Otwórz aplikację

Przedmioty

Średniowiecze - Kluczowe Daty, Ważne Lektury i Filozofia Epoki

5

0

H

Hanna

2.12.2025

Historia

Sredniowiecze

523

2 gru 2025

7 strony

Średniowiecze - Kluczowe Daty, Ważne Lektury i Filozofia Epoki

H

Hanna

@svppynappy

Średniowiecze to fascynujący okres w historii Europy i Polski, rozciągający... Pokaż więcej

Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
1 / 7
# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Ramy czasowe i hasła średniowiecza

Średniowiecze w Europie rozpoczęło się w 476 r. wraz z upadkiem Cesarstwa Rzymskiego, a zakończyło w XV wieku. Za jego koniec uznaje się różne wydarzenia: upadek Bizancjum (1453 r.), wynalezienie druku (1440 r.) lub odkrycie Ameryki (1492 r.).

W Polsce średniowiecze datuje się od chrztu Polski przez Mieszka I (966 r.) do końca XV wieku. Ludzie średniowiecza budowali swoją kulturę na dziedzictwie starożytności, co obrazuje sentencja: "Jesteśmy karłami, którzy wspięli się na ramiona olbrzymów."

Średniowieczną kulturę wyrażały charakterystyczne hasła łacińskie, jak memento mori (pamiętaj o śmierci), ars bene moriendi (sztuka dobrego umierania) czy danse macabre (taniec śmierci), które przypominały o nieuchronności śmierci i potrzebie godnego życia.

Ciekawostka: Kultura średniowiecza jest pełna symboliki i ukrytych znaczeń - każdy element sztuki, architektury czy literatury miał głębszy sens religijny lub moralny.

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Filozofia i terminologia średniowieczna

Świat średniowiecza był opisywany szczególnymi terminami. Teocentryzm stawiał Boga w centrum wszechświata, uniwersalizm wskazywał na jedność kultury, a literatura parenetyczna przedstawiała wzorce rycerza, władcy i świętego. Dla wielu ważna była asceza – umartwianie ciała dla udoskonalenia duszy.

Filozofia średniowiecza opierała się na dwóch wielkich myślicielach. Św. Tomasz z Akwinu (1225-1274) twierdził, że człowiek jest połączeniem duszy i ciała, a wiara i rozum wzajemnie się uzupełniają. Św. Augustyn (354-430) widział człowieka jako duszę uwięzioną w ciele, a poznanie odbywało się przez miłość i Boże oświecenie.

Św. Tomasz sformułował pięć dowodów na istnienie Boga, m.in. argument z pierwszego poruszyciela i argument z przyczyny sprawczej. Jego myśl można streścić zdaniem: "Gdy Bóg jest na pierwszym miejscu, wszystko inne jest na właściwym miejscu."

Warto zapamiętać: Filozofia średniowieczna próbowała połączyć wiarę z rozumem, co najlepiej widać w pracach św. Tomasza, który używał logiki do uzasadnienia prawd religijnych.

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Sztuka i osiągnięcia średniowiecza

Architektura średniowieczna rozwijała się w dwóch głównych stylach. Styl romański XIXIIIw.XI-XIII w. charakteryzował się prostymi, masywnymi bryłami, grubymi murami i małymi oknami. Budowle wznoszono na planie krzyża lub rotundy, a kolumny były bogato zdobione.

Styl gotycki XIVXVw.XIV-XV w. to smukłe, strzeliste budowle z licznymi wieżami, wielkimi oknami z witrażami i systemem łuków. Katedry gotyckie sięgały nieba, symbolizując dążenie człowieka do Boga i nieba.

Średniowiecze przyniosło wiele osiągnięć: powstały pierwsze uniwersytety, rozwinęła się oświata i wiedza, a łacina stała się uniwersalnym językiem Kościoła i nauki. Z tego okresu pochodzą najstarsze zdania zapisane po polsku. Księgi były ręcznie pisane i bogato zdobione, a budowle, zwłaszcza gotyckie, kryły w sobie symboliczne znaczenia.

Czy wiesz, że... Średniowieczne katedry były nie tylko miejscami modlitwy, ale także "księgami w kamieniu" - ich rzeźby, witraże i architektura opowiadały historie biblijne dla niepiśmiennych wiernych.

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Bogurodzica - pierwszy polski hymn

"Bogurodzica" to najstarszy znany tekst poetycki w języku polskim, choć nie znamy ani jego autora, ani dokładnego czasu powstania. Ten religijny hymn pełnił funkcję carmen patrium (pieśni ojczyźnianej), którą śpiewano przed bitwami.

