Atomy i cząsteczki
Atom to najmniejsza część pierwiastka chemicznego zachowująca jego właściwości. Składa się z jądra atomowego (zawierającego protony i neutrony) oraz krążących wokół niego elektronów. Protony mają ładunek dodatni, neutrony są obojętne, a elektrony mają ładunek ujemny.
Elektrony układają się w powłoki elektronowe (oznaczane jako K, L, M, N, O). Każda powłoka może pomieścić określoną liczbę elektronów: K - 2e, L - 8e, M - 18e, N - 32e. Elektrony walencyjne to elektrony znajdujące się na ostatniej powłoce - są najważniejsze w reakcjach chemicznych.
Pierwiastki chemiczne można opisać za pomocą kilku liczb. Liczba atomowa (Z) to liczba protonów w jądrze (równa liczbie elektronów). Liczba masowa (A) to suma protonów i neutronów. Możemy ją obliczyć: liczba neutronów = A - Z.
💡 Ciekawostka: Izotopy to atomy tego samego pierwiastka (mają taką samą liczbę atomową), ale różnią się liczbą neutronów (mają różną liczbę masową). Wykorzystuje się je w medycynie, geologii, archeologii i przemyśle.
Na przykład dla atomu niklu (Ni): liczba atomowa wynosi 28 (28 protonów i 28 elektronów), masa atomowa to 59, należy do 10 grupy i 4 okresu układu okresowego. Jego elektrony są ułożone następująco: powłoka K - 2e, L - 8e, M - 8e, N - 10e.