Procesy Egzogeniczne

Alternatywny zapis:

poziomic głębokości kuli ziemskiej Lajmują się nimi sejsmolodzy. Polegają na rejestrowaniu fal sejsmicznych. warstwa perydotytowa STOPIEŃ GEOTERMICZNY, Wraz ze wzrostem głębokości. wnątrz ziemic wzrasta również temperatura. Stopień Geotermiczny odpowiada liczbie metrów, o 2,0 którą należy się presunąć w głąb ziemii aby temperatura podniosła się o 1°C Dla całej skorupy ziemskiej przyjmujemy średnio 1°C/33m MAGMOWE Głębinowe: • budowa jawnokrystaliczna. · powstają prez krepnięcie i krystalizację magmy GRANIT GẠO QO - DIORYT SJENIT - Wylewne: budowa skvytokrystaliczna ● OSADOWE na powierzchni ziemii. Okruchowe. • powstają prez osadzanie się okruchów skalnych. PIASEK ląd lub woda ziarna kwarcu WIR okruchy skalne i kwarc PIASKOWIEC piasele - ziarna kwavci ZLEPIENIEC żwir -LESS •pylaste ziavenha kwarcu • powstają przez knzepnięcie Organiczne: Lawy BAZALT • powstają ze szczątków. -ANDEZYT (G. porfirowa) voólinnych i zwieręcych. - PORFIR zazwyczaj w zbiorniku morskim BUDOWA PORFIROWA WAPIENIE duże lvyształy spojone - WĘGIEL KAMIENNY erytowystalicznym ciastem skalnym Chemiczne: powstają z magmy i lawy • powstają w zbiornikach powstają na powierzchni i morskich przez wytrącenie pod powierzchnią ziemi 2 rostworu. · GIPS • SÓL KAMIENNA - DOLOMIT METAMORFICZNE Pod wpływem warunków w głębi ziemi dochodzi do predbrażenia skał magmowych i osadowych - GNEJS ● • granit MARMUR wapień 2 nowopowstałym kryształami kalcytee EKLOGIT składa się głównie 2. kryształów pivoksene i czerwonego granatu HORNFELS powstaje prez innych skał np. ilastych Lube mułowych z intruzją magma - KWARCYT • kwarc kontakt prądy konwekcyjne strumienie gorącej matevi docierają 12 wnętrza ziemii do litosfery. rozdzielają się i płyną w preciwnych kierukach Tektonika płyt litosfery prez donizenie temperatury opadają głąb ziemi W SPREDING rozciąganie (strefa vyftu). obszary leżące na płytach litosfery ! 194 Strefy spredingu i subdukcji Cykl powstawania i niszczenia skorupy oceanicznej rozpoczyna się w strefie spredingu, a kończy się w strefie subdukcji. Gdzie prądy konwekcyjne rozchodą się dochodzi do vozerwania litosfery. W oceanie powstają vyfty. Przez nie wydostaje się lawa, która wypełnia je i knepnie. Zjawisko spredingu - powstaje nowe dno oceaniczne kierunek ruchu plyty oceanicznej strefa spredingu grzbiet śródoceaniczny /NA dolina ryftowa prądy konwekcyjne (POLNOONOAMERYKAŃSKA plyta oceaniczna PLYTA NAZCA YKAŃSKA Ryfty powstają w miejscach, gdzie prądy konwekcyjne się vozchodzą. W litosfene powstają wąskie, długie i głębokie pęknięcia czyli vyfty. rów oceaniczny URAZ MASKA strefa subdukcji LYTA wulkan PAYTAY INDYKA 14 OMALINSKA góry faldowe PLYTA NA SUBDUKCJA podsuwanie obszary gdzic płyły się spotykają. COMAKO Gdy plyty litosfery napierają na siebi- i dochodzi do subdukcji, czyli płyta oceaniczna (większa gęstość) podsuwa się po= płytę kontynentaliną (mniejsza gęstość). PEYTA PACYFE plyta kontynentalha AUSTRALI. LIJSK Ruchy Górotwórcze Orogenesy- procesy tektoniczne prez, które wypiętnają się Tańcuchy górskie NAJWAŻNIEJSZE OROGENEZY KALEDOŃSKA Kaledonidy ● govy kaledońskie • Grampiany Góry Skandynawskie Attaj Tienszan Sajany W polsce: fragmenty gór stołowych część Suoletów Zachodnich Typy genetyczne govo fałdowe svębowe wulkaniczne ● ▸ • ● HERCYŃSKA Hercynidy Wogesy Ardeny Rudawy Masyw Czeski W Polsce: części gór świętoknyskich części Sudetów ● ● ● ● ALPEJSKA Alpidy Himalaje Karakorum Kovolyliery Andy. Каммаг Zagros Alpy. W Polsce: . • Karpaty • deformacje ciągle - W Deformacje Tektoniczne których nie doszło do prevwania ciągłości warstw skalných Skrzydło to zespół warstw skalnych nachylonych w jednym kierunku i be- dących częścią antykliny lub synkliny. FAŁDY to wygięcia warst skalnych powstałe wskutell vuchów tektonicznych ANTYKLINA - góra SYNKLINA-dół W antyklinie (siodle) warstwy skalne są wygięte ku górze. USKOKI powstają w wyniku przemieszczania się warstw skalnych wzdłuż pionowych pęknięć tych warstw Powierzchnia osiowa łączy osie faldu. Oś faldu to linia