Trzęsienia ziemi i tsunami
Litosfera, czyli skalna powłoka Ziemi, podlega ciągłym naprężeniom. W strefach subdukcji płyty tektoniczne napierają na siebie, powodując najsilniejsze trzęsienia ziemi. Z kolei w strefach ryftowych (pęknięciach skorupy ziemskiej) płyty oddalają się od siebie.
Trzęsienia ziemi to naturalne, krótkotrwałe drgania Ziemi powstające, gdy nagromadzone naprężenia między płytami nagle się rozładowują. Wyróżniamy cztery rodzaje trzęsień: tektoniczne (najczęstsze i najgroźniejsze), wulkaniczne (wywołane wybuchami wulkanów), zapadowe (powstające przy zawaleniu stropów jaskiń) oraz antropogeniczne (związane z działalnością człowieka). Siłę trzęsień mierzy się w skali Richtera, która nie ma górnej granicy – najsilniejsze odnotowane trzęsienie miało magnitudę 9,6 (Chile, 1960).
Tsunami to długie fale morskie powstające wskutek gwałtownych zmian dna morskiego. Wywołują je głównie trzęsienia ziemi, ale również wybuchy wulkanów, ruchy masowe czy upadki meteorytów. Fale tsunami poruszają się z ogromną prędkością na otwartym oceanie, zwalniając i zwiększając wysokość przy brzegu, co prowadzi do katastrofalnych zniszczeń.
Warto wiedzieć! Miejsce, w którym występuje trzęsienie ziemi, nazywamy hipocentrum – to stąd rozchodzą się fale sejsmiczne. Punktem na powierzchni ziemi dokładnie nad hipocentrum jest epicentrum.