układ krążenia człowieka

Alternatywny zapis:

w śledzionie hormon tkankowy powodujący skurcz naczyń 1 a hamowanie krwawienia 4. Leukocyty (krwinki biate) mają jądro komórkowe zdolność aktywnego ruchu pekzakowatego zdolności fagocytarne udział w reakcjach obronnych organizmu dzielimy na agranulocyty - krwinki bez ziarnistości cytoplazmie (krwinki biate nieziarniste) granulocyty - krwinki zawierające ziarnistości w cytoplazmie (krwinki biake ziarniste) pbytki krwi (trombocyty) DIAPE DEZA- przemieszczanie się 2 naczyń krwionośnych między komórki tkanek 3 monocyty udział w reakejach immunologicznych, współpracując 2 limfocytami uwalniaja czynniki hamujące wzrost, komórek nowotworowych uwalniają interferon- czynnik hamujący namnażanie wirusów ulegają diapedezie limfocyty Th (pomocnicze) rozpoznają obcy antygen ・pobudzają układ immunologiczny do działania (kwasochłonne) Corynofile · zwalczają pasożyty jelitowe - regulują reakcję alergiczne - liczba maleje przy chorobach zakaźnych jak odra, dur brzuszny -1 prrengienie uruchamiany uszkodzeniem naczynia i krwinek przez czynniki z zewnątrz organizmu VII duże komórki aktywny czynnik X aktywuje protrombinę Vila X AGRANULOCYTY TF-Vila Ca ²+ trombina aktywuje fibrynogen fibryna tworzy sieć, która zatrzymuje elementy morfotyczne krwi - powstaje skrzep (obojętnochłonne) neutrofile -Zwalczają ostre choroby zakaźne -pojawiają się przy szybko rozwijających się nowotworach - udział w reakcjach zapalnych -vlegaja diapedezie KRZEPNIECIE KRWI Krzepnięcie krwi - fizjologiczny mechanizm Chroniący organizm przed nadmierną utratą krwi. ↳współdziaka 12 osoczowych czynników krzepnięcia znajdują się w asoczu w formie nieaktywnej aktywacja zachodzi kaskadowo - aktywowane czynniki krzepnięcia aktywują kolejne 112"- czynnik aktywny SZLAK ZEWNĘTRZNY Xa protrombina (1) czynnik tkankowy (FT) Fibrynogen (1) limfocyty T limfocyty Tc (cytotoksyczne) • wytwarzają toksynę GRANULOCYTY zabijają komórki obce, nowotworowe i zakażone wirusami -3 przewgienis Xa fibryna (la) SZLAK WSPÓLNY trombekinay trombina (lla) Ca2+ brak przewężeń- SZLAK WEWNĘTRZNY IXa Ca2+ (zasadowochtonne) bazo file - udział w reakcjach zapalnych i alergicznych magazynują i uwalniają histaminę rozszerza naczynia krwionośne - działanie przeciwzakrzepowe - magazynują Xla Ca ²+ X XIII limfocyty XIlla skrzep Xlla IX L> skazy krwotoczne - zaburzenia w krzepnięciu krwi hemofilia choroba genetyczna powodująca brak pojedynczego czynnika krzepnięcia krzepnięcie krwi wewną trz naczyń krwionośnych - powstawanie zakrzepów prowadzą do martwicy tkanek pozbawionych stałego dopływu krwi limfocyty B odpowiadają za wytwarzanie przeciwciat Limfocyty Ts (supresorowe) - hamują reakcję immunologiczną, gdy antygen zostaje unieszkodliwiony XI XII i uwalniają heparynę uruchamiany uszkodzeniem naczynia i krwinek przez czynniki 2 wewnątrz organizmu skrzep po pewnym czasie ulega rozpuszczeniu podczas fibrynolizy · powodują wzrost ciśnienia krwi w naczyniu pęknięcie jego ściany i wynaczynienie krwi Znaczne obniżenie ciśnienia krwi powoduje zmniejszenie wydolności serca → spowolnienie przepływu krwi. utrata krwi zmniejszenie ogólnej liczby erytrocytów. GRUPY KRWI L> ukikad grupowy Rh . najistotniejszy jest antygen D • obecność jego w błonach erytrocytów warunkuje grupę krwi Rh+ brak jego w błonach erytrocytów