Charakterystyka geograficzna Azji
Azja, największy kontynent na Ziemi, zajmuje powierzchnię 44,4 mln km² i charakteryzuje się niezwykłą różnorodnością form ukształtowania terenu. Kontynent ten obejmuje najwyższe góry świata, rozległe wyżyny i niziny, liczne półwyspy i wyspy, a także morza, zatoki, rzeki, jeziora oraz pustynie.
Highlight: Azja jest największym i najbardziej zróżnicowanym pod względem ukształtowania terenu kontynentem na Ziemi.
Góry Azji stanowią jedne z najbardziej imponujących formacji geologicznych na świecie. Wśród najważniejszych pasm górskich znajdują się:
- Himalaje - najwyższe góry świata
- Kunlun
- Ural
- Kaukaz
- Tien-szan
- Altaj
- Wierchojańskie
- Czerskiego
- Zagros
- Góry Południowochińskie
- Taurus
Vocabulary: Pasmo górskie - ciąg gór o podobnej budowie geologicznej i czasie powstania, tworzący wyraźnie zaznaczający się w terenie wał górski.
Najwyższym szczytem Azji i jednocześnie całego świata jest Mount Everest, znany również jako Czomolungma lub Sagarmatha, wznoszący się na wysokość 8848 m n.p.m.
Definition: Mount Everest - najwyższy szczyt Ziemi, położony w Himalajach na granicy Nepalu i Chin Tybetu.
Warto zauważyć, że w Azji znajduje się również najniżej położony punkt na lądzie - depresja Morza Martwego, sięgająca 430 metrów poniżej poziomu morza.
3 Wyżyny w Azji, które zasługują na szczególną uwagę, to:
- Wyżyna Tybetańska - największa wyżyna świata
- Wyżyna Środkowo-Syberyjska
- Wyżyna Dekanu
Oprócz nich, znaczące są również Wyżyna Irańska i Wyżyna Mongolska.
Example: Wyżyna Tybetańska, zwana "Dachem Świata", ma średnią wysokość ponad 4500 m n.p.m. i jest otoczona najwyższymi pasmami górskimi na Ziemi.
Niziny w Azji obejmują rozległe obszary o niskim położeniu nad poziomem morza. Do największych nizin w Azji należą:
- Nizina Zachodnio-Syberyjska
- Nizina Gangesu
- Nizina Indusu
- Nizina Mezopotamska
- Nizina Chińska
- Nizina Turańska
Quote: "Niziny w Azji stanowią ważne obszary rolnicze i są domem dla milionów ludzi."
Azja posiada również liczne półwyspy, które znacząco wpływają na jej linię brzegową. Najważniejsze z nich to:
- Półwysep Arabski
- Półwysep Indyjski
- Półwysep Indochiński
- Półwysep Malajski
- Półwysep Koreański
- Kamczatka
- Tajmyr
- Jamal
- Synaj
- Azja Mniejsza
Kontynent azjatycki obfituje w wyspy i archipelagi. Do najważniejszych należą:
- Archipelag Malajski Borneo,Sumatra,Jawa,Celebes
- Filipiny Luzon,Mindanao
- Wyspy Japońskie Kiusiu,Sikoku,Honsiu,Hokkaido
- Sachalin
- Cejlon
- Malediwy
- Tajwan
Vocabulary: Archipelag - grupa wysp położonych blisko siebie, często o podobnym pochodzeniu geologicznym.
Rzeki Azji odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu krajobrazu i gospodarki kontynentu. Największe rzeki Azji to:
- Eufrat
- Tygrys
- Indus
- Ganges
- Mekong
- Jangcy
- Rzeka Żółta Huang−he
- Amur
- Lena
- Jenisej
- Ob z Irtyszem
Example: Rzeka Jangcy, znana również jako Długa Rzeka, jest najdłuższą rzeką Azji i trzecią najdłuższą rzeką świata, o długości 6300 km.
Azja posiada również znaczące jeziora, wśród których wyróżniają się:
- Morze Kaspijskie - największe jezioro świata
- Jezioro Aralskie
- Jezioro Bajkał - najgłębsze jezioro świata
- Jezioro Bałchasz
Na kontynencie znajdują się także rozległe pustynie, z których najbardziej znane to:
- Pustynia Gobi
- Pustynia Rab al-Chali
- Pustynia Takla Makan
Highlight: Różnorodność form ukształtowania terenu w Azji sprawia, że kontynent ten jest fascynującym obszarem do badań geograficznych i geologicznych.
