Leśnictwo i rozmieszczenie lasów na świecie
Leśnictwo to gałąź gospodarki obejmująca użytkowanie, ochronę i zagospodarowanie lasów oraz gospodarowanie zwierzyną. Powierzchnia lasów na świecie stanowi około 28% zamieszkanych kontynentów, z największym udziałem w Ameryce Południowej (41% powierzchni lądu) i najmniejszym w Australii i Oceanii (18%).
Definicja: Lesistość to procentowy stosunek powierzchni porośniętej lasami do całkowitej powierzchni obszaru.
Powierzchnia lasów w Polsce wynosi 29%, co jest zbliżone do średniej światowej wynoszącej 31%. Najwyższą lesistością na świecie mogą pochwalić się Surinam (95%), Gujana Francuska (92%) i Finlandia (74%).
Największe kompleksy leśne na świecie obejmują:
- Wilgotne lasy równikowe (Puszcza Amazońska, Kotlina Kongo, środkowa Afryka, Indonezja)
- Lasy zwrotnikowe i monsunowe (występujące na każdym kontynencie, szczególnie w Azji i Ameryce Południowej)
- Liściaste i mieszane lasy strefy umiarkowanej
- Borealne lasy iglaste (tajga) w Ameryce Północnej i północnej Eurazji
Highlight: Lasy pełnią kluczowe funkcje ekologiczne i gospodarcze, w tym dostarczanie drewna, produkcję tlenu, redukcję zanieczyszczeń powietrza, regulację stosunków wodnych, ochronę przed erozją, funkcję glebotwórczą oraz funkcje krajobrazowe, turystyczne i rekreacyjne.
Deforestacja, czyli wylesianie, stanowi poważne zagrożenie dla ekosystemów leśnych. Przyczyny deforestacji obejmują pozyskiwanie drewna na opał, przekształcanie gruntów pod uprawy lub hodowlę zwierząt, eksploatację surowców mineralnych oraz wymieranie niektórych gatunków drzew.
Przykład: Rabunkowa gospodarka leśna w Amazonii jest przykładem niekontrolowanej wycinki drzew, prowadzącej do erozji gleb i pustynnienia.
Skutki deforestacji są daleko idące i obejmują zmniejszoną produkcję tlenu, problemy z regulacją dwutlenku węgla w atmosferze oraz wymieranie gatunków zwierząt.
Gospodarka leśna różni się znacznie między krajami słabo i wysoko rozwiniętymi:
- W krajach słabo rozwiniętych dominuje gospodarka rabunkowa, charakteryzująca się niekontrolowaną wycinką drzew i wykorzystaniem drewna głównie na opał.
- Kraje wysoko rozwinięte stosują racjonalną gospodarkę leśną, zwiększając powierzchnię lasów i rekompensując wycinki związane z eksploatacją. Drewno jest tu wykorzystywane głównie w przemyśle i budownictwie.
Przykład: Chiny, Indie i Wietnam prowadzą programy zalesieniowe, podczas gdy Japonia, mimo że 2/3 jej powierzchni pokrywają lasy, jest największym na świecie importerem drewna.
W produkcji światowej drewna przodują Indie (10%), USA (10%), Chiny (9%) i Brazylia (8%), podczas gdy Polska odpowiada za 1% produkcji. W Europie powierzchnia lasów nieznacznie się zwiększa dzięki racjonalnej gospodarce leśnej.
