Przedmioty

Przedmioty

Więcej

Budowa i Funkcje DNA i RNA: Zasady Komplementarności i Etapy Replikacji

Zobacz

Budowa i Funkcje DNA i RNA: Zasady Komplementarności i Etapy Replikacji

Całościowe podsumowanie

Budowa i funkcje kwasów nukleinowych stanowią fundamentalną część biologii molekularnej. DNA i RNA to kluczowe biomolekuły odpowiedzialne za przechowywanie i ekspresję informacji genetycznej.

  • Budowa DNA opiera się na podwójnej helisie połączonej zasadą komplementarności, gdzie adenina łączy się z tyminą, a guanina z cytozyną
  • Budowa RNA charakteryzuje się pojedynczą nicią i obecnością uracylu zamiast tyminy
  • Replikacja DNA to proces półkonserwatywny, zachodzący przed podziałem komórki
  • Ekspresja genów następuje poprzez transkrypcję i translację
  • Kod genetyczny jest uniwersalny, jednoznaczny i bezprzecinkowy

24.11.2022

7965

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Zobacz

Struktura nukleotydu i zasady azotowe

Nukleotyd budowa składa się z trzech głównych elementów:

  1. Reszta fosforanowa
  2. Pentoza (cukier pięciowęglowy)
  3. Zasada azotowa

Pentozy występujące w kwasach nukleinowych to:

  • Deoksyryboza (w DNA)
  • Ryboza (w RNA)

Zasady azotowe dzielą się na dwie grupy:

  1. Puryny (dwupierścieniowe):
    • Adenina (A)
    • Guanina (G)
  2. Pirymidyny (jednopierścieniowe):
    • Cytozyna (C)
    • Tymina (T) - tylko w DNA
    • Uracyl (U) - tylko w RNA

Definition: Zasada komplementarności - adenina łączy się z tyminą (w DNA) lub uracylem (w RNA), a cytozyna z guaniną.

Example: W DNA występują zasady A, T, G, C, natomiast w RNA: A, U, G, C.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Zobacz

Replikacja DNA

Replikacja DNA to proces kopiowania materiału genetycznego, kluczowy dla podziału komórkowego.

Cechy replikacji DNA:

  • Semikonserwatywna - każda nowa cząsteczka DNA zawiera jedną starą i jedną nową nić
  • Zachodzi przed podziałem komórki, w fazie S cyklu komórkowego
  • Jest bardzo dokładna, z rzadko występującymi błędami

Definition: Replikacja DNA - proces powielania materiału genetycznego przed podziałem komórki.

Enzymy biorące udział w replikacji:

  1. Helikaza - rozplata podwójną helisę DNA
  2. Prymaza - tworzy primery
  3. Polimeraza DNA - syntetyzuje nową nić DNA
  4. Ligaza - łączy fragmenty DNA w łańcuch

Vocabulary: Primer - "starter", fragment RNA, do którego dobudowywane są nukleotydy.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Zobacz

Struktura DNA i reguła komplementarności

Budowa DNA opiera się na strukturze podwójnej helisy, gdzie dwie nici są połączone wiązaniami wodorowymi między komplementarnymi zasadami azotowymi.

Zasada komplementarności w DNA:

  • A=T (dwa wiązania wodorowe)
  • G≡C (trzy wiązania wodorowe)

Highlight: Zasada komplementarności Biologia jest kluczowa dla procesów replikacji i transkrypcji DNA.

Sekwencja nukleotydów w łańcuchu DNA jest zapisywana od końca 5' do końca 3'.

Reguła Chargaffa:

  1. Ilość puryn jest równa ilości pirymidyn w dwuniciowej cząsteczce DNA
  2. A=T
  3. C=G

Definition: Gen - fragment cząsteczki DNA zawierający informację o białku.

Example: Kodon to trójka nukleotydów kodująca jeden aminokwas, np. ACT, GCC, GAT.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Zobacz

Lokalizacja i budowa kwasów nukleinowych

Budowa kwasów nukleinowych jest kluczowa dla zrozumienia ich funkcji w komórce. Zarówno DNA, jak i RNA występują w różnych częściach komórki, pełniąc specyficzne role.

DNA znajduje się głównie w:

  • Jądrze komórkowym
  • Mitochondriach
  • Chloroplastach

RNA można znaleźć w:

  • Jądrze komórkowym
  • Cytoplazmie
  • Rybosomach
  • Mitochondriach
  • Chloroplastach

W komórkach prokariotycznych, DNA znajduje się w nukleoidzie zawieszonym w cytoplazmie.

