Odżywianie i oddychanie protistów

Sposoby odżywiania protistów różnią się w zależności od grupy:

1. Protisty zwierzęce i grzybopodobne: Odżywiają się heterotroficznie Pobierają pokarm głównie poprzez endocytozę

Vocabulary: Endocytoza to proces, w którym komórka pobiera substancje z otoczenia, wciągając je do wnętrza wraz z fragmentem błony komórkowej.

Wyróżniamy dwa rodzaje endocytozy:

• Fagocytoza: pobieranie drobnych, nierozpuszczalnych cząstek
• Pinocytoza: pobieranie małych kropli płynów zawierających substancje rozpuszczalne w wodzie

2. Protisty roślinopodobne: Są zwykle autotrofami Odżywiają się dzięki fotosyntezie W chloroplastach znajdują się barwniki asymilacyjne, głównie chlorofile i karotenoidy

Highlight: Niektóre protisty roślinopodobne są miksotrofami, co oznacza, że mogą odżywiać się fotoautotroficznie na świetle i heterotroficznie w ciemności.

Oddychanie protistów:

• Większość protistów oddycha tlenowo
• Gatunki beztlenowe uzyskują energię dzięki fermentacji

Osmoregulacja u protistów:

• Protisty słodkowodne narażone są na pęknięcie wskutek osmotycznego napływu wody
• Nadmiar wody jest usuwany przez wodniczki tętniące

Definicja: Osmoregulacja to regulacja ilości wody oraz stężenia związków osmotycznie czynnych w komórkach i płynach ustrojowych organizmów.

Rozmnażanie się protistów

Protisty mogą rozmnażać się na dwa główne sposoby:

1. Rozmnażanie bezpłciowe $wegetatywne$: Szybkie zwiększenie liczebności populacji Organizmy potomne są identyczne genetycznie z organizmem macierzystym

Metody rozmnażania bezpłciowego u protistów jednokomórkowych:

• Podział poprzeczny komórki macierzystej na dwie komórki potomne
• Podział podłużny komórki macierzystej na dwie komórki potomne

Metody rozmnażania bezpłciowego u protistów wielokomórkowych:

• Fragmentacja plechy: plecha zostaje rozerwana na fragmenty, które regenerują się w nowe, kompletne organizmy

2. Rozmnażanie płciowe $generatywne$: Prowadzi do zwiększenia zmienności genetycznej Obejmuje proces zapłodnienia, czyli połączenia komórki jajowej z plemnikiem

Highlight: U protistów występuje przemiana faz jądrowych, która może przebiegać z przewagą fazy haploidalnej $u haplontów$ lub diploidalnej $u diplontów$.

Vocabulary:

• Haploidalny: posiadający pojedynczy zestaw chromosomów
• Diploidalny: posiadający podwójny zestaw chromosomów

Jak rozmnażają się protisty zależy od gatunku i warunków środowiskowych. Wiele protistów może przełączać się między rozmnażaniem płciowym i bezpłciowym w zależności od okoliczności.

Example: Orzęsek pantofelek $Paramecium caudatum$ zwykle rozmnaża się bezpłciowo przez podział poprzeczny, ale w niesprzyjających warunkach może przejść do rozmnażania płciowego poprzez koniugację.

Rozmnażanie protistów

Jak rozmnażają się protisty - występują dwa główne typy rozmnażania: bezpłciowe i płciowe.

Definition: Przemiana faz jądrowych to regularne następowanie po sobie faz haploidalnej i diploidalnej.

Example: Rozmnażanie bezpłciowe obejmuje podział poprzeczny lub podłużny komórki macierzystej.

Highlight: U wielokomórkowych protistów roślinopodobnych występuje przemiana pokoleń.

Przemiana faz jądrowych u protistów

Proces przemiany faz jądrowych jest szczególnie istotny u protistów roślinopodobnych.

Definition: Przemiana pokoleń to następowanie po sobie gametofitu i sporofitu.

Vocabulary: Gamety powstają w gametangiach - organach płciowych protistów.

Highlight: Występują dwa typy przemiany pokoleń: heteromorficzna i izomorficzna.

Wprowadzenie do protistów

Protisty to zróżnicowana grupa organizmów eukariotycznych, które nie zaliczają się do roślin, zwierząt ani grzybów. Stanowią one takson parafiletyczny, co oznacza, że mają wspólnego przodka, który jest również przodkiem innych grup organizmów.

Definicja: Protisty to organizmy eukariotyczne, które charakteryzują się niezwykłą różnorodnością pod względem budowy, fizjologii i trybu życia.

Protisty dzielą się na trzy główne grupy:

1. Protisty roślinopodobne: Zawierają chloroplasty Mają ścianę komórkową z celulozy Są autotroficzne lub miksotroficzne
2. Protisty zwierzęcopodobne: Jednokomórkowe Nie mają ściany komórkowej Odżywiają się heterotroficznie
3. Protisty grzybopodobne: Heterotroficzne Jednokomórkowe lub wielokomórkowe o budowie plechowej Głównym składnikiem ściany komórkowej jest celuloza

Przykłady protistów: Orzęski, wiciowce, pełzaki $protisty zwierzęcopodobne$, glony $protisty roślinopodobne$, śluzowce $protisty grzybopodobne$.

Protisty wykazują różnorodne formy organizacji ciała, od jednokomórkowych po złożone struktury wielokomórkowe. Mogą występować jako formy ruchome lub nieruchome, a niektóre tworzą kolonie.

Highlight: Protisty jednokomórkowe mogą być otoczone ścianą komórkową, pellikulą lub być nagie, posiadając jedynie błonę komórkową.