Tkanka okrywająca - budowa i funkcje
Tkanka okrywająca należy do grupy tkanek stałych w roślinach. Charakteryzuje się brakiem lub bardzo rzadkim występowaniem podziałów komórkowych. Jej główne zadanie to ochrona rośliny przed czynnikami zewnętrznymi oraz regulacja procesów fizjologicznych.
Rodzaje tkanki okrywającej
- Epiderma (skórka)
Epiderma to pierwotna tkanka okrywająca występująca na powierzchni łodyg i liści. Jej kluczowe cechy to:
- Pokrycie kutykulą, która chroni przed nadmierną transpiracją i jest nieprzepuszczalna dla wody
- Obecność aparatów szparkowych, umożliwiających transpirację i wymianę gazową
Highlight: Aparaty szparkowe pełnią kluczową rolę w wymianie tlenu i dwutlenku węgla między rośliną a otoczeniem.
Epiderma może tworzyć różne wytwory, takie jak:
- Włoski czepne (np. u chmielu)
- Włoski parzące (np. u pokrzywy)
- Włoski kutnerowe (tworzące meszek)
- Kolce (np. u róży)
- Ryzoderma
Ryzoderma to specjalna forma epidermy występująca na korzeniach. Jej główną cechą są:
- Włośniki, które znacząco zwiększają powierzchnię chłonną korzenia
Highlight: Włośniki odgrywają kluczową rolę w zwiększaniu pobierania wody przez roślinę.
- Korkowica
Korkowica to wtórna tkanka okrywająca, która zastępuje epidermę w starszych częściach rośliny. Składa się z trzech warstw:
- Korek (felem) - warstwa martwa
- Felogen (miazga korkotwórcza) - warstwa twórcza
- Feloderma (miękisz)
Vocabulary: Felogen to warstwa komórek merystematycznych odpowiedzialna za tworzenie korka i felodermy.
Korek posiada przetchlinki, które umożliwiają wymianę gazową. Komórki korka są pokryte suberyną, co nadaje im właściwości ochronne:
- Zapobieganie utracie wody
- Ochrona przed uszkodzeniami mechanicznymi
- Izolacja przed niską temperaturą
Definition: Przetchlinki to struktury w korku umożliwiające wymianę gazową między tkankami wewnętrznymi a otoczeniem.
Tkanka okrywająca, w swoich różnych formach, stanowi pierwszą linię obrony rośliny przed czynnikami środowiskowymi, jednocześnie umożliwiając kontrolowaną wymianę substancji z otoczeniem. Jej złożona struktura i specjalizacja poszczególnych elementów świadczą o doskonałym przystosowaniu roślin do życia w zróżnicowanych warunkach środowiskowych.