Vocabulary: Nukleotyd - monomer w łańcuchu polinukleotydowym kwasu nukleinowego.

Highlight: Budowa DNA i RNA opiera się na nukleotydach, które są podstawowymi jednostkami strukturalnymi kwasów nukleinowych.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Zobacz

Etapy replikacji DNA

Proces replikacji DNA w punktach:

  1. Inicjacja
  2. Wydłużanie łańcucha
  3. Terminacja

Highlight: Przebieg replikacji DNA obejmuje rozplecenie helisy, syntezę nowych nici i ich połączenie.

Ważne elementy procesu replikacji:

  • Widełki replikacyjne - miejsce, gdzie rozdziela się podwójna helisa DNA
  • Fragmenty Okazaki - krótkie odcinki DNA syntetyzowane na nici opóźnionej

Example: Podczas replikacji, nić wiodąca jest syntetyzowana w sposób ciągły, a nić opóźniona w krótkich fragmentach (Okazaki).

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Zobacz

Porównanie genomów prokariotycznych i eukariotycznych

Porównanie DNA i RNA tabela:

| Cecha | Genom prokariotyczny | Genom eukariotyczny | |-------|----------------------|---------------------| | Wielkość | Niewielka | Bardzo duża | | Lokalizacja | Cytozol | Jądro komórkowe, mitochondria, chloroplasty | | Liczba genów | Nieduża | Bardzo duża | | Struktura | Genofor, plazmid, chromosom bakteryjny | Chromosomy jądrowe, mitochondrialne, chloroplastowe |

Highlight: Genomy eukariotyczne są znacznie bardziej złożone i zawierają więcej informacji genetycznej niż genomy prokariotyczne.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Zobacz

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Zobacz

Geny i genomy

Geny to fragmenty DNA zawierające informację genetyczną. Dzielą się na:

  • Geny kodujące białka
  • Geny kodujące RNA

Struktura genu u eukariontów:

  • Eksony - odcinki kodujące
  • Introny - odcinki niekodujące

Definition: Genom - kompletna informacja genetyczna komórki zawarta w DNA.

Informacje zawarte w genie:

  1. Warunki konieczne do wytworzenia cząsteczki
  2. Budowa cząsteczki (sekwencja aminokwasów lub nukleotydów)
  3. Czas obecności cząsteczki w komórce
  4. Miejsce docelowe cząsteczki
  5. Tempo wytwarzania cząsteczki
  6. Rodzaj komórek produkujących cząsteczkę

Highlight: Geny zawierają nie tylko informację o strukturze białek, ale także o regulacji ich produkcji i funkcjonowaniu w komórce.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Zobacz

Rodzaje i funkcje RNA

Budowa RNA różni się od DNA tym, że jest jednoniciowa. Wyróżniamy kilka typów RNA, każdy z własną specyficzną funkcją:

  1. mRNA (informacyjny) - przenosi informację genetyczną z DNA na rybosomy
  2. rRNA (rybosomalny) - buduje rybosomy
  3. tRNA (transportowy) - przenosi aminokwasy do rybosomów

Inne rodzaje RNA występujące tylko u eukariontów:

  • snRNA
  • siRNA
  • miRNA

Vocabulary: mRNA - RNA informacyjny, przenoszący informację genetyczną z DNA do rybosomów.

Highlight: Funkcje kwasów nukleinowych RNA obejmują transport informacji genetycznej, syntezę białek i regulację ekspresji genów.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Zobacz

Kod genetyczny i ekspresja genów

Cechy kodu genetycznego:

  • Trójkowy
  • Jednoznaczny
  • Bezprzecinkowy
  • Zdegenerowany
  • Niezachodzący
  • Uniwersalny

Definition: Ekspresja genu - odczytywanie informacji genetycznej.

Typy ekspresji genów:

  • Geny kodujące RNA - jednoetapowa ekspresja
  • Geny kodujące białka - dwuetapowa ekspresja (transkrypcja i translacja)

Highlight: Funkcje DNA obejmują nie tylko przechowywanie informacji genetycznej, ale także regulację jej ekspresji.

