Wprowadzenie do bakterii

Bakterie to mikroskopijne organizmy prokariotyczne, które występują powszechnie w środowisku. Charakteryzują się prostą budową komórkową, ale niezwykłą różnorodnością form i funkcji.

Definicja: Bakterie to jednokomórkowe lub kolonijne organizmy prokariotyczne, o rozmiarach od jednego do kilku mikrometrów.

Kształty bakterii są bardzo zróżnicowane i obejmują:

• Ziarenkowce (kuliste)
• Pałeczki (cylindryczne)
• Laseczki (wydłużone)
• Przecinkowce
• Spirale
• Formy nieregularne

Highlight: Ściana komórkowa bakterii jest kluczowym elementem ich budowy, który pozwala na rozróżnienie bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych.

Budowa ściany komórkowej bakterii różni się w zależności od typu:

1. Bakterie Gram-dodatnie:

   • Gruba ściana (45-50 nm)
   • Kilka warstw mureiny i kwasów tejchojowych

2. Bakterie Gram-ujemne:

   • Cieńsza ściana (2-10 nm)
   • Jedna warstwa mureiny i błona zewnętrzna

Vocabulary: Kwasy tejchojowe to związki polimerowe składające się z reszt glicerolu lub innego alkoholu, połączonych z grupami fosforanowymi.

Metoda barwienia Grama pozwala na rozróżnienie tych dwóch typów bakterii:

• Bakterie Gram-dodatnie barwią się na fioletowo
• Bakterie Gram-ujemne barwią się na czerwono

Example: Bakterie gram-dodatnie przykłady to m.in. gronkowce i paciorkowce, natomiast bakterie gram-ujemne przykłady to pałeczki okrężnicy (E. coli) czy bakterie z rodzaju Pseudomonas.

Odżywianie się bakterii

Bakterie wykazują różnorodne strategie odżywiania, co pozwala im na zasiedlanie praktycznie każdego środowiska na Ziemi.

Bakterie heterotroficzne odżywiają się związkami organicznymi i dzielą się na:

1. Pasożyty - czerpią korzyści kosztem żywiciela
2. Symbionty - żyją w obopólnie korzystnym związku z innym organizmem
3. Saprobionty - rozkładają martwą materię organiczną

Example: Bakterie gram-dodatnie choroby często powodują pasożyty, takie jak Streptococcus, wywołujące m.in. anginę.

Bakterie autotroficzne wytwarzają związki organiczne z nieorganicznych i dzielą się na:

1. Fotoautotrofy - przeprowadzają fotosyntezę:

   • Oksygeniczną (np. sinice)
   • Anoksygeniczną (np. bakterie zielone)

2. Chemoautotrofy - przeprowadzają chemosyntezę

Definition: Fotosynteza oksygeniczna to proces, w którym bakterie wykorzystują energię światła do produkcji glukozy i tlenu z dwutlenku węgla i wody.

Highlight: Najczęstsze choroby bakteryjne są często powodowane przez bakterie heterotroficzne pasożytnicze, które wykorzystują organizm gospodarza jako źródło składników odżywczych.

Bakterie odgrywają kluczową rolę w obiegu materii w przyrodzie, rozkładając materię organiczną i uczestnicząc w cyklach biogeochemicznych.

Quote: "Bakterie są kosmopolityczne, ponieważ występują powszechnie na całej kuli ziemskiej."

Ta różnorodność strategii odżywiania pozwala bakteriom na zasiedlanie nawet najbardziej ekstremalnych środowisk, od gorących źródeł po pokrywy lodowe.