Sposoby oddychania organizmów
Oddychanie komórkowe to proces, dzięki któremu organizmy uzyskują energię. Polega na rozkładaniu substancji pokarmowych (głównie glukozy) i uwalnianiu energii w nich zawartej. W trakcie tego procesu organizm zużywa tlen i produkuje dwutlenek węgla oraz wodę.
Istnieją dwa główne rodzaje oddychania komórkowego: tlenowe i beztlenowe. Oddychanie tlenowe zachodzi w specjalnych strukturach komórkowych zwanych mitochondriami. Jest bardzo wydajne energetycznie! Równanie tego procesu można zapisać jako: glukoza + tlen → dwutlenek węgla + woda + energia.
Oddychanie beztlenowe, czyli fermentacja, zachodzi w cytozolu (płynnej części komórki) i nie wymaga tlenu. Dostarcza mniej energii niż oddychanie tlenowe, ponieważ glukoza zostaje tylko częściowo rozłożona. Fermentacja alkoholowa prowadzi do powstania alkoholu etanolowego i dwutlenku węgla. U człowieka zachodzi fermentacja mlekowa w mięśniach, zwłaszcza podczas intensywnego wysiłku.
Ciekawostka! Czy wiesz, że podczas intensywnego wysiłku, gdy mięśniom brakuje tlenu, w Twoim ciele zachodzi oddychanie beztlenowe? To dlatego po szybkim biegu możesz czuć zmęczenie i ból mięśni - to efekt gromadzenia się kwasu mlekowego!
Wymiana gazowa to proces dostarczania organizmowi tlenu i usuwania z niego dwutlenku węgla. U różnych organizmów zachodzi w różnych miejscach: u ryb w skrzelach, u ssaków w płucach, a u roślin przez specjalne struktury zwane aparatami szparkowymi. Dzięki wymianie gazowej organizmy mogą efektywnie oddychać i funkcjonować.