Przedmioty

Przedmioty

Więcej

Ciekawe Fakty o Morzu: Rzeźbotwórcza i Niszcząca Działalność

Zobacz

Ciekawe Fakty o Morzu: Rzeźbotwórcza i Niszcząca Działalność

Rzeźbotwórcza działalność morza to proces, który kształtuje wybrzeża poprzez niszczącą i budującą działalność wód morskich. Główne czynniki wpływające na ten proces to siła i wysokość fal, pływy oraz rodzaj skał budujących wybrzeże. Wybrzeża dzielą się na strome (wysokie) i płaskie (niskie), a każdy typ charakteryzuje się specyficznymi formami rzeźby terenu.

• Wybrzeża strome powstają w wyniku niszczącej działalności morza, tworząc klify (falezy).
• Wybrzeża płaskie są efektem naprzemiennego budowania i niszczenia przez morze.
• Procesy rzeźbotwórcze obejmują abrazję, wietrzenie i ruchy masowe.
• Charakterystyczne formy to m.in. ostańce abrazyjne, zatoczki, jaskinie nadmorskie i łuki skalne.
• Wybrzeża rozwinięte tworzą formy takie jak kosy, mierzeje i laguny.
• Istnieje wiele typów wybrzeży, w tym fiordowe, riasowe, dalmatyńskie i szkierowe.

12.05.2022

1995

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zobacz

Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza

Rzeźbotwórcza działalność morza jest uwarunkowana kilkoma kluczowymi czynnikami. Do najważniejszych należą:

  • Siła fal
  • Wysokość fal
  • Pływy
  • Rodzaj skał budujących wybrzeże

Wybrzeże składa się z trzech głównych elementów: zabrzeża, części przybrzeżnej i brzegu. Brzeg może być skalisty (urwisko brzegowe), żwirowy lub piaszczysty. Ważnym elementem jest również plaża morska.

Definicja: Wybrzeże to strefa kontaktu lądu z morzem, gdzie zachodzą procesy rzeźbotwórcze.

Typy wybrzeży można podzielić na dwie główne kategorie:

  1. Wybrzeża strome/wysokie - powstają wyłącznie w wyniku niszczącej działalności morza.
  2. Wybrzeża płaskie/niskie - powstają w wyniku naprzemiennego budowania i niszczenia przez morze.

Highlight: Na czym polega niszcząca działalność morza? Polega ona głównie na abrazji, czyli mechanicznym niszczeniu brzegu przez fale morskie.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zobacz

Wybrzeża strome (wysokie) - klif (faleza)

Faleza, znana również jako klif, powstaje w strefie brzegowej wysoko wzniesionych obszarów lądowych na skutek działalności procesów erozji morskiej, czyli abrazji.

Procesy modelujące falezę można podzielić na trzy główne kategorie:

  1. Chemiczne: rozpuszczanie skał
  2. Mechaniczne: ciśnienie wody, sprężanie powietrza w szczelinach, wietrzenie solne, mrozowe i insolacyjne
  3. Biologiczne: drążenie skał przez organizmy (głównie małże)

Definicja: Co to znaczy erozyjna działalność morza? To proces niszczenia brzegu morskiego przez fale, prądy morskie i organizmy żywe.

Ważnym elementem kształtowania wybrzeży stromych są ruchy masowe, które mogą powstawać naturalnie lub na skutek działalności człowieka. Obejmują one:

  • Obrywanie
  • Osuwanie
  • Spływy
  • Osuwiska błotne

Highlight: Niszcząca działalność morza przykłady obejmują tworzenie się nisz abrazyjnych, podciosów brzegowych i platform abrazyjnych.