warunkuje grupę krwi Rh- konflikt serologiczny w osoba Rh- po kontakcie zakresie Rh 2 antygenem D rozpoczyna produ Luktad grupowy ABO Krwinki czerwone Przeciwciała krążące w osoczu krwi Antygeny obecne na krwinkach czerwonych błona komórkowa erytrocytów na swojej powierzchni zawiera antygeny grupowe układu ABO Grupa krwi A Grupa krwi B Grupa krwi AB Grupa krwi 0 . A Anty B A B AB Antygen A B Anty-A • Antygen B Może dać krew ludziom z grupą: 00, A, B, AB A, AB B, AB AB w przypadku przetoczenia krwi Rh+ osobie Rh- w przypadku rozwoju płodu Rh+ w organizmie kobiety ciężamej Rh- przeciwciał anty-D - następuje aglutynacja AB Brak TT Antygeny A i B DO 0 niedotlenienie wielv narządów Anty-A i Anty-B Brak dochodzi do krwotoku wewnętrznego (wylew) - kontakt krwinek zawierających określony antygen i odpowiednich przeciwciał powoduje aglutynację - zlepianie się erytrocytów próba krzyżowa - próba zgodności serologicznej biorcy i dawcy krwi polega na zmieszaniu krwinek Może być biorcą krwi od ludzi z grupą: 0 uczestniczą dwa enzymy antygen H- cząsteczka prekursorowa do syntezy antygenow A B 0, A 0, B 0, A, B, AB . transferaza A przenosi na antygen H cząsteczkę N-acetylogalaktozaminy -> grupa krwi A transferaza B przenosi na antygen H cząsteczkę galaktozy - grupa krwi B transferaza A transferaza B grupa krwi AB dawcy 2 surowicą biorcy → zlepianie się erytrocytów w duże kompleksy oznacza, że krew. nie może zostać przetoczona оилала билкат FUNKCJE FUNKCJE transport do tkanek tlenu, składników mineralnych, wody, substanyi odżywczych transport z tkanek produktów metabolizmu transport hormonów gruczołów dokrewnych do komórek docelowych stabilizacja parametrów środowiska wewnętrznego, np. pH, temperatura BUDOWA 1. naczynia krwionośne a. tętnice - transportują krew 2 serca do tkanek ciała trzywarstwowe ściany . 2. serce warstwa mięśni gładkich → skurcze powodują zmianę warstwa wewnętrzna - śródbłonek (nabłonek jednowarstwowy płaski) ściany grube, mocne i elastyczne - płynie krew pod wysokim ciśnieniem przekrój jest okrągły b. żyły - transportują krew 2 tkanek ciata do serca. trzywarstwowe ściany . 2 warstwa zewnętrzna - tkanka Łączna warstwa mięśni gładkich → skurcze powodują zmianę średnicy naczyń- regulacja przepływu krwi warstwa wewnętrzna śródbłonek (nabłonek jednowarstwowy płaski) ściany cienkie i wiotkie płynie przez nie krew pod niskim ciśnieniem w dużych i średnich żyłach występują zasławki - uniemożliwiają cofanie się krwi przekroj jest owalny c. naczynia włosowate - umożliwiają wymianę składników między krwią a tkankami ciana zbudowana z nabłonka jednowarstwowego płaskiego (śródbłonek) - sprawna wymiana składników między krwią rodzaje a płynem tkankowym . . warstwa zewnętrzna - tkanka Łączna . . . naczyń regulacja przepływu krwi ściana trójwarstwowa - wsierdzie tętniczo-żylna (sieć zwyczajna) - łączą tętniczki z żyłkami (tętniczka - naczynia włosowate - żyłka) sieć dziwna tętniczo-tętnicza - naczyniami doprowadzającymi i odprowadzającymi są tętniczki ; np. w nerkach (tętniczka - naczynia włosowate - tętniczka) sieć dziwna żylno-żylna - naczyniami doprowadzającymi i odprowadzającymi są żyłkiinp. w wątrobie (żyłka-naczynia włosowate - żyłka) żyta wrotna układ wrotny - tworzą go sieci naczyń włosowatych połączonych większym naczyniem; np. układ wrotny wątroby. wyściela