Budowa gametofitu i sporofitu mszaków

Gametofit mszaków jest dominującym pokoleniem w cyklu życiowym. Składa się z:

• Ulistnionej łodyżki
• Listków
• Chwytników

Sporofit mszaków jest całkowicie zależny od gametofitu i składa się z:

• Zarodni $tu powstają zarodniki$
• Czepka $pozostałość gametofitu$
• Sety $trzonek$

Definition: Przemiana pokoleń u mszaków jest heteromorficzna, co oznacza, że sporofit i gametofit różnią się od siebie wyglądem.

Budowa listka mchu obejmuje:

• Skórkę
• Miękisz asymilacyjny
• Żyłkę środkową

Highlight: Żeńskie organy rozmnażania u mszaków to rodnie, które są wielokomórkowe, w przeciwieństwie do jednokomórkowych plemni.

Szczegółowa budowa mszaków

Zarodnia mszaków ma skomplikowaną budowę, która obejmuje:

• Wieczko
• Perystom $ząbki ułatwiające wysypywanie zarodników$
• Kolumienkę
• Komorę z zarodnikami

Vocabulary: Splątek to młodociany gametofit wyrastający z zarodnika.

Łodyżka mszaków posiada system tkanek przewodzących:

• Hydroidy - odpowiedzialne za transport wody i soli mineralnych
• Leptoidy - transport asymilatów

Example: Torfowce to szczególny rodzaj mchów, które nie wytwarzają chwytników i mają zdolność do nieograniczonego wzrostu górnej części gametofitu.

Wątrobowce i glewiki

Wątrobowce, np. porostnica wielokształtna, charakteryzują się:

• Płatowatą plechą
• Aparatem szparkowym
• Chwytnikami

Highlight: Wątrobowce mają najbardziej skomplikowany gametofit wśród mszaków.

Glewiki to mała grupa mszaków $ok. 100 gatunków$, gdzie:

• Sporofit częściowo nie zależy od gametofitu $ma chloroplasty i przeprowadza fotosyntezę$
• Pobiera wodę i sole mineralne tylko z gametofitu

Example: Glewik punktowany jest przykładem glewika.

Cykl rozwojowy mszaków

Cykl rozwojowy mszaków obejmuje następujące etapy:

1. Kiełkowanie zarodników $1n$ w splątek
2. Rozwój gametofitu $1n$
3. Tworzenie plemni i rodni
4. Zapłodnienie w obecności wody
5. Rozwój zygoty $2n$ w sporofit
6. Tworzenie zarodni i zarodników w sporoficie

Highlight: Gametofit mszaków jest pokoleniem haploidalnym, podczas gdy sporofit jest diploidalny.

Vocabulary: Chemotaksja dodatnia to zjawisko, w którym komórka jajowa produkuje substancje chemiczne przyciągające plemniki.

Cechy plechowców i organowców u mszaków

Mszaki łączą cechy plechowców i organowców:

Cechy plechowców:

• Rozmnażanie płciowe uzależnione od wody
• Brak typowej tkanki przewodzącej
• Niedrewniejące ściany komórkowe

Cechy organowców:

• Wielokomórkowe gametangia
• Tkanki okrywające, miękiszowe, wzmacniające
• Skórka pokryta kutykulą
• Zarodniki zabezpieczone przed wysychaniem sporopoleninę

Definition: Sporopoleninę to substancja korkowa chroniąca zarodniki przed wysychaniem.

Znaczenie mszaków

Mszaki pełnią ważne funkcje ekologiczne:

• Jako rośliny pionierskie zasiedlają nieużytki
• Tworzą specyficzne ekosystemy $torfowiska$
• Magazynują wodę i zapobiegają erozji gleby

Highlight: Torfowce mają ogromne zdolności retencyjne wody, co sprawia, że są kluczowe w tworzeniu i utrzymywaniu torfowisk.

Rozmnażanie mchów i ich zdolność do kolonizacji nowych obszarów sprawia, że są ważnym elementem w procesie sukcesji ekologicznej.

Strona 7: Rozmnażanie paprotników

Opis procesu rozmnażania paprotników i ich znaczenia w ekosystemach.

Highlight: Przemiana pokoleń u paprotników charakteryzuje się dominacją sporofitu.

Definition: Rozmnażanie mszaków obejmuje fazę płciową i bezpłciową.

Example: Wykorzystanie paprotników w przemyśle farmaceutycznym i zielarstwie.

Mszaki - Podstawowe informacje

Mszaki to pierwsze rośliny lądowe, które nadal zależą od wody do rozmnażania płciowego. Występują głównie w siedliskach wilgotnych. Charakteryzują się regularną przemianą pokoleń, gdzie dominuje gametofit. Mszaki budowa łączy cechy prymitywnych plechowców $brak naczyń$ z cechami organowców $posiadają tkanki i organy - liście, łodygi, korzenie$.

Highlight: Przemiana pokoleń u mszaków charakteryzuje się dominacją gametofitu, który jest wieloletni i fotosyntetyzujący.

Rozmnażanie mszaków obejmuje:

• Rozmnażanie płciowe: oogamia
• Rozmnażanie bezpłciowe: zarodniki, fragmentacja, rozmnóżki

Vocabulary: Gametofit to pokolenie płciowe mszaków, które wytwarza gametangia - rodnie $żeńskie$ i plemnie $męskie$.

Mszaki mogą być jednopienne $gametangia na jednym osobniku$ lub dwupienne $gametangia na różnych osobnikach$.

Example: Torfowiec jest przykładem mszaka jednopiennego, podczas gdy mech płonnik jest dwupienny.