Międzynarodowa współpraca na rzecz ochrony środowiska

Ochrona środowiska w Polsce i na świecie wymaga szerokiej współpracy międzynarodowej. Na przestrzeni lat powstało wiele inicjatyw i organizacji mających na celu koordynację działań w zakresie ochrony przyrody i zrównoważonego rozwoju.

W 1948 roku założono Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i Jej Zasobów, która później przekształciła się w Światową Unię Ochrony Przyrody. Była to pierwsza na świecie organizacja tego typu, zajmująca się ochroną środowiska na skalę globalną.

Highlight: W 1972 roku powołano do życia agendę ONZ - Program Środowiskowy Narodów Zjednoczonych (UNEP), która koordynuje ogólnoświatowe działania w zakresie ochrony przyrody.

Dzięki współpracy w ramach ONZ, podpisano wiele konwencji regulujących różne dziedziny ochrony przyrody, takie jak:

1. Konwencja o ochronie światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO, mająca na celu ochronę unikalnych obiektów o światowym znaczeniu dla ludzkości. Na listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Przyrody wpisano wiele obiektów z Polski, m.in. Puszczę Białowieską, Stare Miasto w Warszawie, Krakowie i Toruniu, czy obóz koncentracyjny Oświęcim-Brzezinka.

2. Konwencja o obszarach wodnobłotnych, której zadaniem jest ochrona ostoi ptactwa wodnego. W Polsce przykładami takich obszarów są rezerwat jezioro Łuknajno, Stawy Milickie i Słowiński Park Narodowy.

3. Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, mająca na celu kontrolę i ograniczenie handlu.

4. Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, której zadaniem jest ochrona atmosfery przed zanieczyszczeniami.

Example: Indywidualne formy ochrony przyrody w Polsce obejmują m.in. ochronę gatunkową roślin i zwierząt oraz tworzenie użytków ekologicznych.

Ważny wkład w ochronę przyrody na świecie mają organizowane co 10 lat tzw. "Szczyty Ziemi":

1. Pierwszy odbył się w 1992 roku w Rio de Janeiro, gdzie uchwalono zasady rozwoju zrównoważonego ("Agendę 21").

2. W 2002 roku w Johannesburgu odbył się drugi "Szczyt Ziemi", na którym uchwalono "Deklarację Johannesburską", dotyczącą m.in. zapewnienia wykształcenia podstawowego wszystkim dzieciom na świecie i poprawy jakości życia na Ziemi.

3. Kolejny "Szczyt Ziemi" odbył się ponownie w Rio de Janeiro w 2012 roku, gdzie debatowano na temat wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju.

Vocabulary: UNEP $United Nations Environment Programme$ - Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych, zajmujący się koordynacją działań w zakresie ochrony środowiska na skalę globalną.

Obecnie powstało wiele stowarzyszeń, organizacji, instytucji i fundacji zarówno w skali lokalnej, krajowej, jak i międzynarodowej, zajmujących się problematyką kształtowania i ochrony środowiska. Organizują one seminaria, konferencje, spotkania międzynarodowe oraz wydają różne publikacje i czasopisma ekologiczne.

W niektórych krajach rozwijają działalność ruchy polityczne i partie "zielonych", odwołujące się do opinii publicznej i domagające się od rządów programów ochrony przyrody oraz zagwarantowania w budżecie środków finansowych na ich realizację.

Quote: "Myśleć globalnie, działać lokalnie" - to jedna z kluczowych zasad ekorozwoju, podkreślająca znaczenie lokalnych działań w kontekście globalnych wyzwań środowiskowych.

Dekalog ekorozwoju obejmuje m.in. zasadę integralności systemu ekologicznego, gospodarczego i społecznego oraz zasadę integralności środowiska. Istotą tej ostatniej jest zalecenie, aby "myśleć globalnie, lecz działać lokalnie", co oznacza również konieczność współpracy międzynarodowej w rozwiązywaniu problemów środowiskowych.

Ochrona środowiska jako priorytet współczesności

Ochrona środowiska w Polsce i na świecie stała się jednym z najważniejszych wyzwań współczesności. Dopiero w latach 60. XX wieku zaczęto dostrzegać negatywne skutki działalności człowieka na środowisko naturalne. Procesy te, narastające od dawna, uległy znacznemu przyspieszeniu w połowie ubiegłego stulecia.

Środowisko geograficzne stanowi podstawę naszego bytu, a jakość życia na Ziemi jest ściśle powiązana z jakością otaczającego nas środowiska. W obliczu zagrożeń dla zdrowia i życia ludzi, ochrona środowiska staje się najpilniejszym problemem współczesnego świata.

Highlight: Niezbędne jest przyjęcie nowej hierarchii wartości, w której dotychczasowe priorytety ekonomiczne muszą być traktowane na równi z celami ekologicznymi i społecznymi.

Nowa koncepcja rozwoju świata, określana mianem ekorozwoju lub zrównoważonego rozwoju, zakłada ścisłe powiązanie rozwoju ekonomicznego z racjonalnym kształtowaniem środowiska geograficznego. Ekorozwój oznacza taki przebieg rozwoju gospodarczego, który nie narusza środowiska w sposób istotny i nieodwracalny oraz nie doprowadza do jego degradacji, godząc prawa ekonomii i przyrody.

Definition: Ekorozwój (rozwój zrównoważony) to koncepcja rozwoju świata łącząca cele ekonomiczne z racjonalnym kształtowaniem środowiska geograficznego.

Dla osiągnięcia celów ekorozwoju, Program Środowiskowy Narodów Zjednoczonych (UNEP) zaleca monitoring środowiska, czyli naukowo zorganizowany system ciągłych pomiarów i obserwacji, ocenę zebranych danych w celu określenia trendów przemian oraz podjęcie konkretnych działań zapobiegających dewastacji środowiska.

Współczesne podejście do kształtowania i ochrony naszej planety opiera się na zasadzie "przewidywać i zapobiegać", ponieważ niektóre błędy są niemożliwe do naprawienia. Wiele problemów wymaga współpracy międzynarodowej, która jest niezbędnym warunkiem dalszego rozwoju świata.

Example: Formy ochrony przyrody w Polsce obejmują m.in. parki narodowe, rezerwaty przyrody, obszary Natura 2000 oraz pomniki przyrody.