Utwór ma formę liryki bezpośredniej - podmiot liryczny (lud Boży) ujawnia się, zwracając z prośbami do Maryi, Jezusa i Jana Chrzciciela. W tekście pojawia się siedem próśb (liczba symbolizująca doskonałość), dotyczących godnego życia na ziemi i dostania się do nieba.

Język "Bogurodzicy" jest archaiczny, pełen dawnych form jak "Bożycze" (Synu Boga) czy "Bogurodzica dziewica" (Matka Boża). Utwór cechuje się asylabiznością (nierówną liczbą sylab w wersach) oraz bogatymi środkami stylistycznymi: antytezami, paradoksami i rymami zewnętrznymi i wewnętrznymi.

Zapamiętaj: "Bogurodzica" to nie tylko zabytek języka, ale też świadectwo wiary średniowiecznych Polaków, dla których Maryja była pośredniczką między ludźmi a Bogiem.

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Literatura religijna i świecka średniowiecza

"Lament świętokrzyski" to poruszający utwór, w którym podmiotem lirycznym jest Matka Boża opłakująca ukrzyżowanego syna. Ten religijny plankt pełen jest emocji: cierpienia, bólu, rozpaczy. Matka zwraca się do wszystkich ludzi, Jezusa, anioła Gabriela i wszystkich matek, wyrażając swój żal i chęć pomocy.

"Rozmowa mistra Polikarpa ze Śmiercią" to najobszerniejszy świecki zabytek polskiego średniowiecza. Ten dydaktyczny poemat-moralitet miał przygotować ludzi do śmierci, pokazując, że wszyscy są wobec niej równi. Pojawiają się w nim motywy danse macabre (tańca śmierci) i vanitas vanitatum (marności nad marnościami).

"Kronika Polska" Galla Anonima to pierwsze dzieło literatury narodowej, choć napisane przez cudzoziemca. Ta obszerna, trzyksięgowa kronika powstała na zlecenie kanclerza Bolesława Krzywoustego, którego dzieje są głównym tematem dzieła. Jej forma artystyczna świadczy o wysokim kunszcie autora.

Ciekawostka: "Lament świętokrzyski" pokazuje Maryję jako zwykłą, cierpiącą matkę, z którą mogły utożsamić się wszystkie kobiety, co czyniło religię bliższą zwykłym ludziom.

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Ideały rycerskie i świętych w literaturze średniowiecznej

"Pieśń o Rolandzie" przedstawia idealnego rycerza średniowiecza: wiernego swemu panu, nieustraraszonego, walecznego, gotowego oddać życie za honor i ojczyznę. Jako idealny chrześcijanin walczy w imię Boga, do którego zwraca się w chwili śmierci, ofiarowując mu swoją duszę symbolicznym gestem rękawicy.

"Dzieje Tristana i Izoldy" pokazują tragiczną miłość, która była obsesyjna i przymusowa (kochankowie wypili magiczny napój). Tristan, zdradzając swojego pana z powodu miłości, łamie kodeks rycerski, co czyni go postacią tragiczną i niejednoznaczną.

"Legenda o św. Aleksym" prezentuje ideał świętego: ascetę, który wyrzeka się majątku dla udoskonalenia duszy. Przez 17 lat żył jako żebrak pod schodami własnego domu, a po śmierci jego ciało wydzielało zapach uzdrawiający przechodniów.

Warto wiedzieć: Średniowieczne ideały były często trudne do pogodzenia - rycerz powinien być zarówno waleczny i bezwzględny wobec wrogów, jak i miłosierny oraz pobożny, co tworzyło napięcie między różnymi wartościami.

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Dzieła religijne i alegorie średniowiecza

"Kwiatki św. Franciszka" autorstwa Ugolino Brunforte to zbiór krótkich opowiadań o życiu św. Franciszka z Asyżu. Ten przykład dzieła hagiograficznego przedstawia ideał świętego, który wyrzekł się majątku, wiódł życie pustelnika i pomagał biednym, nauczając o konieczności prostego życia.

"Boska Komedia" Dantego Alighieriego miała być przestrogą przed konsekwencjami grzesznego życia i wstrząsnąć ludzkim sumieniem. Dzieło zawiera tzw. "sceny dantejskie" - makabrycznie, wstrząsające i przerażające opisy piekła i mąk grzeszników.

