Budowa i rodzaje lipidów
Lipidy to związki zbudowane głównie z węgla, wodoru i tlenu, choć niektóre zawierają również azot i fosfor. Ze względu na niepolarną budowę nie rozpuszczają się w wodzie (są hydrofobowe), ale świetnie rozpuszczają się w benzynie i innych rozpuszczalnikach niepolarnych.
Lipidy dzielimy na trzy główne grupy: proste (tłuszcze właściwe i woski), złożone (fosfolipidy i glikolipidy) oraz izoprenowe (steroidy i karotenoidy). Każda z tych grup pełni inne funkcje w organizmie.
Lipidy proste to estry alkoholu i kwasów tłuszczowych. W tłuszczach właściwych tym alkoholem jest glicerol, a kwasy tłuszczowe to długie łańcuchy węglowodorowe z grupą karboksylową. Kwasy tłuszczowe możemy podzielić na nasycone (zawierające tylko pojedyncze wiązania między atomami węgla, zwykle pochodzenia zwierzęcego, stałe) oraz nienasycone (zawierające co najmniej jedno wiązanie podwójne, zwykle pochodzenia roślinnego, ciekłe).
💡 Warto wiedzieć! Różnica między tłuszczami stałymi (np. smalec) a ciekłymi (np. olej) wynika z rodzaju kwasów tłuszczowych w ich składzie. Nasycone kwasy tłuszczowe układają się "ciasno", tworząc tłuszcze stałe, a nienasycone - ze względu na "zagięcia" przy wiązaniach podwójnych - układają się luźniej, dając tłuszcze ciekłe.