Wyższe kwasy karboksylowe i estry
Wyższe kwasy karboksylowe to związki o długich łańcuchach węglowych. Najważniejsze z nich to kwas palmitynowy (C₁₆), kwas stearynowy (C₁₈) oraz kwas oleinowy (C₁₈ z wiązaniem podwójnym). Często nazywamy je kwasami tłuszczowymi.
W przeciwieństwie do niższych kwasów karboksylowych, wyższe kwasy nie rozpuszczają się w wodzie i mają odczyn obojętny. Możemy rozróżnić kwasy nasycone od nienasyconych za pomocą wody bromowej lub roztworu manganianu(VII) potasu. W reakcji z zasadami tworzą mydła.
Estry to pochodne kwasów karboksylowych, gdzie grupa -OH została zastąpiona grupą -OR. Charakteryzują się obecnością wiązania estrowego -COO-. Ich ogólny wzór to R₁-COO-R₂, gdzie R₁ pochodzi od kwasu karboksylowego, a R₂ od alkoholu.
Pomocna wskazówka! Zapamiętaj, że nazwy soli kwasów karboksylowych tworzymy, zastępując słowo "kwas" nazwą alkoholu + "ian" (np. kwas metanowy → metanian, kwas etanowy → etanian).
Zarówno wyższe kwasy karboksylowe, jak i estry mają szerokie zastosowanie - od medycyny (leczenie trądziku, leki przeciwzapalne), przez przemysł kosmetyczny (peelingi, mydła), po przemysł spożywczy i gumowy (uszczelki).