Średniowiecze było okresem bogatym w symbolikę i alegorie. Kolory miały swoje znaczenie: biel symbolizowała czystość, błękit - niebo, czerń - grzech, zieleń - odrodzenie łaski Bożej. Również zwierzęta i przedmioty niosły głębsze przesłanie: pelikan i wierzba symbolizowały ofiarę Chrystusa, drabina - drogę do Nieba, a klepsydra - przemijanie.

Na egzaminie pamiętaj: Średniowieczne alegorie to nie tylko ozdobniki - stanowiły one system komunikacji, dzięki któremu nawet niepiśmienni wierni mogli odczytać złożone treści religijne i moralne w sztuce i literaturze.



Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Najpopularniejsze notatki z Historia

Najpopularniejsze notatki

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

 

Historia

523

2 gru 2025

7 strony

Średniowiecze - Kluczowe Daty, Ważne Lektury i Filozofia Epoki

H

Hanna

@svppynappy

Średniowiecze to fascynujący okres w historii Europy i Polski, rozciągający się od upadku Cesarstwa Rzymskiego (476 r.) do końca XV wieku. To czas, gdy religia chrześcijańska kształtowała nie tylko wierzenia, ale całą kulturę, sztukę i literaturę, a ludzie budowali swoją... Pokaż więcej

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Ramy czasowe i hasła średniowiecza

Średniowiecze w Europie rozpoczęło się w 476 r. wraz z upadkiem Cesarstwa Rzymskiego, a zakończyło w XV wieku. Za jego koniec uznaje się różne wydarzenia: upadek Bizancjum (1453 r.), wynalezienie druku (1440 r.) lub odkrycie Ameryki (1492 r.).

W Polsce średniowiecze datuje się od chrztu Polski przez Mieszka I (966 r.) do końca XV wieku. Ludzie średniowiecza budowali swoją kulturę na dziedzictwie starożytności, co obrazuje sentencja: "Jesteśmy karłami, którzy wspięli się na ramiona olbrzymów."

Średniowieczną kulturę wyrażały charakterystyczne hasła łacińskie, jak memento mori (pamiętaj o śmierci), ars bene moriendi (sztuka dobrego umierania) czy danse macabre (taniec śmierci), które przypominały o nieuchronności śmierci i potrzebie godnego życia.

Ciekawostka: Kultura średniowiecza jest pełna symboliki i ukrytych znaczeń - każdy element sztuki, architektury czy literatury miał głębszy sens religijny lub moralny.

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Filozofia i terminologia średniowieczna

Świat średniowiecza był opisywany szczególnymi terminami. Teocentryzm stawiał Boga w centrum wszechświata, uniwersalizm wskazywał na jedność kultury, a literatura parenetyczna przedstawiała wzorce rycerza, władcy i świętego. Dla wielu ważna była asceza – umartwianie ciała dla udoskonalenia duszy.

Filozofia średniowiecza opierała się na dwóch wielkich myślicielach. Św. Tomasz z Akwinu (1225-1274) twierdził, że człowiek jest połączeniem duszy i ciała, a wiara i rozum wzajemnie się uzupełniają. Św. Augustyn (354-430) widział człowieka jako duszę uwięzioną w ciele, a poznanie odbywało się przez miłość i Boże oświecenie.

Św. Tomasz sformułował pięć dowodów na istnienie Boga, m.in. argument z pierwszego poruszyciela i argument z przyczyny sprawczej. Jego myśl można streścić zdaniem: "Gdy Bóg jest na pierwszym miejscu, wszystko inne jest na właściwym miejscu."

Warto zapamiętać: Filozofia średniowieczna próbowała połączyć wiarę z rozumem, co najlepiej widać w pracach św. Tomasza, który używał logiki do uzasadnienia prawd religijnych.

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Sztuka i osiągnięcia średniowiecza

Architektura średniowieczna rozwijała się w dwóch głównych stylach. Styl romański XIXIIIw.XI-XIII w. charakteryzował się prostymi, masywnymi bryłami, grubymi murami i małymi oknami. Budowle wznoszono na planie krzyża lub rotundy, a kolumny były bogato zdobione.

Styl gotycki XIVXVw.XIV-XV w. to smukłe, strzeliste budowle z licznymi wieżami, wielkimi oknami z witrażami i systemem łuków. Katedry gotyckie sięgały nieba, symbolizując dążenie człowieka do Boga i nieba.

