Znaczenie i podział usług w gospodarce
Sektor usług w Polsce odgrywa kluczową rolę w gospodarce, stanowiąc trzeci sektor gospodarki. Usługi definiuje się jako czynności wykonywane przez jedne osoby na rzecz drugich, nie wytwarzając przy tym dóbr materialnych. Przykładami usług są transport, łączność, handel czy oświata.
Podział usług można przeprowadzić na kilka sposobów. Według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług wyróżniamy:
- Usługi konsumpcyjne, zaspokajające potrzeby ludności, np. handel.
- Usługi produkcyjne, wspierające procesy produkcji, np. naprawy.
- Usługi ogólnospołeczne, zaspokajające potrzeby gospodarki i społeczeństwa, np. oświata.
Inny podział uwzględnia charakter wykonywanych czynności:
- Usługi materialne, np. transport, wywóz śmieci, serwis komputerowy.
- Usługi niematerialne, np. bankowość, giełda.
Ze względu na dostępność, usługi dzielimy na:
- Podstawowe (niższego rzędu), np. fryzjerstwo, handel, transport, naprawy.
- Wyspecjalizowane (wyższego rzędu), np. usługi prawnicze, pracownicy giełdy.
Rozwój sektora usług w Polsce przechodzi przez kilka etapów:
- Faza preindustrialna: dominuje sektor I, małe znaczenie usług, głównie podstawowych.
- Faza industrialna: rozwój sektorów pozarolniczych, usługi związane z transportem, obsługą przedsiębiorstw i usługi ogólnospołeczne.
- Faza postindustrialna: dominacja sektora III, rozwój usług wyspecjalizowanych jak finanse, bankowość, reklama, rozrywka.
- Faza informacyjna: wyraźna dominacja sektora III (70-80% PKB), usługi wyspecjalizowane związane ze zdobywaniem i przetwarzaniem informacji.
Highlight: Im bardziej rozwinięty kraj, tym większy udział usług w tworzeniu PKB. W krajach rozwiniętych udział ten przekracza 60%, np. w USA, Brazylii, Meksyku, Kubie, Francji, Wielkiej Brytanii, RPA, Australii i Japonii.
Przykład: Struktura PKB Polski przedstawia się następująco: sektor I - 4%, sektor II - 30%, sektor usług - 58%, co świadczy o zaawansowanym poziomie rozwoju gospodarczego kraju.