Na przekroju klifu można zaobserwować różne procesy i formy, takie jak:

  • Ruchy masowe na stromym brzegu w obrębie ściany klifu
  • Nisza abrazyjna
  • Podcios brzegowy
  • Platforma abrazyjna
  • Akumulacja materiału u podnóża klifu
Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zobacz

Ostańce abrazyjne i inne formy wybrzeża stromego

Rzeźbotwórcza działalność morza na wybrzeżach stromych prowadzi do powstania charakterystycznych form, takich jak:

  1. Ostańce abrazyjne - skały, które pozostały po zniszczeniu otaczającego je lądu przez morze.
  2. Zatoczki - małe zatoki powstałe w wyniku erozji mniej odpornych skał.
  3. Iglice skalne - wysokie, wąskie formacje skalne wystające z morza.
  4. Jaskinie/groty nadmorskie - powstałe w wyniku erozji słabszych warstw skalnych.
  5. Bramy skalne - naturalne łuki skalne łączące ląd z ostańcem abrazyjnym.
  6. Łuki i mosty skalne - formacje powstałe w wyniku erozji mniej odpornych części klifu.

Example: Przykładem ostańca abrazyjnego jest Old Harry Rocks na wybrzeżu Dorset w Anglii.

Vocabulary: Abrazja - proces mechanicznego ścierania i niszczenia brzegu morskiego przez fale i niesiony przez nie materiał skalny.

Te formy są dowodem na niszczącą działalność morza, która nieustannie kształtuje linię brzegową, tworząc spektakularne krajobrazy.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zobacz

Kościół w Trzęsaczu - przykład niszczącej działalności morza

Kościół w Trzęsaczu stanowi doskonały przykład niszczącej działalności morza. Historia tego obiektu ilustruje, jak rzeźbotwórcza działalność morza może wpływać na infrastrukturę przybrzeżną.

W 1870 roku kościół stał jeszcze w bezpiecznej odległości od brzegu. Jednak do 2008 roku, na skutek intensywnej abrazji, pozostał z niego jedynie niewielki fragment ściany.

Highlight: Abrazja, czyli niszczenie brzegu przez fale morskie niosące okruchy skalne, doprowadziła do stopniowego zniszczenia kościoła.

Aby ocalić ostatni fragment kościoła, u podnóża ruin postawiono betonową konstrukcję mającą na celu wzmocnić dolną część klifu. To działanie pokazuje, jak człowiek próbuje przeciwdziałać naturalnym procesom erozyjnym.

Example: Przypadek kościoła w Trzęsaczu jest często przywoływany jako przykład niszczącej działalności morza w kontekście ochrony dziedzictwa kulturowego na obszarach przybrzeżnych.

Ten przypadek podkreśla znaczenie zrozumienia procesów zachodzących na wybrzeżu i potrzebę odpowiedniego planowania przestrzennego w strefach przybrzeżnych.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zobacz

Wybrzeża płaskie (niskie)

Budująca działalność morza jest szczególnie widoczna na wybrzeżach płaskich, które powstają przez:

  • Wynurzenie się płaskiego przybrzeża
  • Zanurzenie obszaru nizinnego
  • Cofnięcie się klifu

Definicja: Na czym polega budująca działalność morza Bałtyckiego? Polega ona na akumulacji materiału przynoszonego przez fale i prądy morskie, tworząc nowe formy lądowe.

Działalność erozyjna wpływająca na wybrzeża niskie jest głównie związana z falami sztormowymi. Jednak to budująca działalność morza odgrywa tu kluczową rolę, tworząc charakterystyczne formy:

  1. Plaże
  2. Wały brzegowe
  3. Wały burzowe
  4. Rewy

Highlight: Wymień i opisz dwie formy akumulacyjnej działalności morza:

  1. Wały brzegowe - długie, wąskie wzniesienia równoległe do linii brzegowej, utworzone z materiału naniesionego przez fale.
  2. Rewy - podwodne wały piaszczyste równoległe do brzegu, powstające w strefie przyboju.