biegnąca przez środek antykliny bądź synkliny. W synklinie (leku) warstwy skalne są wygięte ku dołowi. deformacje nieciągle - w których ciągłość warstw uległa przerwaniu Skrzydło wiszące to część warstw skalnych, które prze- mieściły się w górę względem skrzydła zrzuconego. Skały przemieszczają się wzdłuż powierzchni uskokowej. Skrzydło zrzucone jest częścią warstw skalnych, które przemieściły się w dół względem skrzydła wiszącego. Magmatyzm - procesy związane 2. Jeżeli te procesy zachodzą: we wnętnu siemil - plutonizm na powierzchni - wulkanizm Plutonizm i wulkanizm powstawaniem, premianami itp. magmy Intruzje zgodne - ukladają się równolegle do powierchni otaczających ich skat (utożone są poziomo) Intruzje niezgodne - precinają poszczególne warstwy skał (ułożone są pionowo 04 Typy intruzji magmowych Magma, która krąży pod ziemią, może zastygać w przestrzeniach między warstwami skał i tworzyć intruzje magmowe. Intruzje zgodne układają się równolegle do powierzchni strukturalnych (granic warstw) otaczających je skał. Należą do nich sille, lakolity i lopolity. Z kolei intruzje niezgodne, przecinające powierzchnie strukturalne, to między innymi dajki i batolity. Lopolit Intruzja o kształcie odwróconego bochenka. Zaburza warstwy leżące poniżej, ale nie narusza warstw nadległych. Dajki Intruzje w formie żył przecinających w poprzek warstwy skalne. Rój dajek ? Podaj nazwę intruzji, która może prowadzić do zmian na powierzchni terenu. Lakolit Intruzja o kształcie grzyba lub bochenka, która wypycha w górę wyżej położone warstwy. Lakolit ma płaską podstawę. Powstaje w górnych warstwach skorupy ziemskiej, przeważnie na głębokości nie większej niż 3 km. Sille Intruzje powstałe wskutek wniknięcia magmy między dwie warstwy skalne. Ich grubość sięga kilkudziesięciu metrów, a długość może przekraczać 100 km. Batolit Intruzja o ogromnej miąższości, której górna powierzchnia zaburza skały nadległe, dolna zaś rozszerza się do głębokości niedostępnych dla badań geologicznych. Powstaje najczęściej w wyniku połączenia się wielu pojedynczych intruzji magmowych. • Rozchodzenie się fal sejsmicznych epicentrum rozchodzące się fale podłużne i poprzeczne hipocentrum Trzęsienia ziemi Rozchodzenie się fal sejsmicznych. rozchodzące się fale powierzchniowe 23-28 Obszary sejsmiczne i wulkany Mauna Love ROZMIESZCZENIE TRZĘSIEŃ ZIEMI Wyróżniamy obszary: sejsmiczne - wstrąsy są częste i silne (głównie granice płyt litosfery) • pensejsmiczne - wstrąsy pojawiają się burdzo nadko i są słabe asejsmiczne - tręsienia ziemi w www. Kena St. Helena Acatenango A Montagn Mr Tupungist Warka Rodzaje tręsień ziemi weding genezy: tektoniczne - powstają w wynilem ● Slado ● obszary częstych trzęsień ziemi (sejsmiczne) obazary sporadycznych trzęsień ziemi (pensejsmiczne) obszary wolne od trzęsień ziemi (asejsmiczne) ·ruchie płyt litosfery wulkaniczne - wystерија; рпу erupcji wulkanów zapadliskowe- zapadanie się jaskiń lub korytarzy górniczych ogóle nie występują Plicaewska Sopich Denpo de la Fourie WMcDonalda Ereben Mayon Merap To bo M A czynne wulkany lądowe A niektóre czynne wulkany podmorskie Maum Ruapeh 1:240000000 23/20 RUCHY EPEJROGENICZNE Obniżające ↓ wewnętrine duże powierzchnie nazywane talasogenicznymi. ↓ fragmenty skorupy Zanurzają się w plastycznym podłożu Powolne długotrwałe, pionowe ruchy skorupy ziemskiej RUCHY IZOSTATYCZNE wywołane przez czynniku zewnętrine • mate fragmenty • obniżenie płyt litosfery Płyty litosfery poruszające się po astenosfene dag do osiągnięcia równowagi grawitacyjnej ↓ TRANSGRESJA. MORZA czyli zalanie lądu. przez mone. 8850 m- n.p.m. 500- 3000 300- 0 200 916 m- p.p.m. Wznoszące podniesie fragmentów skorupy ziemskiej góry i wynurzenie obszarów z pod powierchi mona ↓ REGRESJA MORZA. czyli wycofanie 2 lądu mona wyżyna Płyty mogą być wtedy zanurzają się w astenosfere. Ukrztałtowanie lądu i dna grzbiet śródoceaniczny nizina depresja Jeżeli zostaną odciązone (mp. topnienie lądołod powoli wynunają się. szelf czasowo obciążone (mp lądod= stok kontynentalny basen oceaniczny rów oceaniczny