Transkrypcja - proces syntezy RNA na matrycy DNA:

  1. Inicjacja
  2. Elongacja
  3. Terminacja

Vocabulary: Promotor - sekwencja DNA rozpoznawana przez polimerazę RNA, inicjująca transkrypcję.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Budowa i Funkcje DNA i RNA: Zasady Komplementarności i Etapy Replikacji

Całościowe podsumowanie

Budowa i funkcje kwasów nukleinowych stanowią fundamentalną część biologii molekularnej. DNA i RNA to kluczowe biomolekuły odpowiedzialne za przechowywanie i ekspresję informacji genetycznej.

  • Budowa DNA opiera się na podwójnej helisie połączonej zasadą komplementarności, gdzie adenina łączy się z tyminą, a guanina z cytozyną
  • Budowa RNA charakteryzuje się pojedynczą nicią i obecnością uracylu zamiast tyminy
  • Replikacja DNA to proces półkonserwatywny, zachodzący przed podziałem komórki
  • Ekspresja genów następuje poprzez transkrypcję i translację
  • Kod genetyczny jest uniwersalny, jednoznaczny i bezprzecinkowy

24.11.2022

7965

 

4

 

Biologia

541

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Struktura nukleotydu i zasady azotowe

Nukleotyd budowa składa się z trzech głównych elementów:

  1. Reszta fosforanowa
  2. Pentoza (cukier pięciowęglowy)
  3. Zasada azotowa

Pentozy występujące w kwasach nukleinowych to:

  • Deoksyryboza (w DNA)
  • Ryboza (w RNA)

Zasady azotowe dzielą się na dwie grupy:

  1. Puryny (dwupierścieniowe):
    • Adenina (A)
    • Guanina (G)
  2. Pirymidyny (jednopierścieniowe):
    • Cytozyna (C)
    • Tymina (T) - tylko w DNA
    • Uracyl (U) - tylko w RNA

Definition: Zasada komplementarności - adenina łączy się z tyminą (w DNA) lub uracylem (w RNA), a cytozyna z guaniną.

Example: W DNA występują zasady A, T, G, C, natomiast w RNA: A, U, G, C.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Replikacja DNA

Replikacja DNA to proces kopiowania materiału genetycznego, kluczowy dla podziału komórkowego.

Cechy replikacji DNA:

  • Semikonserwatywna - każda nowa cząsteczka DNA zawiera jedną starą i jedną nową nić
  • Zachodzi przed podziałem komórki, w fazie S cyklu komórkowego
  • Jest bardzo dokładna, z rzadko występującymi błędami

Definition: Replikacja DNA - proces powielania materiału genetycznego przed podziałem komórki.

Enzymy biorące udział w replikacji:

  1. Helikaza - rozplata podwójną helisę DNA
  2. Prymaza - tworzy primery
  3. Polimeraza DNA - syntetyzuje nową nić DNA
  4. Ligaza - łączy fragmenty DNA w łańcuch

Vocabulary: Primer - "starter", fragment RNA, do którego dobudowywane są nukleotydy.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Struktura DNA i reguła komplementarności

Budowa DNA opiera się na strukturze podwójnej helisy, gdzie dwie nici są połączone wiązaniami wodorowymi między komplementarnymi zasadami azotowymi.

Zasada komplementarności w DNA:

  • A=T (dwa wiązania wodorowe)
  • G≡C (trzy wiązania wodorowe)

Highlight: Zasada komplementarności Biologia jest kluczowa dla procesów replikacji i transkrypcji DNA.

Sekwencja nukleotydów w łańcuchu DNA jest zapisywana od końca 5' do końca 3'.

Reguła Chargaffa:

  1. Ilość puryn jest równa ilości pirymidyn w dwuniciowej cząsteczce DNA
  2. A=T
  3. C=G

Definition: Gen - fragment cząsteczki DNA zawierający informację o białku.

Example: Kodon to trójka nukleotydów kodująca jeden aminokwas, np. ACT, GCC, GAT.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Lokalizacja i budowa kwasów nukleinowych

Budowa kwasów nukleinowych jest kluczowa dla zrozumienia ich funkcji w komórce. Zarówno DNA, jak i RNA występują w różnych częściach komórki, pełniąc specyficzne role.

DNA znajduje się głównie w:

  • Jądrze komórkowym
  • Mitochondriach
  • Chloroplastach

RNA można znaleźć w:

  • Jądrze komórkowym
  • Cytoplazmie
  • Rybosomach
  • Mitochondriach
  • Chloroplastach

W komórkach prokariotycznych, DNA znajduje się w nukleoidzie zawieszonym w cytoplazmie.