Akumulacyjna działalność morza na wybrzeżach płaskich prowadzi do tworzenia się charakterystycznych form, które chronią ląd przed bezpośrednim działaniem fal.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zobacz

Rewy, rynny i ripplemarki

Budująca działalność morza na wybrzeżach płaskich tworzy charakterystyczne formy podwodne i nadwodne. Do najważniejszych należą:

  1. Rewy - podwodne wały piaszczyste równoległe do brzegu.
  2. Rynny - zagłębienia między rewami.
  3. Ripplemarki - drobne, faliste struktury na dnie morskim utworzone przez ruch wody.

Vocabulary: Ripplemarki - drobne, regularne zmarszczki na powierzchni osadów, powstałe w wyniku działania fal lub prądów.

Struktura wybrzeża płaskiego od strony morza do lądu wygląda następująco:

  • Rewa
  • Rynna
  • Rewa
  • Plaża
  • Wał brzegowy
  • Wał burzowy (sztormowy)
  • Wydma nadmorska

Highlight: Akumulacyjna działalność morza jest szczególnie widoczna w tworzeniu się rew i wałów brzegowych, które stanowią naturalną ochronę wybrzeża.

Na wybrzeżu płaskim można zaobserwować różne rodzaje osadów:

  • Piasek drobnoziarnisty i pył na dnie morskim
  • Piasek i żwir na plaży i wałach
  • Piasek na wydmach, podlegający deflacji (wywiewaniu)

Example: Przykładem wybrzeża płaskiego z dobrze rozwiniętym systemem rew i rynien jest wybrzeże Morza Bałtyckiego w Polsce.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zobacz

Wybrzeża rozwinięte: kosy, mierzeje, zatoki, jeziora przybrzeżne

Rzeźbotwórcza działalność morza prowadzi do powstania wybrzeży rozwiniętych, charakteryzujących się różnorodnymi formami. Do najważniejszych należą:

  1. Kosy - wąskie półwyspy utworzone z materiału naniesionego przez prądy przybrzeżne.
  2. Mierzeje - wały piaszczyste oddzielające zatokę lub jezioro przybrzeżne od otwartego morza.
  3. Zatoki - wcinające się w ląd części morza.
  4. Jeziora przybrzeżne - zbiorniki wodne oddzielone od morza mierzeją.

Example: Przykładem mierzei w Polsce jest Mierzeja Wiślana, oddzielająca Zalew Wiślany od Zatoki Gdańskiej.

Na mapie przedstawiono przykłady tych form na wybrzeżu Morza Bałtyckiego:

  • Półwysep Helski (kosa)
  • Mierzeja Wiślana
  • Mierzeja Kurońska
  • Zatoka Pucka
  • Zalew Wiślany (jezioro przybrzeżne)

Highlight: Typy wybrzeży w Polsce obejmują głównie wybrzeża mierzejowo-zalewowe, które są charakterystyczne dla południowego Bałtyku.

Budująca działalność morza Bałtyckiego jest szczególnie widoczna w tworzeniu się tych form, które są wynikiem akumulacji materiału niesionego przez prądy morskie i fale.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zobacz

Wybrzeża rozwinięte: lido, laguny

Kontynuując temat rzeźbotwórczej działalności morza, warto omówić dwie charakterystyczne formy wybrzeży rozwiniętych:

  1. Lido - długi, wąski wał piaszczysty oddzielający lagunę od otwartego morza.
  2. Laguna - płytki zbiornik wodny oddzielony od morza przez lido.

Vocabulary: Lido - termin pochodzący z języka włoskiego, oznaczający piaszczysty wał oddzielający lagunę od morza.

Lido powstaje w wyniku akumulacyjnej działalności morza, gdzie materiał nanoszony przez prądy morskie i fale tworzy barierę oddzielającą część wód od otwartego morza.

Highlight: Laguny są ważnymi ekosystemami, często charakteryzującymi się bogatą bioróżnorodnością.

