rodzaje komórek

Alternatywny zapis:

Oddziela wnętrze komórki od otoczenia. 2. Zapewnia transport różnych substancji do wnętrza i na zewnątrz komórki. Odbiera sygnały ze środowiska zewnętrznego, które wpływają na funkcjonowanie komórki. 2. FUNKCJE Wakuoli 1. Wakuola centralna roślin magazynuje wodę i inne związki, np. białka. Drobne wakuole pochłaniają, trawią i usuwają różne substancje. 3. Nadaje barwę częściom roślin. Cytozolu 1. Stanowi środowisko licznych reakcji biochemicznych. 2. Transportuje substancje między organellami. Aparatu Golgiego 1. Modyfikuje tłuszcze i białka. 2. Pakuje białka i tłuszczę, a następnie kieruje je do miejsca ich przeznaczenia. Lizosomów 1. Trawią cząstki pokarmowe i uszkodzone organelle. NOTATKA DO SPRAWDZIANU FUNKCJE Ściany komórkowej 1. Nadaje kształtu komórce. 2. Bierze udział w transporcie wody. 3. Chroni komórkę przed mechanicznymi uszkodzeniami. Jądra komórkowego 1. Zawiera DNA, który steruje większością procesów życiowych komórki. 2. Przekazuje DNA do komórek 3. potomnych. Kontroluje czynności komórki, poprzez regulowanie ekspresji genów. 2. Mitochondrium 1. Zachodzą w nich główne etapy oddychania tlenowego. Są miejscem uwalniania energii, która jest następnie magazynowana w ATP. 1. Rybosomów Syntetyzują białka na podstawie informacji zawartej w sekwencji nukleotydów w RNA. Chloroplastów 1. Przemienia dwutlenek węgla oraz wodę z wykorzystaniem energii świetlnej w glukozę oraz tlen. Siateczki śródplazmatycznej gładkiej 1. Produkuje lipidy i neutralizuje trujące związki chemiczne. Magazynuje jony wapnia. 2. Siateczki śródplazmatycznej szorstkiej 1. Rybosomy znajdujące się na siateczce produkują biała. 2. Bierze udział w syntezie białek. NOTATKA DO SPRAWDZIANU Cytologia Nauka zajmująca się morfologią oraz fizjologią komórek. Chromosom Chromosom eukariotyczny- pojedyncza, liniowa cząsteczka DNA u organizmów eukariotycznych. Komórka haploidalna Komórka zawierająca tylko jeden zestaw chromosomów homologicznych. Oznaczana jest jako n. POJĘCIA Chromatyna Kompleks DNA, białek i RNA występujący w jądrze komórkowym. Nukleotyd Podstawowa jednostka kwasów nukleinowych zbudowana z zasady azotowej, pięciowęglowego cukru i reszty kwasu fosforowego (V). Komórka diploidalna Komórka lub organizm zawierający w swoim genomie podwójny zestaw chromosomów homologicznych. Oznaczana jest jako 2n. Cytofizjologia Nauka zajmująca się procesami fizjologicznymi zachodzącymi na poziomie komórki. DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) Zawiera informacje o budowie cząsteczek RNA i białek. Jest głównym składnikiem jądra komórkowego. Komórka prokariotyczna (komórka bezjądrowa) Komórka, która nie ma jądrą komórkowego. Są to komórki bakterii. NOTATKA DO SPRAWDZIANU Replikacja DNA Proces powielania DNA, prowadzący do powstania dwóch cząsteczek DNA identycznych z cząsteczką wyjściową. Mitoza Podział jądra komórkowego, w którego wyn jednej komórki rodzicielskiej powstają dwie komórki potomne o takiej samej liczbie chromosomów, co komórka rodzicielska. Roztwór hipertoniczny Roztwór o stężeniu substancji wyższym niż wewnątrz komórki. POJĘCIA Osmoza Przenikanie wody przez błonę biologiczną z roztworu o mniejszym stężeniu substancji do roztworu o większym stężeniu. Mejoza Podział jądra komórkowego, w którego wyniku z jednej komórki rodzicielskiej powstają cztery komórki potomne o zredukowanej o połowę liczbie chromosomów w stosunku do komórki rodzicielskiej. W wyniku mejozy powstają np. gamety u zwierząt. Roztwór izotoniczny Roztwór o stężeniu substancji równym jak wewnątrz komórki. Cytokineza Podział cytoplazmy pomiędzy dwie komórki potomne. ATP (adenozynotrifosforan) Wysokoenergetyczny związek, który składa się z zasady azotowej (adeniny), pięciowęglowego cukru (rybozy) i trzech reszt fosforanowych. Jest podstawowym nośnikiem energii w reakcjach biochemicznych. Roztwór hipotoniczny Roztwór o stężeniu substancji niższym niż wewnątrz komórki. NOTATKA DO SPRAWDZIANU Komórka eukariotyczna (komórka jądrowa) Komórka, która ma jądro komórkowe. Są to komórki roślinne, zwierzęce i grzybowe. Transport aktywny przez błonę Rodzaj transportu przez błony ze środowiska o mniejszym stężeniu substancji rozpuszczalnych do środowiska o ich większym stężeniu. Przebiega z udziałem energii i białek błonowych. Zachodzi wbrew różnicy stężeń. POJĘCIA Dyfuzja prosta Swobodne przenikanie substancji przez błonę biologiczną bez udziału energii i białek błonowych. Roztwór koloidalny Niejednorodna mieszanina dwóch substancji substancji. Dyfuzja ułatwiona Przenikanie substancji przez błonę biologiczną przy udziale białek błonowych, bez udziału energii. Denaturacja białka Naruszenie struktury przestrzennej białka pod wpływem czynników fizycznych lub chemicznych. NOTATKA DO SPRAWDZIANU 1. 2. 3. ZADANIA Przykłady transportu aktywnego przez błonę 1. Symport- transportuje dwie substancje w tym samym kierunku (np. transport glukozy wraz z jonami sodu). 2. Antyport- transportuje dwie substancje w przeciwnych kierunkach (np. pompa sodowo-wapniowa). Przykłady znaczenia mitozy Wytwarzanie nowych komórek ciała. Regeneracja uszkodzonych tkanek. Rozmnażanie bezpłciowe organizmów. NOTATKA DO SPRAWDZIANU 2. 3. 4. 5. ZADANIA Przykłady znaczenia mejozy 1. Rozmnażanie płciowe. Przekazywanie informacji genetycznej. 2. 3. Zróżnicowanie genetyczne osobników tego samego gatunku. Przykładowe czynniki powodujących denaturację białka. Wysoka temperatura (powyżej 40'C). Promieniowanie UV. Promieniowanie rentgenowskie. wysokie ciśnienie. stężone kwasy i zasady.