Właściwości i izomeria aminokwasów

Właściwości aminokwasów białkowych są kluczowe dla ich funkcji w organizmach żywych:

• Są substancjami krystalicznymi o wysokim przewodnictwie cieplnym.
• Tworzą sole wewnętrzne i mają właściwości amfoteryczne.
• Większość dobrze rozpuszcza się w wodzie, ale nie w rozpuszczalnikach niepolarnych.
• Mają zdolność do łączenia się w większe cząsteczki poprzez reakcję kondensacji.

Vocabulary: Punkt izoelektryczny $pI$ to wartość pH, przy której aminokwas występuje w postaci jonu obojnaczego.

Izomeria aminokwasów:

• Cząsteczki wszystkich aminokwasów białkowych $z wyjątkiem glicyny$ są chiralne.
• Mogą występować w odmianach optycznie czynnych o konfiguracji L lub D.
• Aminokwasy białkowe występujące w naturze mają konfigurację L.

Example: Glicyna nie posiada centrum chiralności, dlatego nie wykazuje izomerii optycznej.

Właściwości chemiczne aminokwasów:

• W roztworze wodnym ulegają dysocjacji, tworząc jon obojnaczy przy określonym pH.
• Reagują zarówno z kwasami, jak i zasadami, co potwierdza ich właściwości amfoteryczne.

Highlight: Aminokwasy mogą tworzyć wiązania peptydowe między grupą karboksylową jednego aminokwasu a grupą aminową drugiego, co jest podstawą syntezy białek.

Reakcja kondensacji prowadzi do powstania peptydów, np. dipeptyd glicyloglicyna powstaje z dwóch cząsteczek glicyny.

Peptydy i ich znaczenie

Peptydy to związki powstające w wyniku reakcji kondensacji aminokwasów białkowych. Proces ten jest kluczowy dla zrozumienia, co budują aminokwasy i jak powstają białka.

Definition: Peptydy to związki organiczne składające się z dwóch lub więcej aminokwasów połączonych wiązaniem peptydowym.

Rodzaje peptydów:

• Oligopeptydy $2-10 reszt aminokwasowych$
• Polipeptydy $11-100 reszt aminokwasowych$
• Białka $powyżej 100 reszt aminokwasowych$

Example: Seryloglicyna to dipeptyd powstający z seryny i glicyny.

Struktura peptydów:

• Posiadają koniec N-terminalny $z wolną grupą aminową$ i C-terminalny $z wolną grupą karboksylową$.
• Sekwencja aminokwasów w peptydzie determinuje jego właściwości i funkcje.

Highlight: Tripeptydy mogą różnić się sekwencją aminokwasów, co wpływa na ich właściwości biologiczne.

Hydroliza peptydów:

• Jest to reakcja odwrotna do kondensacji, prowadząca do rozkładu peptydów na aminokwasy.
• Zachodzi w obecności wody i jest katalizowana przez enzymy.

Vocabulary: Hydroliza to reakcja chemiczna, w której związek reaguje z wodą, prowadząc do jego rozkładu.

Zastosowanie aminokwasów i peptydów:

• W medycynie jako składniki leków i suplementów diety.
• W przemyśle spożywczym jako dodatki do żywności.
• W kosmetologii jako składniki aktywne preparatów pielęgnacyjnych.

Zrozumienie właściwości i funkcji aminokwasów białkowych oraz peptydów jest kluczowe dla wielu dziedzin nauki, w tym biochemii, medycyny i biotechnologii.

Wprowadzenie do aminokwasów

Aminokwasy to związki wielofunkcyjne zawierające grupę aminową $-NH₂$ i grupę karboksylową $-COOH$. α-aminokwasy, w których obie grupy funkcyjne są połączone z tym samym atomem węgla, są szczególnie istotne w biochemii. Wzór ogólny aminokwasów to $H₂N$-R-$COOH$, gdzie R oznacza łańcuch boczny charakterystyczny dla danego aminokwasu.

Definicja: Aminokwasy białkowe to związki organiczne wchodzące w skład naturalnych białek, charakteryzujące się obecnością grupy aminowej i karboksylowej związanych z tym samym atomem węgla.

Podział aminokwasów obejmuje:

• Naturalne i syntetyczne
• Białkowe i niebiałkowe
• Endogenne $syntetyzowane przez organizm$ i egzogenne $dostarczane z pokarmem$

Highlight: Spośród 20 aminokwasów białkowych, organizm człowieka może samodzielnie syntetyzować tylko 11, pozostałe muszą być dostarczane z pożywieniem.

Występowanie aminokwasów:

• Produkty pochodzenia zwierzęcego $ryby, mięso, owoce morza, jaja$ zawierają komplet aminokwasów egzogennych.
• Produkty roślinne bogate w aminokwasy to strączki, orzechy, zboża i nasiona.

Example: Glicyna $Gly$ to najprostszy aminokwas o wzorze H₂N-CH₂-COOH.

Nazewnictwo aminokwasów opiera się na ich strukturze chemicznej, np. kwas 2-amino-2-hydroksypropanowy $seryna$, kwas 2-amino-3-metylobutanowy $walina$.