Budowa i funkcje komórek prokariotycznych i eukariotycznych

Komórki prokariotyczne i eukariotyczne różnią się znacząco pod względem budowy i złożoności. Komórka prokariotyczna posiada prostszą strukturę, zawierającą chromosom bakteryjny, plazmidy i otoczkę śluzową. Natomiast komórka eukariotyczna charakteryzuje się bardziej skomplikowaną budową, z jądrem komórkowym otoczonym błoną jądrową oraz licznymi wyspecjalizowanymi organellami.

Highlight: Zarówno komórki prokariotyczne, jak i eukariotyczne posiadają błonę komórkową, która pełni kluczową rolę w regulacji przepływu substancji.

Komórki eukariotyczne dzielą się na trzy główne typy: zwierzęce, roślinne i grzybowe. Każdy z tych typów ma charakterystyczne cechy:

1. Komórka zwierzęca: brak ściany komórkowej, obecność mikrotubul.
2. Komórka roślinna: ściana komórkowa z celulozy, obecność chloroplastów.
3. Komórka grzybowa: ściana komórkowa z chityny.

Vocabulary: Glikokaliks - zewnętrzna warstwa błony komórkowej komórek zwierzęcych, pełniąca funkcje ochronne i komunikacyjne.

Błona komórkowa zawiera cholesterol, który uszczelnia jej strukturę. Jest ona asymetryczna, a glikokaliks występuje tylko w zewnętrznej warstwie komórek zwierzęcych. Błona komórkowa jest selektywnie przepuszczalna, co oznacza, że kontroluje przepływ substancji do i z komórki.

Definition: Plazmoliza to zjawisko kurczenia się protoplastu komórki roślinnej pod wpływem roztworu hipertonicznego.

Komórka roślinna w roztworze hipertonicznym przechodzi plazmolizę, podczas której protoplast oddziela się od ściany komórkowej. Po umieszczeniu zplazmolizowanej komórki w roztworze hipotonicznym zachodzi deplazmoliza, czyli ponowne wypełnienie komórki wodą.

Ważne organelle komórkowe i ich funkcje:

1. Mitochondrium: posiada dwie błony, wewnętrzna tworzy wpuklenia. Zawiera rybosomy i mitochondrialne DNA. Odpowiada za oddychanie komórkowe.

2. Chloroplast: występuje tylko w komórkach roślinnych, ma dwie błony. Wewnątrz znajduje się stroma z tylakoidami gran. Odpowiada za fotosyntezę.

3. Jądro komórkowe: otoczone otoczką jądrową składającą się z dwóch błon. Posiada pory jądrowe i kontroluje procesy zachodzące w jądrze.

4. Wakuola: duży pęcherzyk wypełniony wodą, pełni funkcję magazynującą.

5. Rybosomy: składają się z dwóch podjednostek (80S lub 70S). Odpowiadają za syntezę białek.

6. Siateczki śródplazmatyczne: system spłaszczonych woreczków i kanalików. Szorstka siateczka odpowiada za syntezę białek, a gładka za syntezę lipidów.

7. Aparat Golgiego: składa się z diktiosomów, czyli stosów płaskich i długich woreczków (cystern). Odpowiada za transport i modyfikację substancji.

8. Lizosomy: małe pęcherzyki zawierające enzymy hydrolityczne, odpowiedzialne za trawienie wewnątrzkomórkowe.

9. Peroksysomy: zawierają enzymy utleniające związki.

Example: Komórki roślin i grzybów posiadają ścianę komórkową, która usztywnia ich strukturę. To jest główny powód, dla którego te organizmy prowadzą osiadły tryb życia.

Zrozumienie budowy i funkcji komórek prokariotycznych i eukariotycznych jest kluczowe dla zrozumienia podstaw biologii komórkowej i procesów życiowych organizmów.