Struktura wybrzeża z lido i laguną:

  1. Otwarte morze
  2. Lido (piaszczysty wał)
  3. Laguna (płytki zbiornik wodny)
  4. Ląd stały

Example: Znanym przykładem lido jest Wenecja we Włoszech, gdzie miasto zbudowano na wyspach laguny oddzielonej od Morza Adriatyckiego przez lido.

Typy wybrzeży z lagunami i lido są charakterystyczne dla obszarów o niewielkim nachyleniu dna morskiego i stosunkowo spokojnych wodach, gdzie procesy akumulacyjne przeważają nad erozyjnymi.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zobacz

Typy wybrzeży

Rzeźbotwórcza działalność morza prowadzi do powstania różnorodnych typów wybrzeży. Oto najważniejsze z nich:

  1. Fiordowe - powstałe w wyniku zalania przez morze dolin polodowcowych.
  2. Limanowe - utworzone przez zatopienie ujściowych odcinków dolin rzecznych.
  3. Koralowe - zbudowane z wapiennych szkieletów koralowców.
  4. Szkierowe - charakteryzujące się licznymi skalistymi wysepkami.
  5. Dalmatyńskie - powstałe przez zatopienie równoległych do brzegu pasm górskich.
  6. Deltowe - utworzone w ujściach rzek niosących duże ilości osadów.
  7. Lagunowe - z płytkimi zbiornikami oddzielonymi od morza wałami piaszczystymi.
  8. Zalewowo-mierzejowe - z zalewami odciętymi od morza przez mierzeje.
  9. Riasowe - powstałe przez zatopienie dolin rzecznych prostopadłych do linii brzegowej.
  10. Namorzynowe - porośnięte lasami namorzynowymi w strefie pływów.

Highlight: Typy wybrzeży w Europie są bardzo zróżnicowane, od fiordowych w Norwegii po dalmatyńskie w Chorwacji.

Vocabulary: Namorzyny - lasy rosnące w strefie pływów w tropikach i subtropikach.

Każdy z tych typów wybrzeży jest wynikiem specyficznych procesów geologicznych i oceanograficznych, które kształtują linię brzegową.

Example: Wybrzeża mierzejowo-zalewowe w Polsce są charakterystyczne dla południowego Bałtyku, gdzie znajduje się Mierzeja Wiślana i Zalew Wiślany.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zobacz

Wybrzeże fiordowe

Wybrzeża fiordowe to jeden z najbardziej spektakularnych typów wybrzeży, będący rezultatem rzeźbotwórczej działalności morza w połączeniu z działalnością lodowców.

Charakterystyka wybrzeża fiordowego:

  • Powstaje w wyniku zalania przez wodę morską górskich dolin U-kształtnych, utworzonych uprzednio przez lodowiec górski.
  • Cechuje się dużą długością i krętością.
  • Fiordy to głębokie, kręte i wąskie zatoki, które potrafią wdzierać się w głąb lądu nawet na dziesiątki kilometrów.

Vocabulary: Fiord - długa, wąska i głęboka zatoka o stromych zboczach, powstała w wyniku zalania przez morze doliny polodowcowej.

Występowanie wybrzeży fiordowych:

  • Norwegia (przykład na mapie)
  • Grenlandia
  • Alaska
  • Szkocja
  • Nowa Zelandia

Example: Norweskie wybrzeże fiordowe, przedstawione na mapie, obejmuje takie fiordy jak Nordfjord i liczne wyspy, np. Vagsoy, Bremangerland, Gurskoy.

Highlight: Wybrzeża fiordowe są często otoczone wysokimi górami, co tworzy niezwykle malowniczy krajobraz. Na mapie widoczne są szczyty sięgające ponad 2000 m n.p.m., jak Lodalskapa (2083 m).

