Dyfuzja prosta i ułatwiona
Transport przez błony biologiczne może odbywać się na różne sposoby. Dyfuzja prosta to proces, w którym cząsteczki przemieszczają się zgodnie z gradientem stężeń, bez udziału białek transportowych i bez nakładu energii. Jest to przykład transportu biernego.
Definition: Dyfuzja prosta to spontaniczne przemieszczanie się cząsteczek z obszaru o wyższym stężeniu do obszaru o niższym stężeniu, bez udziału białek transportowych.
Szczególnym rodzajem dyfuzji prostej jest osmoza, która polega na przenikaniu wody przez błonę biologiczną. W zależności od stężenia roztworów po obu stronach błony, możemy mówić o różnych typach roztworów:
Vocabulary:
- Roztwór izotoniczny: roztwór o takim samym stężeniu substancji rozpuszczonych jak wewnątrz komórki.
- Roztwór hipertoniczny: roztwór o wyższym stężeniu substancji rozpuszczonych niż wewnątrz komórki.
- Roztwór hipotoniczny: roztwór o niższym stężeniu substancji rozpuszczonych niż wewnątrz komórki.
Dyfuzja ułatwiona to proces, w którym cząsteczki również przemieszczają się zgodnie z gradientem stężeń, ale z udziałem białek transportowych. Podobnie jak dyfuzja prosta, nie wymaga nakładu energii.
Example: Przykładem dyfuzji ułatwionej jest transport glukozy do komórek za pomocą białek transportowych GLUT.
Transport aktywny zachodzi wbrew gradientowi stężeń, wymaga udziału białek transportowych i nakładu energii w postaci ATP. Przykładem jest pompa sodowo-potasowa.
Highlight: W transporcie aktywnym wyróżniamy dwa typy: symport transportdwoˊchsubstancjiwtymsamymkierunku i antyport transportdwoˊchsubstancjiwprzeciwnychkierunkach.
