Układ powłokowy i jego funkcje
Układ powłokowy u zwierząt to zewnętrzna warstwa ciała, która oddziela organizm od środowiska, jednocześnie zapewniając między nimi kontakt. Pełni on wiele istotnych funkcji ochronnych i umożliwia utrzymanie homeostazy w organizmie.
Podstawowe zadania powłoki ciała to zabezpieczanie przed urazami mechanicznymi i wnikaniem szkodliwych substancji chemicznych oraz drobnoustrojów. Dodatkowo chroni organizm przed szkodliwym promieniowaniem i umożliwia odbieranie informacji ze środowiska dzięki receptorom. U niektórych zwierząt, jak pierścienice i stawonogi, powłoka uczestniczy w formowaniu kształtu ciała.
Układ powłokowy pełni także funkcje specyficzne dla różnych grup zwierząt. U organizmów słodkowodnych ogranicza wnikanie wody do ciała, a u lądowych i morskich chroni przed odwodnieniem. U pasożytów umożliwia pobieranie pożywienia i usuwanie zbędnych produktów przemiany materii. W przypadku wieloszczetów i rozgwiazd bierze udział w wymianie gazowej, a u ptaków i ssaków pomaga w utrzymaniu względnie stałej temperatury ciała.
Czy wiesz, że? Niektóre owady posiadają w swoich powłokach narządy świetlne i gruczoły wytwarzające lucyferynę, która umożliwia im bioluminescencję!
Rodzaje powłok ciała różnią się znacznie u poszczególnych grup zwierząt. U większości bezkręgowców występuje jednowarstwowy nabłonek. Gąbki posiadają pinakoderma, a parzydełkowce epidermę złożoną z różnych typów komórek. Płazińce, nicienie, pierścienice i mięczaki mają worek powłokowo-mięśniowy. Specyficzne struktury to także: uzęsiony nabłonek u wolno żyjących płazińców, białkowy oskórek u nicieni i pierścienic, wapienna muszla u wielu mięczaków oraz neoderma u pasożytniczych płazińców.