Kiełkowanie nasion - proces i czynniki wpływające
Kiełkowanie to zespół procesów fizjologicznych zachodzących w nasieniu, które prowadzą do aktywacji zarodka i rozwoju siewki. Etapy kiełkowania nasion obejmują trzy kluczowe fazy:
-
Faza pęcznienia - nasienie pochłania wodę, pęcznieje i pęka łupina, umożliwiając dostęp tlenu.
-
Faza kataboliczna kiełkowania - zachodzi hydroliza rozkład substancji zapasowych.
-
Faza anaboliczna kiełkowania - następuje synteza nowych składników komórki, umożliwiających dalszy wzrost i rozwój zarodka.
Definicja: Wzrost to nieodwracalne zwiększanie się rozmiarów rośliny, podczas gdy rozwój obejmuje zmiany jakościowe zachodzące w trakcie życia rośliny.
Na kiełkowanie nasion wpływają następujące czynniki:
- Woda - niezbędna do pęcznienia i pozostałych faz
- Temperatura - optymalna dla działania enzymów uczestniczących w procesie
- Tlen - konieczny do oddychania tlenowego
- Światło - wpływa na nasiona fotoblastyczne
Highlight: Fotoblastia dodatnia oznacza, że światło stymuluje kiełkowanie, natomiast fotoblastia ujemna - że światło hamuje kiełkowanie.
Rodzaje kiełkowania nasion obejmują:
-
Kiełkowanie podziemne hipogeiczne - zachodzi np. u grochu, intensywnie wzrasta epikotyl, a liścienie pozostają w glebie.
-
Kiełkowanie nadziemne epigeiczne - zachodzi np. u fasoli, intensywnie wzrasta hipokotyl, a liścienie i zawiązek pędu znajdują się ponad powierzchnią gleby.
Ważnym aspektem kiełkowania jest stan spoczynku nasion:
- Spoczynek względny - wynika z niekorzystnych warunków środowiska zewnętrznego
- Spoczynek bezwzględny głęboki - wynika z braku gotowości nasienia do kiełkowania
Vocabulary: Inhibitory kiełkowania to substancje hamujące ten proces, np. kwas abscysynowy ABA.
Example: Badanie wpływu temperatury na kiełkowanie nasion grochu może pomóc zrozumieć, jak ten czynnik wpływa na proces kiełkowania.
Hormony roślinne odgrywają kluczową rolę w regulacji kiełkowania:
- Gibereliny i cytokininy stymulują kiełkowanie
- Kwas abscysynowy hamuje kiełkowanie
Zrozumienie tych procesów i czynników jest kluczowe dla efektywnej uprawy roślin i badań nad wzrostem i rozwojem roślin.
