Środowisko przyrodnicze Azji: Wulkanizm i trzęsienia ziemi klasa 8 - notatka

Strona 5: Wulkanizm i trzęsienia ziemi w Azji

Wulkanizm i trzęsienia ziemi w Azji są bezpośrednio związane z położeniem kontynentu na styku sześciu płyt litosfery:

1. Eurazjatycka
2. Pacyficzna
3. Północnoamerykańska
4. Filipińska
5. Indyjska
6. Irańska
7. Arabska

Definition: Płyty litosfery to sztywne fragmenty zewnętrznej powłoki Ziemi, które poruszają się względem siebie.

Takie położenie sprawia, że w Azji dochodzi do częstych trzęsień ziemi i wybuchów wulkanów, szczególnie na wschodnich i południowych obrzeżach płyty eurazjatyckiej. W miejscach, gdzie płyty napierają na siebie, dochodzi do powstawania potężnych łańcuchów górskich.

Example: Himalaje, Karakorum, Hindukusz, Pamir i Kunlun powstały w wyniku zderzenia płyty indyjskiej z płytą eurazjatycką.

Na zachodzie płyty pacyficznej powstał najgłębszy rów oceaniczny, co świadczy o intensywnych procesach geologicznych zachodzących w tym regionie.

Strona 4: Sieć rzeczna Azji

Sieć rzeczna Azji ma układ promienisty, co jest ściśle związane z ukształtowaniem terenu i wulkanizmem i trzęsieniami ziemi w Azji. Główne rzeki kontynentu płyną do różnych oceanów:

• Indus i Ganges do Oceanu Indyjskiego
• Amur, Huang He i Jangcy do Pacyfiku
• Jenisej, Lena, Ob i Irtysz do Oceanu Arktycznego

Highlight: W regionach o obfitych opadach, takich jak Azja Południowo-Wschodnia, sieć rzeczna jest dobrze rozwinięta. Przykładem jest rzeka Jangcy o długości 6380 km.

Na terenach o suchym klimacie, takich jak Półwysep Arabski i Azja Centralna, rzek jest niewiele lub występują rzeki okresowe.

Azja może pochwalić się wieloma rekordami geograficznymi:

1. Morze Kaspijskie - największe jezioro świata (380 tys. km²)
2. Półwysep Arabski - największy półwysep (2,78 mln km²)
3. Mount Everest - najwyższy szczyt świata (8848 m n.p.m.)
4. Wybrzeże Morza Martwego - najniżej położony punkt na lądzie
5. Bajkał - najgłębsze (1620 m) i najstarsze jezioro świata

Vocabulary: Archipelag - grupa wysp blisko siebie położonych.

Strona 3: Klimat Azji

Klimat Azji odgrywa istotną rolę w kształtowaniu środowiska, w którym zachodzą procesy wulkanizmu i trzęsień ziemi w Azji. Kontynent ten leży w obrębie wszystkich stref klimatycznych, co prowadzi do niezwykłych kontrastów klimatycznych. Główne czynniki wpływające na klimat Azji to:

1. Powierzchnia i wielkość kontynentu
2. Wyżynno-górska rzeźba terenu
3. Cyrkulacja monsunowa
4. Ciepłe i zimne prądy morskie

Example: W Jakucku w Rosji temperatura może spaść do -40°C, podczas gdy na Półwyspie Arabskim może osiągnąć +40°C.

Azja charakteryzuje się również ekstremalnymi różnicami w opadach. Indyjskie miasto Czerrapundźi otrzymuje średnio ponad 11000 mm opadów rocznie, co kontrastuje z zaledwie 20 mm opadów rocznie w Kotlinie Turfańskiej.

Vocabulary: Monsun - sezonowy wiatr występujący w strefie tropikalnej, przynoszący obfite opady deszczu.

Roślinność Azji jest równie zróżnicowana jak jej klimat. Na północy kontynentu oraz w jego środkowej i południowo-zachodniej części występuje niewiele gatunków roślin. Natomiast na południowym wschodzie, w wilgotnych lasach równikowych, flora jest niezwykle różnorodna.