Vocabulary: Nukleotyd - monomer w łańcuchu polinukleotydowym kwasu nukleinowego.

Highlight: Budowa DNA i RNA opiera się na nukleotydach, które są podstawowymi jednostkami strukturalnymi kwasów nukleinowych.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Etapy replikacji DNA

Proces replikacji DNA w punktach:

  1. Inicjacja
  2. Wydłużanie łańcucha
  3. Terminacja

Highlight: Przebieg replikacji DNA obejmuje rozplecenie helisy, syntezę nowych nici i ich połączenie.

Ważne elementy procesu replikacji:

  • Widełki replikacyjne - miejsce, gdzie rozdziela się podwójna helisa DNA
  • Fragmenty Okazaki - krótkie odcinki DNA syntetyzowane na nici opóźnionej

Example: Podczas replikacji, nić wiodąca jest syntetyzowana w sposób ciągły, a nić opóźniona w krótkich fragmentach (Okazaki).

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Porównanie genomów prokariotycznych i eukariotycznych

Porównanie DNA i RNA tabela:

| Cecha | Genom prokariotyczny | Genom eukariotyczny | |-------|----------------------|---------------------| | Wielkość | Niewielka | Bardzo duża | | Lokalizacja | Cytozol | Jądro komórkowe, mitochondria, chloroplasty | | Liczba genów | Nieduża | Bardzo duża | | Struktura | Genofor, plazmid, chromosom bakteryjny | Chromosomy jądrowe, mitochondrialne, chloroplastowe |

Highlight: Genomy eukariotyczne są znacznie bardziej złożone i zawierają więcej informacji genetycznej niż genomy prokariotyczne.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria
DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Geny i genomy

Geny to fragmenty DNA zawierające informację genetyczną. Dzielą się na:

  • Geny kodujące białka
  • Geny kodujące RNA

Struktura genu u eukariontów:

  • Eksony - odcinki kodujące
  • Introny - odcinki niekodujące

Definition: Genom - kompletna informacja genetyczna komórki zawarta w DNA.

Informacje zawarte w genie:

  1. Warunki konieczne do wytworzenia cząsteczki
  2. Budowa cząsteczki (sekwencja aminokwasów lub nukleotydów)
  3. Czas obecności cząsteczki w komórce
  4. Miejsce docelowe cząsteczki
  5. Tempo wytwarzania cząsteczki
  6. Rodzaj komórek produkujących cząsteczkę

Highlight: Geny zawierają nie tylko informację o strukturze białek, ale także o regulacji ich produkcji i funkcjonowaniu w komórce.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Rodzaje i funkcje RNA

Budowa RNA różni się od DNA tym, że jest jednoniciowa. Wyróżniamy kilka typów RNA, każdy z własną specyficzną funkcją:

  1. mRNA (informacyjny) - przenosi informację genetyczną z DNA na rybosomy
  2. rRNA (rybosomalny) - buduje rybosomy
  3. tRNA (transportowy) - przenosi aminokwasy do rybosomów

Inne rodzaje RNA występujące tylko u eukariontów:

  • snRNA
  • siRNA
  • miRNA

Vocabulary: mRNA - RNA informacyjny, przenoszący informację genetyczną z DNA do rybosomów.

Highlight: Funkcje kwasów nukleinowych RNA obejmują transport informacji genetycznej, syntezę białek i regulację ekspresji genów.

DNA i RNA
Budowa i rola kwasów nukleinowych
lokalizacja kwasów nukleinowych
w komórkach
eukariotycznych
1. DNA:
jądro komórkowe
mitochondria

Kod genetyczny i ekspresja genów

Cechy kodu genetycznego:

  • Trójkowy
  • Jednoznaczny
  • Bezprzecinkowy
  • Zdegenerowany
  • Niezachodzący
  • Uniwersalny

Definition: Ekspresja genu - odczytywanie informacji genetycznej.

Typy ekspresji genów:

  • Geny kodujące RNA - jednoetapowa ekspresja
  • Geny kodujące białka - dwuetapowa ekspresja (transkrypcja i translacja)

Highlight: Funkcje DNA obejmują nie tylko przechowywanie informacji genetycznej, ale także regulację jej ekspresji.

Transkrypcja - proces syntezy RNA na matrycy DNA:

  1. Inicjacja
  2. Elongacja
  3. Terminacja

Vocabulary: Promotor - sekwencja DNA rozpoznawana przez polimerazę RNA, inicjująca transkrypcję.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.