Funkcje nukleotydów i kwasy nukleinowe
Nukleotydy pełnią w organizmach wiele istotnych funkcji. Przede wszystkim budują kwasy nukleinowe (DNA i RNA), działają jako nośniki energii chemicznej (ATP) oraz aktywatory enzymów. Tworzą też dinukleotydy, takie jak NAD⁺, NADP⁺ i FAD, które przenoszą elektrony w procesach metabolicznych.
Nukleotydy łączą się ze sobą poprzez różne rodzaje wiązań, tworząc kwasy nukleinowe. Między pentozą a zasadą azotową występuje wiązanie glikozydowe, a między nukleozydami a resztami fosforanowymi - wiązania estrowe. Szczególnie ważne są wiązania 3',5'-fosfodiestrowe, które łączą kolejne nukleotydy w łańcuchu.
DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) zbudowany jest z deoksyrybonukleotydów i ma formę podwójnej helisy o średnicy 2 nm i skoku 3,4 nm. Zawiera cztery zasady azotowe (A, T, C, G) i pełni funkcję nośnika informacji genetycznej. Między zasadami azotowymi dwóch łańcuchów tworzą się wiązania wodorowe A=T,C≡G, zapewniające komplementarność nici.
Pamiętaj! Sekwencja nukleotydów w DNA określa sekwencję aminokwasów w białkach, co decyduje o cechach organizmów. Każdy gen to fragment DNA zawierający instrukcję produkcji konkretnego białka lub RNA.