Czynniki sprzyjające zaludnianiu obszarów
Czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Polsce i na świecie można podzielić na kilka głównych kategorii. Przede wszystkim, kluczowe znaczenie ma zapewnienie źródła utrzymania, które jest determinowane przez zasoby przyrodnicze oraz działalność gospodarczą człowieka. Bezpieczeństwo również odgrywa istotną rolę - w historii osadnictwa można znaleźć liczne przykłady chronienia się przed najeźdźcami w trudno dostępnych miejscach, co prowadziło do zasiedlania nawet obszarów o niesprzyjających warunkach przyrodniczych.
Czynniki społeczno-polityczne i gospodarcze również mają duży wpływ na rozmieszczenie ludności na świecie. Grupy społeczne prześladowane w jednym kraju często emigrowały do innego, a korzystne cechy ustroju, dobre perspektywy rozwoju i swoboda życia w przeszłości wywoływały masowe migracje.
Highlight: Gęstość zaludnienia jest silnie związana z warunkami naturalnymi i możliwościami gospodarczymi danego obszaru.
W zależności od dominującego czynnika podczas rozwoju osadnictwa, wyróżnia się trzy typy układów zaludnienia:
- Typ rolniczy: Charakteryzuje się skupiskami ludności utrzymującej się z pracy w rolnictwie. Lokalizacja i zasięg są określone głównie przez warunki glebowe, klimatyczne oraz hydrologiczne. Występuje na przykład w deltach i dolinach wielkich rzek, gdzie wykorzystuje się żyzne gleby aluwialne i systemy irygacyjne.
Example: Przykładem tego typu jest Jawa, gdzie bardzo żyzne gleby powstały na zwietrzałych bazaltach i tufach wulkanicznych, oraz europejski czarnoziem, gdzie żyzne gleby i ciepły klimat sprzyjają rolnictwu.
- Typ przemysłowy: Rozmieszczenie ludności jest związane z lokalizacją przemysłu. Początkowo koncentrował się on na terenach podgórskich ze względu na zapotrzebowanie na drewno, wełnę i wodę. Później rozwinął się w miejscach występowania surowców. Obecnie przemysł przetwórczy koncentruje wysoko wykwalifikowanych pracowników w wielkich miastach.
Example: Przykłady tego typu to przedgórze Sudetów, Piemont, oraz europejski krzyż koncentracji gospodarczej (Środkowa Anglia, Westfalia, Lotaryngia, Górny Śląsk, Zagłębie Donieckie).
- Typ nadmorski: Charakteryzuje się rozwojem osadnictwa nad brzegami mórz. Jest związany z lokalizacją zakładów przemysłowych w portach, transportem morskim oraz walorami rekreacyjnymi. Sprzyjające warunki przyrodnicze, takie jak żyzne gleby aluwialne, łagodny klimat i równinne ukształtowanie powierzchni, dodatkowo wspierają rozwój osadnictwa w tych regionach.
Example: Przykłady tego typu to Japonia, basen Morza Śródziemnego, Floryda, Kalifornia, Nizina Nadatlantycka i Nizina Chińska.