Typy wybrzeży fiordowych są charakterystyczne dla obszarów, które w przeszłości były pokryte lodowcami górskimi, a następnie zostały zalane przez morze w wyniku podniesienia się poziomu wód.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Ciekawe Fakty o Morzu: Rzeźbotwórcza i Niszcząca Działalność

Rzeźbotwórcza działalność morza to proces, który kształtuje wybrzeża poprzez niszczącą i budującą działalność wód morskich. Główne czynniki wpływające na ten proces to siła i wysokość fal, pływy oraz rodzaj skał budujących wybrzeże. Wybrzeża dzielą się na strome (wysokie) i płaskie (niskie), a każdy typ charakteryzuje się specyficznymi formami rzeźby terenu.

• Wybrzeża strome powstają w wyniku niszczącej działalności morza, tworząc klify (falezy).
• Wybrzeża płaskie są efektem naprzemiennego budowania i niszczenia przez morze.
• Procesy rzeźbotwórcze obejmują abrazję, wietrzenie i ruchy masowe.
• Charakterystyczne formy to m.in. ostańce abrazyjne, zatoczki, jaskinie nadmorskie i łuki skalne.
• Wybrzeża rozwinięte tworzą formy takie jak kosy, mierzeje i laguny.
• Istnieje wiele typów wybrzeży, w tym fiordowe, riasowe, dalmatyńskie i szkierowe.

12.05.2022

1995

 

1

 

Geografia

48

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza

Rzeźbotwórcza działalność morza jest uwarunkowana kilkoma kluczowymi czynnikami. Do najważniejszych należą:

  • Siła fal
  • Wysokość fal
  • Pływy
  • Rodzaj skał budujących wybrzeże

Wybrzeże składa się z trzech głównych elementów: zabrzeża, części przybrzeżnej i brzegu. Brzeg może być skalisty (urwisko brzegowe), żwirowy lub piaszczysty. Ważnym elementem jest również plaża morska.

Definicja: Wybrzeże to strefa kontaktu lądu z morzem, gdzie zachodzą procesy rzeźbotwórcze.

Typy wybrzeży można podzielić na dwie główne kategorie:

  1. Wybrzeża strome/wysokie - powstają wyłącznie w wyniku niszczącej działalności morza.
  2. Wybrzeża płaskie/niskie - powstają w wyniku naprzemiennego budowania i niszczenia przez morze.

Highlight: Na czym polega niszcząca działalność morza? Polega ona głównie na abrazji, czyli mechanicznym niszczeniu brzegu przez fale morskie.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Wybrzeża strome (wysokie) - klif (faleza)

Faleza, znana również jako klif, powstaje w strefie brzegowej wysoko wzniesionych obszarów lądowych na skutek działalności procesów erozji morskiej, czyli abrazji.

Procesy modelujące falezę można podzielić na trzy główne kategorie:

  1. Chemiczne: rozpuszczanie skał
  2. Mechaniczne: ciśnienie wody, sprężanie powietrza w szczelinach, wietrzenie solne, mrozowe i insolacyjne
  3. Biologiczne: drążenie skał przez organizmy (głównie małże)

Definicja: Co to znaczy erozyjna działalność morza? To proces niszczenia brzegu morskiego przez fale, prądy morskie i organizmy żywe.

Ważnym elementem kształtowania wybrzeży stromych są ruchy masowe, które mogą powstawać naturalnie lub na skutek działalności człowieka. Obejmują one:

  • Obrywanie
  • Osuwanie
  • Spływy
  • Osuwiska błotne

Highlight: Niszcząca działalność morza przykłady obejmują tworzenie się nisz abrazyjnych, podciosów brzegowych i platform abrazyjnych.

