Alkany, alkeny i alkiny - podstawowe węglowodory
Alkany to węglowodory z pojedynczymi wiązaniami między atomami węgla. Ich wzór ogólny to C_nH_{2n+2}, co oznacza, że mają maksymalną liczbę atomów wodoru. Przykłady to metan (CH₄), etan (C₂H₆), propan (C₃H₈) i tak dalej.
Alkeny zawierają jedno podwójne wiązanie C=C i mają wzór ogólny C_nH_{2n}. Najprostszy to eten (C₂H₄), potem propen (C₃H₆), buten (C₄H₈) itd. To podwójne wiązanie sprawia, że alkeny są bardziej reaktywne niż alkany.
Alkiny mają potrójne wiązanie C≡C i wzór ogólny C_nH_{2n-2}. Rozpoczynają się od etinu (C₂H₂) - znanego jako acetylen, używanego w spawaniu. Następne to propin (C₃H₄), butin (C₄H₆) i kolejne.
💡 Pamiętaj: Im więcej wiązań między węglami, tym mniej wodoru w cząsteczce! Alkany mają najwięcej H, alkiny najmniej.
Nazewnictwo jest logiczne - wszystkie zaczynają się od tej samej części met−,et−,prop−,but−, ale końcówki się zmieniają: -an dla alkanów, -en dla alkenów, -in dla alkinów.