Funkcje i budowa korzenia
Korzeń to niezwykle ważny organ podziemny roślin, pełniący kluczowe funkcje dla ich przetrwania i rozwoju. Funkcje korzenia obejmują przede wszystkim pobieranie wody i soli mineralnych z podłoża oraz utrzymywanie rośliny w glebie. Ta druga funkcja jest szczególnie istotna dla stabilności rośliny.
Definicja: Korzeń to podziemny organ rośliny odpowiedzialny za pobieranie wody i składników odżywczych oraz zakotwiczanie rośliny w podłożu.
W świecie roślin wyróżniamy dwa główne systemy korzeniowe:
- System palowy - charakteryzuje się obecnością głównego korzenia, z którego wyrastają korzenie boczne.
Przykład: System palowy występuje u większości roślin dwuliściennych, takich jak dąb czy marchew.
- System wiązkowy - typowy dla roślin jednoliściennych, gdzie brak jest wyraźnego korzenia głównego, a z pędu wyrastają liczne korzenie przybyszowe o podobnej długości.
Przykład: System wiązkowy przykłady to trawy, kukurydza czy cebula.
Budowa korzenia jest złożona i obejmuje kilka charakterystycznych stref:
- Strefa podziałów komórkowych
- Strefa wydłużania
- Strefa włośnikowa
Highlight: Strefa włośnikowa jest kluczowa dla funkcji pobierania wody i składników odżywczych przez korzeń.
Anatomicznie korzeń składa się z następujących warstw (od zewnątrz):
- Ryzodermis
- Kora pierwotna
- Endoderma (śródskórnia)
- Okolnica
- Walec osiowy zawierający łyko pierwotne, drewno pierwotne i miękisz rdzeniowy
Vocabulary: Ryzodermis to zewnętrzna warstwa korzenia, z której wyrastają włośniki.
Budowa wtórna korzenia pojawia się u roślin dwuliściennych i nagonasiennych w wyniku działania kambium i felogenu. Prowadzi to do powstania charakterystycznego układu tkanek, gdzie drewno wtórne znajduje się w środku, a łyko na zewnątrz.
Korzenie mogą ulegać różnym modyfikacjom w zależności od środowiska i potrzeb rośliny:
- Korzenie spichrzowe - magazynują substancje zapasowe (np. marchew, burak cukrowy)
- Korzenie podporowe - stabilizują roślinę na terenach podmokłych
- Korzenie czepne - przymocowują roślinę do podłoża (np. bluszcz)
- Korzenie powietrzne - pozwalają chłonąć wilgoć z powietrza (np. storczyki)
- Korzenie ssawkowe - występują u półpasożytów, jak jemioła
- Korzenie oddechowe - wyrastają pionowo do góry u roślin rosnących na terenach podmokłych
Highlight: Modyfikacje korzeni pokazują, jak rośliny adaptują się do różnych warunków środowiskowych.