Na przekroju klifu można zaobserwować różne procesy i formy, takie jak:

  • Ruchy masowe na stromym brzegu w obrębie ściany klifu
  • Nisza abrazyjna
  • Podcios brzegowy
  • Platforma abrazyjna
  • Akumulacja materiału u podnóża klifu
Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Ostańce abrazyjne i inne formy wybrzeża stromego

Rzeźbotwórcza działalność morza na wybrzeżach stromych prowadzi do powstania charakterystycznych form, takich jak:

  1. Ostańce abrazyjne - skały, które pozostały po zniszczeniu otaczającego je lądu przez morze.
  2. Zatoczki - małe zatoki powstałe w wyniku erozji mniej odpornych skał.
  3. Iglice skalne - wysokie, wąskie formacje skalne wystające z morza.
  4. Jaskinie/groty nadmorskie - powstałe w wyniku erozji słabszych warstw skalnych.
  5. Bramy skalne - naturalne łuki skalne łączące ląd z ostańcem abrazyjnym.
  6. Łuki i mosty skalne - formacje powstałe w wyniku erozji mniej odpornych części klifu.

Example: Przykładem ostańca abrazyjnego jest Old Harry Rocks na wybrzeżu Dorset w Anglii.

Vocabulary: Abrazja - proces mechanicznego ścierania i niszczenia brzegu morskiego przez fale i niesiony przez nie materiał skalny.

Te formy są dowodem na niszczącą działalność morza, która nieustannie kształtuje linię brzegową, tworząc spektakularne krajobrazy.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Kościół w Trzęsaczu - przykład niszczącej działalności morza

Kościół w Trzęsaczu stanowi doskonały przykład niszczącej działalności morza. Historia tego obiektu ilustruje, jak rzeźbotwórcza działalność morza może wpływać na infrastrukturę przybrzeżną.

W 1870 roku kościół stał jeszcze w bezpiecznej odległości od brzegu. Jednak do 2008 roku, na skutek intensywnej abrazji, pozostał z niego jedynie niewielki fragment ściany.

Highlight: Abrazja, czyli niszczenie brzegu przez fale morskie niosące okruchy skalne, doprowadziła do stopniowego zniszczenia kościoła.

Aby ocalić ostatni fragment kościoła, u podnóża ruin postawiono betonową konstrukcję mającą na celu wzmocnić dolną część klifu. To działanie pokazuje, jak człowiek próbuje przeciwdziałać naturalnym procesom erozyjnym.

Example: Przypadek kościoła w Trzęsaczu jest często przywoływany jako przykład niszczącej działalności morza w kontekście ochrony dziedzictwa kulturowego na obszarach przybrzeżnych.

Ten przypadek podkreśla znaczenie zrozumienia procesów zachodzących na wybrzeżu i potrzebę odpowiedniego planowania przestrzennego w strefach przybrzeżnych.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Wybrzeża płaskie (niskie)

Budująca działalność morza jest szczególnie widoczna na wybrzeżach płaskich, które powstają przez:

  • Wynurzenie się płaskiego przybrzeża
  • Zanurzenie obszaru nizinnego
  • Cofnięcie się klifu

Definicja: Na czym polega budująca działalność morza Bałtyckiego? Polega ona na akumulacji materiału przynoszonego przez fale i prądy morskie, tworząc nowe formy lądowe.

Działalność erozyjna wpływająca na wybrzeża niskie jest głównie związana z falami sztormowymi. Jednak to budująca działalność morza odgrywa tu kluczową rolę, tworząc charakterystyczne formy:

  1. Plaże
  2. Wały brzegowe
  3. Wały burzowe
  4. Rewy

Highlight: Wymień i opisz dwie formy akumulacyjnej działalności morza:

  1. Wały brzegowe - długie, wąskie wzniesienia równoległe do linii brzegowej, utworzone z materiału naniesionego przez fale.
  2. Rewy - podwodne wały piaszczyste równoległe do brzegu, powstające w strefie przyboju.

