Czynniki wpływające na klimat Azji

Klimat Azji jest kształtowany przez szereg czynników geograficznych i oceanograficznych:

1. Szerokość geograficzna: Duża rozciągłość kontynentu od koła podbiegunowego po równik wpływa na zróżnicowanie klimatyczne.
2. Prądy morskie: Przykład: Prąd Kuroshio i Oja Siwo mają znaczący wpływ na klimat Japonii oraz zwiększają opady w strefie wysp południowo-wschodniej Azji.
3. Wysokość nad poziomem morza: Azja, jako drugi najwyżej położony kontynent, charakteryzuje się licznymi obszarami górskimi, co prowadzi do obniżenia temperatur i występowania opadów górskich.
4. Układ rzeźby terenu: Obecność gór na południu i wschodzie Azji hamuje napływ morskiego powietrza w głąb lądu.
5. Układ linii brzegowej: Mimo rozbudowanej linii brzegowej, Azja pozostaje zwartym kontynentem, co sprzyja wzrostowi kontynentalizmu w głębi lądu.

Highlight: Wpływ prądów morskich na klimat Azji jest szczególnie widoczny w regionach przybrzeżnych, gdzie moderują one temperatury i wpływają na ilość opadów.

Klimat Azji można podzielić na kilka głównych stref:

• Równikowy $średnia roczna temperatura powyżej 20°C$
• Zwrotnikowy monsunowy $średnia temperatura około 20°C$
• Zwrotnikowy suchy $średnia temperatura do 30°C$
• Umiarkowany ciepły kontynentalny suchy
• Umiarkowany chłodny kontynentalny
• Okołobiegunowy

Vocabulary: Klimat monsunowy charakteryzuje się gorącymi i bardzo wilgotnymi latami oraz ciepłymi i suchymi zimami, z dużymi opadami w okresie letnim.

Rolnictwo i gospodarka Azji

Rozwój rolnictwa w Azji jest uwarunkowany zarówno czynnikami przyrodniczymi, jak i pozaprzyrodniczymi:

Czynniki przyrodnicze:

• Ponad 50% powierzchni stanowią tereny niesprzyjające $pustynie, góry, tundry i tajgi$
• Żyzne gleby, odpowiedni klimat i długi okres wegetacyjny w południowej i południowo-wschodniej Azji
• Rozległe łąki i pastwiska w Azji środkowej i południowo-zachodniej

Czynniki pozaprzyrodnicze:

• Mechanizacja rolnictwa
• Sztuczne nawadnianie

Highlight: Scharakteryzuj gospodarkę Japonii jako przykład zaawansowanego i efektywnego systemu rolniczego i przemysłowego w Azji.

Czynniki wpływające na rozwój Japonii:

• Tradycyjna pracowitość Japończyków
• Duży nakład na oświatę i badania naukowe
• Rozwinięty transport
• Zaawansowany przemysł przetwórczy
• Przemysł wysokiej technologii

Przykład: Czy Japonia jest bogata? Japonia jest jedną z najbogatszych gospodarek świata, z wysokim PKB per capita i zaawansowanym sektorem technologicznym.

Rolnictwo Japonii i Zielona Rewolucja

Cechy japońskiego rolnictwa:

• Małe gospodarstwa $powierzchnia nie przekracza 1 ha$
• Wysoka wydajność i nowoczesność
• Wysokie plony dzięki sztucznemu nawadnianiu
• Główne uprawy: ryż, pszenica, jęczmień i owoce cytrusowe
• Ważna rola rybołówstwa w gospodarce

Definicja: Zielona Rewolucja to wprowadzenie nowych, wysokoplennych odmian ryżu w celu walki z głodem i niedożywieniem.

Bliski Wschód:

• Klimat zwrotnikowy suchy i skrajnie suchy
• Kraje skupione głównie w rejonie Zatoki Perskiej
• Główne rzeki: Tygrys i Eufrat
• Obejmuje Półwysep Arabski

Cechy ludności Indii:

• Duża liczba osób posługujących się językiem angielskim
• Silny nacjonalizm
• Ogromna populacja
• Szybki rozwój ekonomiczny
• Duże zasoby pracowników

Highlight: Japonia sytuacja gospodarcza jest stabilna, mimo wyzwań demograficznych, dzięki zaawansowanemu przemysłowi i innowacjom technologicznym.

