Transport wody w roślinie
Wyobraź sobie roślinę jako gigantyczną słomkę - woda musi jakoś dotrzeć z gleby aż do samych czubków liści! Rośliny rozwinęły dwa główne sposoby na rozwiązanie tego problemu.
Transpiracja to jak naturalny system klimatyzacji rośliny. Gdy woda paruje przez liście, tworzy się podciśnienie w naczyniach przewodzących. To działa jak ssanie przez słomkę - woda z korzeni automatycznie podciąga się w górę, żeby uzupełnić ubytek.
Parcie korzeniowe to aktywny transport, który wymaga energii. Korzenie pompują jony soli (głównie azot w postaci NO₃⁻ i NH₄⁺) do naczyń przewodzących. Dzięki temu powstaje ciśnienie, które wypycha wodę w górę łodygi.
Możesz zobaczyć parcie korzeniowe w akcji wiosną - to dlatego z naciętych drzew "płacze" woda! W tym czasie nie ma jeszcze liści, więc nie działa transpiracja, ale korzenie już aktywnie pompują wodę.
Ciekawostka: Gradient potencjału wody od gleby −0,1MPa do atmosfery −80MPa tworzy naturalną "drogę" dla transportu!
Woda może poruszać się przez roślinę na dwa sposoby: drogą symplastyczną (przez żywe komórki i plazmodesmy) lub apoplastyczną (przez ścianki komórkowe). Głównym źródłem wody jest oczywiście gleba, skąd korzenie pobierają H₂O wraz ze składnikami mineralnymi.