Akumulacyjna działalność morza na wybrzeżach płaskich prowadzi do tworzenia się charakterystycznych form, które chronią ląd przed bezpośrednim działaniem fal.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Rewy, rynny i ripplemarki

Budująca działalność morza na wybrzeżach płaskich tworzy charakterystyczne formy podwodne i nadwodne. Do najważniejszych należą:

  1. Rewy - podwodne wały piaszczyste równoległe do brzegu.
  2. Rynny - zagłębienia między rewami.
  3. Ripplemarki - drobne, faliste struktury na dnie morskim utworzone przez ruch wody.

Vocabulary: Ripplemarki - drobne, regularne zmarszczki na powierzchni osadów, powstałe w wyniku działania fal lub prądów.

Struktura wybrzeża płaskiego od strony morza do lądu wygląda następująco:

  • Rewa
  • Rynna
  • Rewa
  • Plaża
  • Wał brzegowy
  • Wał burzowy (sztormowy)
  • Wydma nadmorska

Highlight: Akumulacyjna działalność morza jest szczególnie widoczna w tworzeniu się rew i wałów brzegowych, które stanowią naturalną ochronę wybrzeża.

Na wybrzeżu płaskim można zaobserwować różne rodzaje osadów:

  • Piasek drobnoziarnisty i pył na dnie morskim
  • Piasek i żwir na plaży i wałach
  • Piasek na wydmach, podlegający deflacji (wywiewaniu)

Example: Przykładem wybrzeża płaskiego z dobrze rozwiniętym systemem rew i rynien jest wybrzeże Morza Bałtyckiego w Polsce.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Wybrzeża rozwinięte: kosy, mierzeje, zatoki, jeziora przybrzeżne

Rzeźbotwórcza działalność morza prowadzi do powstania wybrzeży rozwiniętych, charakteryzujących się różnorodnymi formami. Do najważniejszych należą:

  1. Kosy - wąskie półwyspy utworzone z materiału naniesionego przez prądy przybrzeżne.
  2. Mierzeje - wały piaszczyste oddzielające zatokę lub jezioro przybrzeżne od otwartego morza.
  3. Zatoki - wcinające się w ląd części morza.
  4. Jeziora przybrzeżne - zbiorniki wodne oddzielone od morza mierzeją.

Example: Przykładem mierzei w Polsce jest Mierzeja Wiślana, oddzielająca Zalew Wiślany od Zatoki Gdańskiej.

Na mapie przedstawiono przykłady tych form na wybrzeżu Morza Bałtyckiego:

  • Półwysep Helski (kosa)
  • Mierzeja Wiślana
  • Mierzeja Kurońska
  • Zatoka Pucka
  • Zalew Wiślany (jezioro przybrzeżne)

Highlight: Typy wybrzeży w Polsce obejmują głównie wybrzeża mierzejowo-zalewowe, które są charakterystyczne dla południowego Bałtyku.

Budująca działalność morza Bałtyckiego jest szczególnie widoczna w tworzeniu się tych form, które są wynikiem akumulacji materiału niesionego przez prądy morskie i fale.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Wybrzeża rozwinięte: lido, laguny

Kontynuując temat rzeźbotwórczej działalności morza, warto omówić dwie charakterystyczne formy wybrzeży rozwiniętych:

  1. Lido - długi, wąski wał piaszczysty oddzielający lagunę od otwartego morza.
  2. Laguna - płytki zbiornik wodny oddzielony od morza przez lido.

Vocabulary: Lido - termin pochodzący z języka włoskiego, oznaczający piaszczysty wał oddzielający lagunę od morza.

Lido powstaje w wyniku akumulacyjnej działalności morza, gdzie materiał nanoszony przez prądy morskie i fale tworzy barierę oddzielającą część wód od otwartego morza.

Highlight: Laguny są ważnymi ekosystemami, często charakteryzującymi się bogatą bioróżnorodnością.

Struktura wybrzeża z lido i laguną:

  1. Otwarte morze
  2. Lido (piaszczysty wał)
  3. Laguna (płytki zbiornik wodny)
  4. Ląd stały

Example: Znanym przykładem lido jest Wenecja we Włoszech, gdzie miasto zbudowano na wyspach laguny oddzielonej od Morza Adriatyckiego przez lido.