przedsionki i komory Łącznotkankowa błona pokryta śródbłonkiem. - śródsierdzie mięsien sercowy (tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca) nasierdzie Łącznotkankowa błona stanowi blaszkę trzewną osierdzia otacza komórk ↳ ściana lewej komory jest ok. 3 razy grubsza od ściany prawej komory. krew z lewej komory do aorty jest tłoczona pod wysokim ciśnieniem → duże - krew 2 prawej komory pod niskim ciśnieniem → bo płuca są w sąsiedztwie serca هله opory przepływu krwi tętnic jest tłoczona mate opory dla preptywu krai żyła główna górna tętnica płucna prawa żyły płucne prawe zastawka pnia płucnego przedsionek prawy worek osierdziowy- zastawka trójdzielna komora prawa żyła główna dolna aorta pień płucny - zastawka aorty • - - dwie warstwy tkanki Łącznej tuk aorty tętnica płucna lewa przedsionek lewy » żyły plucne lewe zastawka aorty zastawka dwudzielna zmniejsza tarcie podczas pracy serca komora lewa uchodzą do prawego przedsionka przegroda serca L>pomiędzy komorami a pniami dużych naczyń występują zastawki półksiężycowate -zastawka pnia płucnego • blaszka wewnętrzna (trzewna) • blaszka zewnętrzna (ścienna) między blaszkami znajduje się jama osierdzia wypełniona płynem surowiczym mięsień sercowy zapobiega cofaniu się krwi z pnia płucnego do prawej komory narząd czterojamowy składa się z dwóch przedsionków i dwóch komór zapobiega cofaniu się krwi 2 aorty do lewej komory Ly zamknięte w worku osierdziowym (osierdziu) - cienki, łącznotkankowy worek L> 2 lewej komory wychodzi aorta ↳ z prawej komory wychodzi pień płucny L do prawego przedsionka uchodzi żyła główna górna i żyła główna dolna ↳ do lewego przedsionka uchodzą żyły płucne L> pomiędzy przedsionkami i komorami występują zastawki przedsionkowo-komorowe prawa (trójdzielna) . oddzielone od siebie przegrodą zapobiega cofaniu się krwi z prawej komory do prawego przedsionka lewa (dwudzielna, mitralna) zapobiega cofaniu się krwi z lewej komory do lewego przedsionka posiada własny system naczyniowy (tętnice wieńcowe + żyły serca) tlen i substancje odżywcze doprowadzane są do mięśnia sercowego przez tętnice wieńcowe - odchodzą od aorty ·zbędne produkty przemiany materii odprowadzane są przez żyły wieńcowe posiadają liczne odgałęzienia wnikają w głąb mięśnia sercowego między komorową oplatają serce niczym wieniec FUNKCJONQwanne لمسمن OBIEGI KRWI 1. Obieg płucny (krwioobieg maky) - wymiana O₂ i CO₂ między krwią a powietrzem w pęcherzykach płucnych tętnica płucna płuco naczynia włosowateżyła płucna- skurcz, pień płucny tętnica płucna puco, naczynia włosowate- prawa komora 2. Obieg ustrojowy (krwioobieg duży) lewa komora skurczaorta-mniejsze tetnice tętniczki naczynia włosowate narządów żyła główna górna zbiera krew z głowy, szyi, części klatki piersiowej i kończyn górnych żyła główna dolna zbiera krew z reszty ciała (jamy brzusznej, miednicy, kończyn dolnych) ↳> ośrodki automatyzmu serca stanowią specjalnie zmodyfikowane włókna mięśniowe (włókna Purkiniego), które mają zdolność generowania i przewodzenia impulsów elektrycznych naturalny rozrusznik serca ↳ nadrzędnym ośrodkiem automatyzmu jest węzeł załokowo - przedsionkowy → pobudzenie przekazywane do węzła przedsionkowo-komorowego - -odnogi biegną wzdłuż i wyzwalają ich skurcz przegrody między komorowej W przypadku zatrzymania akcji serca konieczne