Fale dźwiękowe - podstawy fizyki akustycznej
Fale dźwiękowe Fizyka to fascynujący temat, który wyjaśnia, jak powstaje fala dźwiękowa i jak się rozprzestrzenia. Fala dźwiękowa, zwana też akustyczną, jest falą mechaniczną rozchodzącą się w gazach, cieczach i ciałach stałych poprzez drgania cząsteczek ośrodka. Szczególnym przypadkiem jest fala kulista, której powierzchnia falowa ma kształt sfery, a źródłem jest mały obiekt, jak na przykład śpiewający ptak.
Prędkość dźwięku zależy od ośrodka, w którym się rozchodzi. Prędkość dźwięku w powietrzu na poziomie morza wynosi 340 m/s, co przekłada się na około 1224 km/h. Warto zauważyć, że prędkość dźwięku w stali jest znacznie wyższa niż w powietrzu.
Głośność dźwięku jest związana z amplitudą fali - im wyższa amplituda, tym głośniejszy dźwięk. Z kolei wysokość dźwięku zależy od częstotliwości drgań - większa częstotliwość oznacza wyższy dźwięk. Natężenie fali opisuje energię przenoszoną przez jednostkową powierzchnię w jednostce czasu.
Definicja: Rezonans mechaniczny to zjawisko przekazywania drgań między ciałami o tej samej częstotliwości. Rezonans akustyczny polega na pobudzeniu do drgań ciała za pośrednictwem fali dźwiękowej wysyłanej przez inne ciało drgające o takiej samej częstotliwości drgań własnych.
Poziom natężenia dźwięku mierzy się w belach (B) lub częściej w decybelach (dB). Próg słyszalności to 0 dB, a próg bólu to około 130 dB. Warto pamiętać, że dźwięki o poziomie natężenia 150 dB mogą spowodować pęknięcie błony bębenkowej i uszkodzenie słuchu, a dźwięki powyżej 180 dB są śmiertelne.
Ciekawostka: Pogłos to zjawisko fizyczne polegające na wielokrotnym odbiciu się fal dźwiękowych w przestrzeniach zamkniętych, podczas gdy echo powstaje, gdy fala dźwiękowa odbija się od przeszkody.
Fale dźwiękowe ciekawostki obejmują również infradźwięki i ultradźwięki. Infradźwięki to dźwięki o częstotliwości niższej od 16 Hz, występujące np. podczas trzęsień ziemi czy wybuchów wulkanów. Ultradźwięki to dźwięki o częstotliwości wyższej od 20 kHz, znajdujące zastosowanie ultradźwięków w medycynie (np. USG) i technice (np. defektoskopia ultradźwiękowa).
Zastosowanie ultradźwięków jest szerokie i obejmuje echolokację, diagnostykę medyczną oraz badania materiałowe. 3 zastosowania ultradźwięków to: obrazowanie medyczne, czyszczenie precyzyjnych elementów oraz wykrywanie wad w materiałach konstrukcyjnych.
Dźwięki w przyrodzie są różnorodne i obejmują stukanie, ćwierkanie ptaków, mówienie, oddychanie czy klaskanie. Ta fale dźwiękowe notatka pokazuje, jak bogaty i złożony jest świat dźwięków wokół nas, od cichych szeptów po potężne grzmoty.
