Siateczka śródplazmatyczna i rybosomy - kluczowe struktury komórkowe
Siateczka śródplazmatyczna to system błon biologicznych tworzących spłaszczone pęcherzyki i rozgałęziające się kanaliki. Rozciąga się ona na cały obszar komórki, rozpoczynając od zewnętrznej błony otoczki jądrowej. Retikulum endoplazmatyczne dzieli się na dwa główne typy: szorstkie i gładkie.
Siateczka śródplazmatyczna szorstka budowa charakteryzuje się obecnością rybosomów na jej powierzchni. Siateczka śródplazmatyczna szorstka funkcje obejmują:
- Syntezę białek - rybosomy na jej powierzchni wytwarzają łańcuchy białkowe, które następnie przenikają do wnętrza siateczki.
- Fałdowanie białek - wewnątrz siateczki zachodzi proces nadawania białkom odpowiedniej struktury trzeciorzędowej.
- Modyfikację białek - np. dołączanie do nich reszt cukrowych.
- Kontrolę jakości białek - białka opiekuńcze sprawdzają poprawność struktury, a nieprawidłowe białka są niszczone.
Highlight: Siateczka śródplazmatyczna szorstka występuje obficie w komórkach trzustki wytwarzających enzymy trawienne.
Siateczka śródplazmatyczna gładka funkcje koncentrują się na:
- Syntezie związków lipidowych - kwasów tłuszczowych, trójglicerydów, fosfo- i glikolipidów oraz cholesterolu i jego pochodnych.
- Neutralizacji związków szkodliwych - w komórkach wątroby uczestniczy w neutralizacji i usuwaniu związków szkodliwych, np. alkoholu etylowego.
Vocabulary: Czym się różni siateczka gładka od szorstkiej? Główna różnica polega na obecności rybosomów na powierzchni siateczki szorstkiej, których brak na siateczce gładkiej.
Rybosomy to struktury nieotoczone błoną, które przeprowadzają syntezę białek w komórce. Budowa rybosomu obejmuje:
- Dużą podjednostkę
- Małą podjednostkę
Obie podjednostki składają się z rybosomowego RNA i białek, tworząc kompleks zwany nukleoproteiną.
Definition: Synteza białek co to proces, w którym rybosomy odczytują informację genetyczną z mRNA i na jej podstawie tworzą łańcuchy polipeptydowe.
Example: Gdzie występują rybosomy? Rybosomy mogą występować swobodnie w cytoplazmie lub być związane z siateczką śródplazmatyczną szorstką. Istnieją również rybosomy mitochondrialne znajdujące się w mitochondriach.
Highlight: Jak powstają rybosomy? Rybosomy są syntetyzowane w jąderku, a następnie transportowane do cytoplazmy przez pory jądrowe.
Podsumowując, siateczka śródplazmatyczna szorstka i gładka oraz rybosomy pełnią kluczowe funkcje w syntezie i modyfikacji białek oraz lipidów, zapewniając prawidłowe funkcjonowanie komórki.
