Podział gospodarki i fazy rozwoju cywilizacyjnego

Gospodarka dzieli się na trzy główne sektory: rolnictwo, przemysł i usługi. Każdy z tych sektorów pełni ważne funkcje społeczne, ekonomiczne i przestrzenne.

Sektory gospodarki zmieniały swoje znaczenie w kolejnych fazach rozwoju cywilizacyjnego:

1. Faza preindustrialna - dominacja rolnictwa
2. Faza industrialna - rozwój przemysłu
3. Faza postindustrialna - wzrost znaczenia usług
4. Faza informacyjna - gospodarka oparta na wiedzy

Struktura zatrudnienia, czyli odsetek ludności pracującej w poszczególnych sektorach, zmieniała się wraz z przechodzeniem przez kolejne fazy. W fazie preindustrialnej dominowało rolnictwo, w industrialnej - przemysł, a w postindustrialnej i informacyjnej - usługi, w tym zaawansowane usługi związane z informacją.

Definicja: Struktura zatrudnienia to odsetek ludności pracującej w poszczególnych sektorach gospodarki.

Highlight: Przejście od fazy preindustrialnej do informacyjnej wiązało się ze spadkiem znaczenia rolnictwa i wzrostem roli usług, zwłaszcza tych opartych na wiedzy.

Globalizacja to proces przenikania i łączenia się systemów gospodarczych państw oraz ujednolicania upodobań i zachowań ludzi na świecie. Przebiega ona na płaszczyźnie gospodarczej, społecznej, politycznej, a czasem wyróżnia się też technologiczną i ekologiczną.

Vocabulary: Indeks globalizacji - miernik ukazujący stopień gospodarczej, społecznej i politycznej integracji danego kraju z resztą świata, przyjmujący wartości od 0 do 100.

Przejawy i skutki globalizacji

Procesy globalizacji przejawiają się na różnych płaszczyznach życia społecznego i gospodarczego. Na płaszczyźnie gospodarczej obserwujemy tworzenie globalnego rynku towarów i usług oraz wzrost znaczenia międzynarodowych korporacji. Ujednolicenie produktów, swobodny przepływ informacji i rozwój transportu to kolejne ważne aspekty globalizacji gospodarczej.

Globalizacja polityczna przejawia się poprzez procesy integracyjne państw, porozumienia o ruchu bezwizowym czy wspólne działania o charakterze globalnym, jak na przykład NATO. Działania Interpolu są przykładem międzynarodowej współpracy w zakresie bezpieczeństwa.

Na płaszczyźnie społecznej, globalizacja społeczna oznacza swobodne poruszanie się między granicami, zmiany obyczajowe i rozpowszechnianie jednolitego stylu życia. Media odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu norm i poglądów na skalę globalną.

Example: Przykładem globalizacji społecznej może być popularność tych samych marek odzieżowych czy sieci fast food w różnych krajach świata.

Pozytywne skutki globalizacji dla Polski i innych krajów obejmują swobodny przepływ towarów, kapitału, ludzi i informacji, a także inwestycje międzynarodowe i spadek niektórych cen dzięki standaryzacji towarów. Globalizacja przyczynia się również do zmniejszenia bezrobocia, wzrostu PKB i łatwiejszego dostępu do wiedzy.

Highlight: Globalizacja umożliwia poszerzenie wiedzy o kulturze i obyczajach innych państw oraz tworzenie międzynarodowego rynku pracy.

Jednakże, negatywne skutki globalizacji nie mogą być ignorowane. Obejmują one zdominowanie rynku przez międzynarodowe koncerny, zastępowanie tradycyjnych, lokalnych marek globalnymi zamiennikami oraz transfer większości zysków do krajów macierzystych koncernów.

Quote: "Zastąpienie tradycyjnych, lokalnych marek globalnymi zamiennikami" to jeden z negatywnych skutków globalizacji dla Polski i innych krajów.

Ponadto, globalizacja może prowadzić do redukcji zatrudnienia w niektórych działach przemysłu, zacierania się różnorodności kulturowych i zmniejszenia znaczenia rządów względem ponadnarodowych organizacji. Kraje są również bardziej narażone na odczuwanie kryzysów gospodarczych rynku światowego.

Highlight: 3 negatywne skutki globalizacji to: dominacja międzynarodowych koncernów, utrata lokalnej tożsamości kulturowej oraz zwiększona wrażliwość na globalne kryzysy gospodarcze.