jest wykonywanie pośredniego masażu serca poprzez rytmiczne uciskanie mostka na głębokość 5-6 centymetrów, w tempie 100-120 ucisków na minutę. Konieczne jest, aby rozpocząć masaż jak najszybciej od chwili ustania pracy serca, ponieważ 5-minutowe opóźnienie może spowodować niedotlenienie i nieodwracalne zmiany w mózgu, gdyż narząd ten jest szczególnie wrażliwy na niedobór tlenu (a mamy do czynienia z niewydolnością krą- żeniowo-oddechową i zaburzonym rozprowadzaniem tlenu po całym organizmie). wymiana galows FUNKCJONOWANIE SERCA Serce petni funkcję pompy tłocząco - ssącej, która tłoczy krew z komór do tętnic oraz zasysa ją z zył do przedsionków. a. uktad bodźcowo-przewodzący serca części piersiowo-lędźwiowej żyła płucna- między prawym przedsionkiem a prawą komorą pobudzenie przekazywane do pęczka przedsionkowo - komorowego ( pęczek Hissa) przenoszą pobudzenie do komór serca żyłki ośrodek prryspiesrajacy w miejscu połączenia żyły głównej górnej 2 prawym przedsionkiem →żyły ośrodek zwalniający lewy przedsionek żyły główne (górna i dolna) prawy przedsionek wyizolowane z organizmu serce przechowywane w odpowiednich warunkach może wykonywać rytmiczne skurcze jeszcze przez kilka godzin (automatyzm serca) b. regulacja pracy serca - prace regulują ośrodki automatyzmu, układ nerwowy i uktad hormonalny L> ośrodek przyspieszający prace serca mieści się w rdzenia kręgowego - działa za pośrednictwem włókien współczulnych AUN z zakończeń których uwalniany jest neuroprzekaźnik noradrenalina hormony, które przyspieszaja akcję serca to adrenalina, glukagon i tyroksyna jony wapnia peknią taką samą funkcję Lośrodek zwalniający pracę serca znajduje się w rdzeniu przedłużonym działa za pośrednictwem włókien przywspółczulnych AVN, które za pomocą impulsów nerwowych uwalniają neuroprzekaźnik hormon, który hamuje częstość skurczów serca to insulina acetylocholing jony potasu wywołują taką samą reakcję Przy defektach pracy ośrodków automatyzmu serca jest możliwość wszczepienia sztucznego rozrusznika serca. c. zjawiska elektryczne w sercu ↳ impulsy elektryczne powstające w sercu docierają także do powierzchni skóry można je rejestrować za pomocą odpowiednio umieszczonych elektrod elektrokardiografu i zapisać w formie wykresu zwanego elektrokardiogramem L> pięć załamków na prawidłowym elektrokardiogramie załamek P-wynik rozprzestrzeniania się stanu pobudzenia w komórkach mięśniowych przedsionka skurcz przedsionków za kamki Q, R,S - wynik przejścia stanu pobudzenia z węzła zatokowo-przedsionkowego przez węzeł przedsionkowo-komorowy i pęczek Hissa do mięśnia komór skurcz komór zakamek Twynik postępującego stanu spoczynku . rozkurcz komór d. cykl pracy serca - trwa ok. 0,8 sek. · + ciśnienie krwi we wnętrzu przedsionków zamknięcie zastawek półksiężycowałych otwarcie zastawek przedsionkowo-komorowych . skurcz przedsionków →siła skurczu mięśnia sercowego, która zależy od: w komórkach mięśniowych komór skurcz komór rozkurcz komór → ciśnienie krwi w naczyniach tętniczych. → częstość skurczów serca (tylko na objętość minutową!) + ciśnienie krwi we wnętrzu komór e. objętość wyrzutowa objętość minutowa serca Objętość wyrzutowa - objęłość krwi wyrzucanej z każdej komory do odpowiedniego naczynia tętniczego podczas jednego skurczu serca. Wynosi ok. 70-80 cm³. Objętość minutowa - objęłość