Dyfuzja prosta i ułatwiona

Transport przez błony biologiczne może odbywać się na różne sposoby. Dyfuzja prosta to proces, w którym cząsteczki przemieszczają się zgodnie z gradientem stężeń, bez udziału białek transportowych i bez nakładu energii. Jest to przykład transportu biernego.

Definition: Dyfuzja prosta to spontaniczne przemieszczanie się cząsteczek z obszaru o wyższym stężeniu do obszaru o niższym stężeniu, bez udziału białek transportowych.

Szczególnym rodzajem dyfuzji prostej jest osmoza, która polega na przenikaniu wody przez błonę biologiczną. W zależności od stężenia roztworów po obu stronach błony, możemy mówić o różnych typach roztworów:

Vocabulary:

• Roztwór izotoniczny: roztwór o takim samym stężeniu substancji rozpuszczonych jak wewnątrz komórki.
• Roztwór hipertoniczny: roztwór o wyższym stężeniu substancji rozpuszczonych niż wewnątrz komórki.
• Roztwór hipotoniczny: roztwór o niższym stężeniu substancji rozpuszczonych niż wewnątrz komórki.

Dyfuzja ułatwiona to proces, w którym cząsteczki również przemieszczają się zgodnie z gradientem stężeń, ale z udziałem białek transportowych. Podobnie jak dyfuzja prosta, nie wymaga nakładu energii.

Example: Przykładem dyfuzji ułatwionej jest transport glukozy do komórek za pomocą białek transportowych GLUT.

Transport aktywny zachodzi wbrew gradientowi stężeń, wymaga udziału białek transportowych i nakładu energii w postaci ATP. Przykładem jest pompa sodowo-potasowa.

Highlight: W transporcie aktywnym wyróżniamy dwa typy: symport (transport dwóch substancji w tym samym kierunku) i antyport (transport dwóch substancji w przeciwnych kierunkach).