Wentylacja i wymiana gazowa

Wentylacja płuc to proces wymiany powietrza w płucach, który zachodzi dzięki rytmicznym wdechom i wydechom. Proces ten jest kluczowy dla wymiany gazowej w płucach.

Mechanizm wdechu:

• Mięśnie międzyżebrowe kurczą się.
• Przepona kurczy się i obniża.
• Objętość klatki piersiowej zwiększa się, co zmniejsza ciśnienie w pęcherzykach płucnych.

Mechanizm wydechu:

• Mięśnie międzyżebrowe rozkurczają się.
• Przepona rozkurcza się i podnosi.
• Objętość klatki piersiowej zmniejsza się, co zwiększa ciśnienie w pęcherzykach płucnych.

Highlight: Całkowita pojemność płuc u dorosłego człowieka wynosi około 5 litrów, a pojemność życiowa płuc to około 4 litry powietrza.

Definition: Pojemność życiowa płuc - maksymalny wdech poprzedzony maksymalnym wydechem.

Częstość oddychania jest kontrolowana przez ośrodek oddechowy zlokalizowany w rdzeniu przedłużonym mózgowia.

Skład powietrza:

• Powietrze wdychane: tlen - 21%, CO2 - 0,03%, azot - 78%, inne - 0,97%
• Powietrze wydychane: tlen - 16%, CO2 - 4,5%, azot - 78%, inne - 1,5%

Wymiana gazowa zachodzi na zasadzie dyfuzji i obejmuje dwa etapy:

1. Wymiana gazowa zewnętrzna - zachodzi w płucach między krwią a pęcherzykami płucnymi.
2. Wymiana gazowa wewnętrzna - zachodzi w tkankach między komórkami a krwią.

Zaburzenia funkcjonowania układu oddechowego

Choroby układu oddechowego mogą być spowodowane różnymi czynnikami, w tym zanieczyszczeniami powietrza. Zanieczyszczenia to wszystkie związki gazowe lub pyłowe, które nie są naturalnymi składnikami powietrza atmosferycznego.

Przykłady zanieczyszczeń:

• Tlenki azotu i siarki → powodują kwaśne deszcze
• Benzopiren → obecny w spalinach samochodowych
• Pyły zawieszone → drobne cząstki unoszące się w powietrzu

Wpływ czynników zewnętrznych na zdrowie człowieka:

1. Dym tytoniowy - powoduje zmiany nowotworowe, uszkodzenia układu oddechowego i krążenia.
2. Smog kwaśny - uszkadza narządy wewnętrzne, np. wątrobę.
3. Pyłowe zanieczyszczenia powietrza - prowadzą do niedotlenienia mózgu i obniżenia odporności organizmu.
4. Czad (tlenek węgla) - powoduje zatrucie, którego objawy to mdłości, ból i zawroty głowy, a w poważnych przypadkach utrata przytomności lub śmierć.

Choroby układu oddechowego można podzielić na: a) Choroby wirusowe i bakteryjne:

• Nieżyt nosa (katar)
• Przeziębienie
• Grypa
• Angina
• Gruźlica płuc b) Rak płuc

Highlight: W profilaktyce chorób układu oddechowego stosuje się różne badania diagnostyczne, takie jak RTG klatki piersiowej, spirometria (pozwalająca określić pojemność płuc) oraz bronchoskopia.

Example: Astma oskrzelowa i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to przykłady chorób układu oddechowego, które mogą być spowodowane czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, takimi jak alergeny czy zanieczyszczenia powietrza.

Zrozumienie budowy i funkcji układu oddechowego oraz mechanizmów wymiany gazowej w płucach i tkankach jest kluczowe dla utrzymania zdrowia i zapobiegania chorobom układu oddechowego. Regularne badania profilaktyczne i unikanie szkodliwych czynników środowiskowych mogą znacząco przyczynić się do zachowania prawidłowego funkcjonowania tego ważnego układu.