Środowisko przyrodnicze Amazonii
Amazonia, zajmująca powierzchnię około 7 mln km², jest domem dla ogromnej liczby gatunków zwierząt i roślin. Głównym elementem tego unikalnego ekosystemu są wilgotne lasy równikowe, znane jako selwa. Rozwój tych lasów jest możliwy dzięki specyficznemu klimatowi równikowemu, charakteryzującemu się wysoką średnią temperaturą powietrza (około 25°C), obfitymi opadami deszczu (do 4000 mm rocznie) oraz brakiem wyraźnych pór roku.
Highlight: Wilgotne lasy równikowe Amazonii są nazywane "zielonymi płucami Ziemi" ze względu na ich zdolność do produkcji tlenu i pochłaniania dwutlenku węgla.
Flora i fauna Amazonii są niezwykle bogate i różnorodne. Szacuje się, że występuje tu:
- 2,5 mln gatunków owadów
- 40 tys. gatunków roślin
- 420 gatunków ssaków
- 1,3 tys. gatunków ptaków
- 3 tys. gatunków ryb
Struktura wilgotnego lasu równikowego charakteryzuje się specyficzną piętrową budową:
- Piętro wysokich pojedynczych drzew: Tu żyją ptaki i małpy.
- Piętro drzew średnich: Tworzy zwarte sklepienie, na którym rosną epifity, takie jak storczyki.
- Piętro drzew niskich: Charakteryzuje się gęstymi pniami obrośniętymi lianami.
- Piętro krzewów i runa: Występują tu młode drzewa, paprocie i mchy.
Example: Wśród charakterystycznych gatunków Amazonii można wymienić:
- Helikonię - roślinę o jaskrawych, czerwonych liściach, będącą symbolem Brazylii
- Drzewo kapokowe - najwyższe drzewo Amazonii, osiągające 60-70 m wysokości
- Jaguara - największe zwierzę kotowate obu Ameryk
- Anakondę - jednego z największych węży świata
Gospodarcza eksploatacja Amazonii rozpoczęła się na przełomie XIX i XX wieku, początkowo skupiając się na pozyskiwaniu kauczuku. W późniejszym okresie odkryto złoża surowców mineralnych, co przyczyniło się do intensyfikacji wycinki lasów. Szczególnie intensywne wylesienie rozpoczęło się w latach 70. XX wieku w ramach brazylijskiego planu rozwoju Amazonii.
Vocabulary: Selwa - wilgotny las równikowy charakterystyczny dla Amazonii.
Ekologiczne skutki wylesiania Amazonii są poważne i daleko idące:
- Zwiększona ilość CO₂ w atmosferze, prowadząca do wzrostu średniej temperatury na Ziemi.
- Ograniczenie bioróżnorodności i wymieranie gatunków.
- Erozja gleb.
- Zaburzenia obiegu wody w atmosferze i problemy z dostępem do czystej wody.
- Przymusowe wysiedlenia rdzennych mieszkańców - Indian.
Definition: Bioróżnorodność - zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi w ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych oraz w zespołach ekologicznych, których są częścią.
Ochrona środowiska przyrodniczego Amazonii jest kluczowa dla zachowania globalnej równowagi ekologicznej i bioróżnorodności. Konieczne są działania mające na celu ograniczenie wylesiania i promowanie zrównoważonego rozwoju tego unikalnego regionu.