krwi tłoczona przez każdą komorę do odpowiedniego naczynia tętniczego minuty. Wynosi 5-6 dm³. Na te objętości wpływają: ilości krwi żylnej wpływającej do przedsionków i komór wydajności procesów energetycznych zachodzących w mitochondriach kardiomiocytów zamknięcie zastawek przedsionkowo-komorowych otwarcie zastawek pokksierucowoatych ciśnienie krwi we wnętrz komór zamknięcie zastawek półksiężycowatych otwarcie zastawek przedsionkowo-komorowych W czasie jednej OGÓLNE ZASADY KRĄZENIA KRWI Ruch krwi uwarunkowany jest gradientem ciśnień (różnica między ciśnieniem w tętnicach a ciśnieniem w żyłach). Gradient ciśnień między ukkadem tętniczym a żylnym powstaje wtedy, gely krew 2 komór serca wtłaczana jest do tętnic. Prędkość przepływu krwi jest wprost proporcjonalna do gradientu ciśnienia i odwrotnie proporcjonalna do oporu naczynia krwionośnego. Opór naczynia krwionośnego zależy od: a. średnicy naczynia → prędkość przepływu krwi jest większa w naczyniach o dużej średnicy, a mniejsza w naczyniach W matej średnicy dużych naczyniach: krwinki płyną w centralnej części strumienia krwi →→ zmniejszenie tarcia i ułatwienie osocze przemieszcza się bliżej ścian рігерхуши krwi małych naczyniach krwinki płyną tuż przy ścianach → zwiększa tarcie i utrudnia przepływ krwi → organizm może regulować wielkość przepływu krwi przez poszczególne narządy dzięki mięśniom gładkim b. rozgałęzień naczyń W →nieliczne rozgałęzienia. 0 →>> małym kacie zwiększają prędkość przepływu krwi, a liczne rozgałęzienia o dużym kącie zmniej szają predkosi речеркуши kraji duży kąt rozgałęzień znajduje się w naczyniach oporowych (mate tętnice i tętniczki sąsiadujące z naczyniami c. lepkość krwi włosowałymi → uzależniona głównie od hematokrytu →im wyższa wartość hematokrytu, tym większa lepkość krwi warunkach prawidtowych hematokryt zmienia się w niewielkim zakresie PRZEPŁYW KRWI W ŻYŁACH a. ssące działanie przedsionków → w dużych żytach (2 których krew spływa do przedsionków serca) b. mechanizm pompy oddechowej podczas wdechu zmniejsza się ciśnienie w klatce piersiowej w ścianach naczyń oraz w rozkurczonych przedsionkach panuje niskie ciśnienie rozszerzenie żył gbównych w klatce piersiowej ułatwienie dopływu krwi do serca →podczas wydechy zwiększa się ciśnienie w jamie brzusznej -> krew wypychana jest z żył brzucha w kierunku serca c. mechanizm pompy mięśniowej →utatwia przepływ krwi w żyłach kończyn dolnych, który odbywa się wbrew sile grawitacji poprzez pracę mięśni szkieletowych → pracujące mięśnie naciskają na ściany żył i popychają krew jedynie w kierunku serca (dzięki obecności zasławek) skurcz mięśnia powoduje vcisk żyły i miejscowy wzrost ciśnienia krwi CIŚNIENIE KRWI L> najwyższe ciśnienie występuje podczas skurczu komór (ciśnienie skurczowe) ↳ najniższe ciśnienie występuje podczas rozkurczu komór (ciśnienie rozkurczowe) L prawidłowe wartości ciśnienia krwi w spoczynku, mierzonego W tętnicy ramiennej skurczowe 90-135 mm Hg -rozkurczowe 50-90mm Hg Loptymalna wartość wynosi 120/80 mm Hg skurczowe rozkurctowe serce zasysa krew 2 układu żylnego TĘTNO Tetno (puls) - rytmiczne rozciąganie ścian naczyń tętniczych podcza wypełniania ich krwią wyrzucaną z serca w czasie skurczu komór. Fala tak powstającego wzmożonego ciśnienia krwi w naczyniach tętniczych rozchodzi się ku obwodowi. Tętno jest tatwo