Mechanizmy fosforylacji i koenzymy
Fosforylacja to proces, w którym ADP przekształca się w ATP. Wyróżniamy fosforylację substratową i chemiosmozę. W fosforylacji substratowej energia pochodzi bezpośrednio z wysokoenergetycznego substratu, który oddaje grupę fosforanową do ADP.
Chemiosmoza jest bardziej złożona - wykorzystuje gradient protonowy roˊz˙nicęstęz˙enˊH+podwoˊchstronachbłony. Protony przepływające przez specjalny kanał białkowy (syntazę ATP) napędzają produkcję ATP. To jak mała elektrownia wodna w komórce! W fotosyntezie energia pochodzi ze światła, a w fosforylacji oksydacyjnej - z utleniania związków organicznych.
W metabolizmie kluczową rolę odgrywają też koenzymy - cząsteczki pomagające w przenoszeniu elektronów. NAD+, NADP+ i FAD działają jak "kurierzy energii" w komórce. Gdy przyjmują elektrony i protony, przechodzą w formy zredukowane (NADH, NADPH, FADH2), które później mogą oddać tę energię w innych reakcjach.
🔍 Warto zapamiętać: Szlak metaboliczny to ciąg reakcji idących tylko w jednym kierunku, a cykl metaboliczny to zamknięty obieg, gdzie produkt ostatniej reakcji staje się substratem pierwszej. Przykładem cyklu jest cykl Krebsa w oddychaniu komórkowym.