Średniowiecze przyniosło wiele osiągnięć: powstały pierwsze uniwersytety, rozwinęła się oświata i wiedza, a łacina stała się uniwersalnym językiem Kościoła i nauki. Z tego okresu pochodzą najstarsze zdania zapisane po polsku. Księgi były ręcznie pisane i bogato zdobione, a budowle, zwłaszcza gotyckie, kryły w sobie symboliczne znaczenia.

Czy wiesz, że... Średniowieczne katedry były nie tylko miejscami modlitwy, ale także "księgami w kamieniu" - ich rzeźby, witraże i architektura opowiadały historie biblijne dla niepiśmiennych wiernych.

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Bogurodzica - pierwszy polski hymn

"Bogurodzica" to najstarszy znany tekst poetycki w języku polskim, choć nie znamy ani jego autora, ani dokładnego czasu powstania. Ten religijny hymn pełnił funkcję carmen patrium (pieśni ojczyźnianej), którą śpiewano przed bitwami.

Utwór ma formę liryki bezpośredniej - podmiot liryczny (lud Boży) ujawnia się, zwracając z prośbami do Maryi, Jezusa i Jana Chrzciciela. W tekście pojawia się siedem próśb (liczba symbolizująca doskonałość), dotyczących godnego życia na ziemi i dostania się do nieba.

Język "Bogurodzicy" jest archaiczny, pełen dawnych form jak "Bożycze" (Synu Boga) czy "Bogurodzica dziewica" (Matka Boża). Utwór cechuje się asylabiznością (nierówną liczbą sylab w wersach) oraz bogatymi środkami stylistycznymi: antytezami, paradoksami i rymami zewnętrznymi i wewnętrznymi.

Zapamiętaj: "Bogurodzica" to nie tylko zabytek języka, ale też świadectwo wiary średniowiecznych Polaków, dla których Maryja była pośredniczką między ludźmi a Bogiem.

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Literatura religijna i świecka średniowiecza

"Lament świętokrzyski" to poruszający utwór, w którym podmiotem lirycznym jest Matka Boża opłakująca ukrzyżowanego syna. Ten religijny plankt pełen jest emocji: cierpienia, bólu, rozpaczy. Matka zwraca się do wszystkich ludzi, Jezusa, anioła Gabriela i wszystkich matek, wyrażając swój żal i chęć pomocy.

"Rozmowa mistra Polikarpa ze Śmiercią" to najobszerniejszy świecki zabytek polskiego średniowiecza. Ten dydaktyczny poemat-moralitet miał przygotować ludzi do śmierci, pokazując, że wszyscy są wobec niej równi. Pojawiają się w nim motywy danse macabre (tańca śmierci) i vanitas vanitatum (marności nad marnościami).

"Kronika Polska" Galla Anonima to pierwsze dzieło literatury narodowej, choć napisane przez cudzoziemca. Ta obszerna, trzyksięgowa kronika powstała na zlecenie kanclerza Bolesława Krzywoustego, którego dzieje są głównym tematem dzieła. Jej forma artystyczna świadczy o wysokim kunszcie autora.

Ciekawostka: "Lament świętokrzyski" pokazuje Maryję jako zwykłą, cierpiącą matkę, z którą mogły utożsamić się wszystkie kobiety, co czyniło religię bliższą zwykłym ludziom.

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Ideały rycerskie i świętych w literaturze średniowiecznej

"Pieśń o Rolandzie" przedstawia idealnego rycerza średniowiecza: wiernego swemu panu, nieustraraszonego, walecznego, gotowego oddać życie za honor i ojczyznę. Jako idealny chrześcijanin walczy w imię Boga, do którego zwraca się w chwili śmierci, ofiarowując mu swoją duszę symbolicznym gestem rękawicy.

"Dzieje Tristana i Izoldy" pokazują tragiczną miłość, która była obsesyjna i przymusowa (kochankowie wypili magiczny napój). Tristan, zdradzając swojego pana z powodu miłości, łamie kodeks rycerski, co czyni go postacią tragiczną i niejednoznaczną.

"Legenda o św. Aleksym" prezentuje ideał świętego: ascetę, który wyrzeka się majątku dla udoskonalenia duszy. Przez 17 lat żył jako żebrak pod schodami własnego domu, a po śmierci jego ciało wydzielało zapach uzdrawiający przechodniów.

Warto wiedzieć: Średniowieczne ideały były często trudne do pogodzenia - rycerz powinien być zarówno waleczny i bezwzględny wobec wrogów, jak i miłosierny oraz pobożny, co tworzyło napięcie między różnymi wartościami.

