genetyczne zadania opierają się na pierwszym prawie Mendla, które stanowi, że w każdej gamecie organizmu diploidalnego znajduje się tylko jeden allel danego genu. Genotyp określa zespół wszystkich genów organizmu, podczas gdy fenotyp to obserwowalne cechy organizmu.

Przykład: Krzyżówka genetyczna wysokości grochu:

  • A - allel warunkujący wysoką łodygę (dominujący)
  • a - allel warunkujący niską łodygę (recesywny)
  • Krzyżówka AA × aa da w pierwszym pokoleniu (F1) 100% osobników wysokich o genotypie Aa
  • W drugim pokoleniu (F2) otrzymamy rozszczepienie fenotypowe 3:1 (75% wysokich : 25% niskich)

Praktyczne zastosowanie krzyżówek genetycznych pozwala przewidzieć prawdopodobieństwo wystąpienia określonych cech u potomstwa. Jest to szczególnie istotne w hodowli roślin i zwierząt oraz w genetyce medycznej.

Highlight: W przypadku heterozygot (Aa) zawsze ujawnia się cecha dominująca, mimo obecności allelu recesywnego. Allel recesywny może ujawnić się fenotypowo tylko u homozygot recesywnych (aa).

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Dziedziczenie Cech u Człowieka

Dziedziczenie cech u człowieka obejmuje szereg cech dominujących i recesywnych. Do cech dominujących należą między innymi: odstające uszy, umiejętność zwijania języka w rurkę, dołeczki w policzkach, piegi oraz ciemne i kręcone włosy. Cechy recesywne to natomiast przylegające uszy, brak umiejętności zwijania języka, brak dołeczków w policzkach oraz jasne i proste włosy.

Przykład: Krzyżówka genetyczna koloru włosów: Gdy kobieta o ciemnych włosach (Aa) i mężczyzna o ciemnych włosach (AA) mają dzieci, wszystkie ich potomstwo będzie miało ciemne włosy (genotypy: 50% AA, 50% Aa).

Co dziedziczymy po dziadkach, co dziedziczymy po matce, a co po ojcu zależy od kombinacji alleli przekazanych przez rodziców. Każdy rodzic przekazuje potomstwu jeden allel z każdej pary genów, co prowadzi do powstania nowej kombinacji genetycznej u dziecka.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Dziedziczenie Płci i Cechy Sprzężone z Płcią

Zmienność organizmów w kontekście płci jest determinowana przez chromosomy płci. U człowieka kobiety mają kariotyp XX, a mężczyźni XY. Chromosom Y, występujący tylko u mężczyzn, zawiera geny determinujące płeć męską.

Cechy sprzężone z płcią są kodowane przez geny znajdujące się w chromosomie X. Do najważniejszych chorób sprzężonych z płcią należą hemofilia i daltonizm. Mężczyźni są bardziej podatni na te schorzenia, ponieważ posiadają tylko jeden chromosom X.

Definicja: Nosicielka to kobieta heterozygotyczna (XHXh) względem cechy sprzężonej z płcią, która sama nie wykazuje objawów choroby, ale może przekazać allel recesywny potomstwu.

Krzyżówki genetyczne chorób sprzężonych z płcią pokazują, że:

  • Synowie dziedziczą chromosom X od matki
  • Córki otrzymują po jednym chromosomie X od każdego z rodziców
  • Prawdopodobieństwo przekazania choroby sprzężonej z płcią różni się w zależności od płci rodzica będącego nosicielem
Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Dziedziczenie Grup Krwi - Genetyczne Podstawy i Mechanizmy

Dziedziczenie cech u człowieka przejawia się w wielu aspektach, a jednym z najbardziej fascynujących przykładów jest dziedziczenie grup krwi. System grup krwi ABO stanowi doskonały przykład dziedziczenia wieloallelicznego, gdzie jeden gen występuje w trzech różnych wariantach.

W układzie krwi ABO występują cztery główne grupy: A, B, AB oraz O. Za ich powstanie odpowiadają geny dominujące i recesywne, które kontrolują obecność specyficznych antygenów na powierzchni czerwonych krwinek. Gen odpowiedzialny za grupę krwi występuje w trzech allelach: IA (kodujący antygen A), IB (kodujący antygen B) oraz i (allel recesywny, nie kodujący żadnego antygenu).

Definicja: Antygeny to białka znajdujące się na powierzchni krwinek czerwonych, które determinują grupę krwi człowieka.

Kombinacje tych alleli tworzą sześć możliwych genotypów: IAIA, IAi, IBIB, IBi, IAIB oraz ii. Każdy genotyp przekłada się na określony fenotyp, czyli grupę krwi. Grupa A może być wynikiem genotypu IAIA lub IAi, grupa B - IBIB lub IBi, grupa AB powstaje przy genotypie IAIB, a grupa O występuje tylko przy genotypie ii.

Przykład: Osoba z genotypem IAi będzie miała grupę krwi A, ponieważ allel IA jest dominujący nad allelem i. Natomiast osoba z genotypem IAIB będzie miała grupę krwi AB, gdyż allele IA i IB są kodominujące.

Czym jest genety ka?
Cerny disk np: Kolor skóry, rysy twarzy.
dziedziane są to cechy ooziedziczone
przez
Cechy
niedziedaizne sa
to cechy nab

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Znaczenie Grup Krwi w Genetyce i Medycynie

Znajomość dziedziczenia cech związanych z grupami krwi ma fundamentalne znaczenie w medycynie, szczególnie w kontekście transfuzji krwi i transplantologii. System grup krwi ABO jest przykładem zmienności organizmów na poziomie molekularnym, która ma bezpośrednie przełożenie na funkcjonowanie organizmu.

Mechanizm dziedziczenia grup krwi doskonale ilustruje zjawisko kodominacji, gdzie żaden z alleli nie jest całkowicie dominujący nad drugim. W przypadku grupy krwi AB oba allele (IA i IB) są jednakowo wyrażane, co prowadzi do produkcji obu typów antygenów na powierzchni krwinek czerwonych.

Highlight: Dziedziczenie grup krwi jest przykładem dziedziczenia wieloallelicznego, gdzie jeden gen występuje w więcej niż dwóch wariantach allelicznych.

System grup krwi ABO stanowi także doskonały przykład praktycznego zastosowania wiedzy genetycznej w medycynie. Znajomość zasad dziedziczenia grup krwi pozwala przewidzieć możliwe grupy krwi potomstwa, co ma znaczenie w poradnictwie genetycznym i medycynie prenatalnej.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

15 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.