Zasady dziedziczenia według Mendla
Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego niektóre cechy "przeskakują" pokolenia? Odpowiedź tkwi w prawach Mendla! Zacznijmy od ustalenia, jakie gamety może wytworzyć organizm o określonym genotypie.
Kiedy mamy organizm o genotypie AaBbCC, tworzy on różne typy gamet. Każda gameta zawiera po jednym allelu z każdej pary genowej - to właśnie jest I prawo Mendla (prawo czystości gamet). Na przykład, osobnik AA tworzy tylko gamety z allelem A, a aa tylko z allelem a.
Aby sprawdzić, czy organizm jest homozygotą dominującą czy heterozygotą, wykonujemy krzyżówkę testową. Polega ona na skrzyżowaniu badanego osobnika z homozygotą recesywną. Jeśli wszystkie potomstwo ma cechę dominującą - badany osobnik jest homozygotą. Jeśli połowa potomstwa ma cechę recesywną - jest heterozygotą.
Wskazówka: Przy rozwiązywaniu zadań z krzyżówek zawsze zapisuj wszystkie możliwe genotypy gamet - pozwoli ci to uniknąć błędów!
II prawo Mendla mówi o niezależnej segregacji cech. Oznacza to, że allele różnych genów rozdzielają się do gamet losowo i niezależnie od siebie. Dzięki temu możemy przewidzieć prawdopodobieństwo wystąpienia określonych kombinacji cech u potomstwa.
Warto pamiętać też o pojęciu plejotropii - sytuacji, gdy jeden gen wpływa na wiele różnych cech organizmu. Z kolei gdy mamy co najmniej 3 allele jednego genu, mówimy o szeregu alleli wielokrotnych, choć wszystkie te allele kodują tylko jedną cechę.