Literatura religijna i świecka średniowiecza
"Lament świętokrzyski" to poruszający utwór, w którym podmiotem lirycznym jest Matka Boża opłakująca ukrzyżowanego syna. Ten religijny plankt pełen jest emocji: cierpienia, bólu, rozpaczy. Matka zwraca się do wszystkich ludzi, Jezusa, anioła Gabriela i wszystkich matek, wyrażając swój żal i chęć pomocy.
"Rozmowa mistra Polikarpa ze Śmiercią" to najobszerniejszy świecki zabytek polskiego średniowiecza. Ten dydaktyczny poemat-moralitet miał przygotować ludzi do śmierci, pokazując, że wszyscy są wobec niej równi. Pojawiają się w nim motywy danse macabre (tańca śmierci) i vanitas vanitatum (marności nad marnościami).
"Kronika Polska" Galla Anonima to pierwsze dzieło literatury narodowej, choć napisane przez cudzoziemca. Ta obszerna, trzyksięgowa kronika powstała na zlecenie kanclerza Bolesława Krzywoustego, którego dzieje są głównym tematem dzieła. Jej forma artystyczna świadczy o wysokim kunszcie autora.
Ciekawostka: "Lament świętokrzyski" pokazuje Maryję jako zwykłą, cierpiącą matkę, z którą mogły utożsamić się wszystkie kobiety, co czyniło religię bliższą zwykłym ludziom.