Typy wybrzeży z lagunami i lido są charakterystyczne dla obszarów o niewielkim nachyleniu dna morskiego i stosunkowo spokojnych wodach, gdzie procesy akumulacyjne przeważają nad erozyjnymi.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Typy wybrzeży

Rzeźbotwórcza działalność morza prowadzi do powstania różnorodnych typów wybrzeży. Oto najważniejsze z nich:

  1. Fiordowe - powstałe w wyniku zalania przez morze dolin polodowcowych.
  2. Limanowe - utworzone przez zatopienie ujściowych odcinków dolin rzecznych.
  3. Koralowe - zbudowane z wapiennych szkieletów koralowców.
  4. Szkierowe - charakteryzujące się licznymi skalistymi wysepkami.
  5. Dalmatyńskie - powstałe przez zatopienie równoległych do brzegu pasm górskich.
  6. Deltowe - utworzone w ujściach rzek niosących duże ilości osadów.
  7. Lagunowe - z płytkimi zbiornikami oddzielonymi od morza wałami piaszczystymi.
  8. Zalewowo-mierzejowe - z zalewami odciętymi od morza przez mierzeje.
  9. Riasowe - powstałe przez zatopienie dolin rzecznych prostopadłych do linii brzegowej.
  10. Namorzynowe - porośnięte lasami namorzynowymi w strefie pływów.

Highlight: Typy wybrzeży w Europie są bardzo zróżnicowane, od fiordowych w Norwegii po dalmatyńskie w Chorwacji.

Vocabulary: Namorzyny - lasy rosnące w strefie pływów w tropikach i subtropikach.

Każdy z tych typów wybrzeży jest wynikiem specyficznych procesów geologicznych i oceanograficznych, które kształtują linię brzegową.

Example: Wybrzeża mierzejowo-zalewowe w Polsce są charakterystyczne dla południowego Bałtyku, gdzie znajduje się Mierzeja Wiślana i Zalew Wiślany.

Rzeźbotwórcza
działalność
morza Czynniki warunkujące niszczącą działalność morza
-Siła fal
-Wysokość fal
-Pływy
-Rodzaj skał budujących wybr

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Wybrzeże fiordowe

Wybrzeża fiordowe to jeden z najbardziej spektakularnych typów wybrzeży, będący rezultatem rzeźbotwórczej działalności morza w połączeniu z działalnością lodowców.

Charakterystyka wybrzeża fiordowego:

  • Powstaje w wyniku zalania przez wodę morską górskich dolin U-kształtnych, utworzonych uprzednio przez lodowiec górski.
  • Cechuje się dużą długością i krętością.
  • Fiordy to głębokie, kręte i wąskie zatoki, które potrafią wdzierać się w głąb lądu nawet na dziesiątki kilometrów.

Vocabulary: Fiord - długa, wąska i głęboka zatoka o stromych zboczach, powstała w wyniku zalania przez morze doliny polodowcowej.

Występowanie wybrzeży fiordowych:

  • Norwegia (przykład na mapie)
  • Grenlandia
  • Alaska
  • Szkocja
  • Nowa Zelandia

Example: Norweskie wybrzeże fiordowe, przedstawione na mapie, obejmuje takie fiordy jak Nordfjord i liczne wyspy, np. Vagsoy, Bremangerland, Gurskoy.

Highlight: Wybrzeża fiordowe są często otoczone wysokimi górami, co tworzy niezwykle malowniczy krajobraz. Na mapie widoczne są szczyty sięgające ponad 2000 m n.p.m., jak Lodalskapa (2083 m).

Typy wybrzeży fiordowych są charakterystyczne dla obszarów, które w przeszłości były pokryte lodowcami górskimi, a następnie zostały zalane przez morze w wyniku podniesienia się poziomu wód.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.