wyczuwalne we wszystkich tętnicach biegnących powierzchniowo, pod skórą. Tętno W temp. pokojowej i w spoczynku wynosi ok. 70 uderzeń na minutę. рошовије zweienie naczyń krwionośnych Regulacja krążenia krwi w naczyniach polega na zmianach jej średnicy. Odbywa się na drodze nerwowej kierowanej przez ośrodek naczynioruchowy położony w rdzeniu przedłużonym. Składa się z części presyjnej i depresyjnej. hamuje działanie części presyjnej i powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych L> zwężenie naczyń krwionośnych i wzrost ciśnienia krwi powodują hormony rdzenia nadnerczy (adrenalina i noradrenalina) hormony tkankowe (serotonina i noradrenalina) - neurohormon podwzgórza wazopresyna (wydzielany z tylnego płata przysadki) ↳ rozszerzenie naczyń krwionośnych powodują hormony tkankowe (bradykinina i histamina) ● . krwionośny LIMFATYCZNY . limfatyczny krew 51 limfa 15L układ zamknięty układ otwarty osocze + elementy morfotyczne. osocze + leukocyty + część białek płynie z serca do serca. płynie tylko do serca Funkcje uktadu limfatycznego: → odpornościowa - obrona przed drobnoustrojami chorobotwórczymi i szkodliwym substancjami → regulacja ilości płynów ustrojowych → udział w transporcie tłuszczów i niektórych hormonów NARZĄDY UKŁADU LIMFATYCZNEGO 1. centralne narządy limfatyczne → odpowiadają za dojrzewanie limfocytów T i B ↳ Szpik kostny czerwony - funkcja krwiotwórcza - wytwarzanie elementów morfotycznych miejsce dojrzewania i różnicowania limfocytów B oraz prekursorów limfocytów miejsce eliminacji limfocytów o nieprawidłowo wykształcone; budowie - u osób dorosłych w nasadach kości długich; kręgach; żebrach; mostku; obojczykach; kości czaszki i miednicy ↳> grasica zlokalizowana za mostkiem. gruczoł dokrewny wydzielający hormony regulujące proces dojrzewania i różnicowania limfocytów I miejsce eliminacji limfocytów To nie prawidłowo wykształconej budowie T pochodzą ze szpiku postaci prekursorów 2. obwodowe narządy limfatyczne. → udział w wykształcaniv odpowiedzi immunologicznej śledziona W magazynowanie i uwalnianie krwi w razie potrzeby (np. podczas wysiłku fizycznego) niszczenie zużytych leukocytów, erytrocytów i trombocytów NACZYNIA UKŁADU LIMFATYCZNEGO a duże i średnie naczynia limfatyczne - podobne do żył → cienkie, trójwarstwowe ściany → zawierają zastawki - zapobiega cofaniv się limfy L> węzły chłonne filtrują limfę i zatrzymują znajdujące się drobnoustroje chorobotwórcze miejsce namnażania limfocytów Ti B udział w wytwarzaniu przeciwciał (przez znajdujące się limfocyty B) L> grudki limfatyczne - kuliste skupiska znacznej liczby różnych rodzajów leukocytów zwalczających drobnoustroje związane z układami: pokarmowym; oddechowym, wydalniczym W L> migdakki podniebienne - skupione grudki chłonne gardle (tworzą pierścień wokół niego) chronią organizm przed infekcjami układu oddechowego i układu pokarmowego chorobotwórcze b. włosowate naczynia limfatyczne → otwarte - otwierają się bezpośrednio do przestrzeni między komórkowych → zbierają nadmiar płynu tkankowego DZIAŁANIE UKŁADU LIMFATYCZNEGO 1. transport limfy w stronę serca -> dzięki zastawkom przepływ limfy możliwy dzięki skurczom mięśni gładkich 2. transport limfy przez węzły chłonne -> filtracja limfy 3. transport limfy w pobliże serca -> uchodzi do dużych żył i łączy się z krwią w krwioobiegu