Dwie okupacje - podział polskich ziem
28 września 1939 roku III Rzesza i ZSRS podpisały traktat o granicach i przyjaźni, ustalający granicę na Bugu. Terytoria pod kontrolą niemiecką podzielono na ziemie wcielone bezpośrednio do Rzeszy (Pomorze Gdańskie, Wielkopolska, część Mazowsza) oraz Generalne Gubernatorstwo zarządzane przez Hansa Franka.
Okupacja niemiecka oznaczała germanizację prowadzoną poprzez masowe mordy, wysiedlenia i likwidację polskiego szkolnictwa. Na ziemiach wcielonych do Rzeszy wprowadzono "volklistę", pozbawiono Polaków praw obywatelskich i ustanowiono niemiecki językiem urzędowym. W Generalnym Gubernatorstwie warunki były nieco łagodniejsze - zachowano elementy szkolnictwa i dopuszczano język polski.
Okupacja sowiecka wiązała się z sowietyzacją przez paszportyzację, represje wobec elit, deportacje w głąb ZSRS oraz nacjonalizację i kolektywizację majątków. Tysiące Polaków trafiło do łagrów lub zostało przesiedlonych do Kazachstanu. Sowieci dążyli do zniszczenia polskiej tożsamości narodowej i religijnej, zamieniając kościoły i synagogi na magazyny.
Warto wiedzieć! Wiosną 1940 roku NKWD dokonało zbrodni katyńskiej - mordu około 22 tysięcy polskich oficerów i przedstawicieli inteligencji. W tym samym czasie Niemcy przeprowadzili akcję "AB" wymierzoną w polskie elity.
Okupacja przyniosła tragiczne skutki, w tym eksterminację części ludności i masowe przesiedlenia. Jednocześnie doprowadziła do wzrostu aktywności polskiego ruchu oporu, który stał się odpowiedzią na brutalne działania okupantów.