# ŚREDNIOWIECZE

1. ramy caasowe w Europie

>476 r. upadek cesarstwa nymskiego początek

>1453 r. upadek Bizengum - 1. Zakończenie

>1440 r.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Dzieła religijne i alegorie średniowiecza

"Kwiatki św. Franciszka" autorstwa Ugolino Brunforte to zbiór krótkich opowiadań o życiu św. Franciszka z Asyżu. Ten przykład dzieła hagiograficznego przedstawia ideał świętego, który wyrzekł się majątku, wiódł życie pustelnika i pomagał biednym, nauczając o konieczności prostego życia.

"Boska Komedia" Dantego Alighieriego miała być przestrogą przed konsekwencjami grzesznego życia i wstrząsnąć ludzkim sumieniem. Dzieło zawiera tzw. "sceny dantejskie" - makabrycznie, wstrząsające i przerażające opisy piekła i mąk grzeszników.

Średniowiecze było okresem bogatym w symbolikę i alegorie. Kolory miały swoje znaczenie: biel symbolizowała czystość, błękit - niebo, czerń - grzech, zieleń - odrodzenie łaski Bożej. Również zwierzęta i przedmioty niosły głębsze przesłanie: pelikan i wierzba symbolizowały ofiarę Chrystusa, drabina - drogę do Nieba, a klepsydra - przemijanie.

Na egzaminie pamiętaj: Średniowieczne alegorie to nie tylko ozdobniki - stanowiły one system komunikacji, dzięki któremu nawet niepiśmienni wierni mogli odczytać złożone treści religijne i moralne w sztuce i literaturze.

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

5

Inteligentne Narzędzia NOWE

Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju

Egzamin Próbny
Quiz
Fiszki
Esej

Podobne notatki

Wojna Trzynastoletnia: Kluczowe Wydarzenia

Zanurz się w szczegóły Wojny Trzynastoletniej (1454-1466), obejmującej kluczowe bitwy, takie jak pod Chojnicami i Żarnowcem, oraz znaczące wydarzenia, w tym przejęcie Malborka przez Polaków i postanowienia pokoju toruńskiego. Idealne dla studentów historii, którzy chcą zrozumieć kontekst i skutki tego konfliktu.

HistoriaHistoria
1

Średniowieczna Europa: Kluczowe Zdarzenia

Odkryj kluczowe wydarzenia i zmiany w średniowiecznej Europie, w tym rozwój parlamentaryzmu, konflikty między Kościołem a cesarstwem, oraz wpływ krucjat na gospodarkę i kulturę. Materiał oparty na podręczniku 'Zrozumieć przeszłość' Nowa Era. Idealne dla uczniów i studentów historii.

HistoriaHistoria
4

Kluczowe Daty w Historii Polski

Odkryj najważniejsze daty w historii Polski, od rozbicia dzielnicowego po unifikację. Zawiera kluczowe wydarzenia takie jak bitwa pod Grunwaldem, wojna trzynastoletnia oraz uchwały sejmowe. Idealne dla uczniów przygotowujących się do egzaminów z historii. Typ: podsumowanie.

HistoriaHistoria
5

Reformy i Krucjaty Średniowiecza

Zgłębiaj kluczowe pojęcia i wydarzenia średniowiecza, w tym reformy kościelne, krucjaty, oraz rozwój miast i wsi. Dowiedz się o wpływowych postaciach, takich jak Grzegorz VII i Ryszard Lwie Serce, oraz o istotnych datach, które kształtowały ten okres. Idealne dla studentów historii i pasjonatów średniowiecza.

HistoriaHistoria
1

Unie Polsko-Węgierska i Litewska

Odkryj kluczowe wydarzenia związane z unią polsko-węgierską i polsko-litewską, w tym Przywilej koszycki, bitwę pod Grunwaldem oraz rolę Ludwika Andegaweńskiego i Władysława Jagiełły. Zrozum, jak te unie wpłynęły na historię Polski i Litwy oraz ich walkę z Krzyżakami. Materiał przeznaczony dla uczniów klasy 5, WSiP.

HistoriaHistoria
5

Cywilizacje Bliskiego Wschodu i Azji

Zgłębiaj historię i kulturę starożytnych cywilizacji Bliskiego Wschodu, w tym Fenicji i Izraela, oraz Indii i Chin. Dowiedz się o ich ustrojach politycznych, religiach oraz kluczowych wydarzeniach historycznych. Idealne dla uczniów liceum przygotowujących się do matury.

HistoriaHistoria
1

Najpopularniejsze notatki z Historia

Najpopularniejsze notatki

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS