Alkohole polihydroksylowe - budowa i nazewnictwo
Alkohole polihydroksylowe charakteryzują się obecnością co najmniej dwóch grup hydroksylowych (OH) przyłączonych do łańcucha węglowego. Doskonałym przykładem jest glicerol, który posiada trzy grupy OH.
Nazewnictwo tych związków opiera się na nazwie węglowodoru z końcówką "-ol". Najpierw podajemy nazwę węglowodoru, następnie oznaczamy lokalizację grup OH, potem ich liczbę di−,tri−itd. i końcówkę "-ol". Przykładowo: butano-1,4-diol. W nazwach zwyczajowych stosuje się określenie "alkohol" przed nazwą odpowiedniej grupy (np. alkohol etylowy).
Do najważniejszych przedstawicieli należą glikol etylenowy etano−1,2−diol oraz gliceryna propano−1,2,3−triol. Związki te mają szerokie zastosowanie w przemyśle chemicznym i kosmetycznym.
Ciekawostka: Gliceryna jest lepka i słodka w smaku, a ze względu na swoje właściwości nawilżające jest często składnikiem kosmetyków i produktów do pielęgnacji skóry.
Alkohole polihydroksylowe ulegają różnym reakcjom chemicznym, takim jak spalanie (całkowite i niecałkowite) oraz reakcjom z litowcami i berylowcami. Można je otrzymać na drodze różnych syntez, np. glikol etylenowy powstaje w reakcji etanu z nadtlenkiem sodu, a glicerynę uzyskuje się w trójstopniowym procesie z udziałem propanu.