Rozwój technologiczny i wyzwania naturalne w Azji

Dolina Krzemowa Indii:

• Położona w okolicach miasta Bengaluru
• Centrum produkcji urządzeń elektronicznych
• Rozwój przemysłu opartego na biotechnologii
• Branże związane z lotnictwem, technologiami informatycznymi i kosmicznymi
• Jeden z największych ośrodków przemysłu high-tech

Highlight: Rozwój technologiczny w Indiach pokazuje, że kraj ten staje się coraz ważniejszym graczem w globalnej gospodarce cyfrowej.

Trzęsienia ziemi w Azji:

• Przyczyną są ruchy płyt litosfery
• Powstają, gdy płyty ocierają się o siebie lub napiętrzają
• Energia gromadzi się, aż pokona siłę tarcia
• Fale sejsmiczne rozchodzą się od hipocentrum do epicentrum
• Mierzone w skali Richtera za pomocą sejsmografów

Vocabulary: Hipocentrum to miejsce, gdzie rozchodzą się fale sejsmiczne, a epicentrum znajduje się na powierzchni bezpośrednio nad nim.

Problemy demograficzne Chin:

• Niski współczynnik przyrostu naturalnego
• Zachwianie równowagi płci $przewaga mężczyzn$
• Szybkie starzenie się społeczeństwa
• Ograniczenia w liczbie dzieci $polityka dwojga dzieci$

Highlight: Upadek gospodarczy Japonii nie nastąpił, ale kraj musi radzić sobie z wyzwaniami demograficznymi i konkurencją ze strony innych azjatyckich gospodarek.

Polityka kontroli urodzeń w Chinach

Kontrola urodzeń w Chinach została wprowadzona pod koniec lat 70. XX wieku w odpowiedzi na gwałtowny wzrost liczby ludności, który zagrażał możliwościom wyżywienia populacji.

Definicja: Polityka jednego dziecka to program kontroli urodzeń wprowadzony w Chinach, ograniczający liczbę dzieci w rodzinie do jednego.

Skutki polityki kontroli urodzeń:

• Spowolnienie wzrostu populacji
• Zachwianie struktury demograficznej
• Starzenie się społeczeństwa
• Nierównowaga płci $preferowanie chłopców$

Highlight: Chociaż polityka jednego dziecka została złagodzona do polityki dwojga dzieci, jej długoterminowe skutki demograficzne nadal wpływają na chińskie społeczeństwo i gospodarkę.

Przykład: Powierzchnia Japonii a Polski - Japonia ma powierzchnię około 378 000 km², podczas gdy Polska ma około 312 700 km². Mimo większej powierzchni, Japonia ma znacznie większą populację i gęstość zaludnienia.

Highlight: Wpływ prądów morskich na życie i działalność gospodarczą człowieka jest szczególnie widoczny w Japonii, gdzie prądy Kuroshio i Oja Siwo wpływają na klimat, rybołówstwo i rolnictwo.

Cyrkulacja monsunowa w Azji

Cyrkulacja monsunowa odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu klimatu Azji. Monsun letni i monsun zimowy to dwa główne zjawiska wpływające na rozkład opadów i temperatur w regionie.

Definicja: Monsun to sezonowa zmiana kierunku wiatrów, która prowadzi do znaczących zmian w opadach i temperaturze.

Monsun letni charakteryzuje się następującymi cechami:

• Nad chłodnymi oceanami tworzy się wyż baryczny, a nad rozgrzanym lądem niż baryczny.
• Przynosi obfite opady deszczu.

Monsun zimowy z kolei:

• Powoduje zmianę układu ciśnienia.
• Nad szybko ochładzającym się lądem powstaje wyż baryczny, a nad wolniej ochładzającymi się oceanami niż baryczny.

Highlight: Cyrkulacja monsunowa ma ogromny wpływ na rozkład opadów w południowo-wschodniej i wschodniej Azji, determinując pory suche i deszczowe.