Ekspansja kolonialna - przyczyny i konflikty
Ekspansja kolonialna to proces, w którym metropolie (państwa macierzyste) tworzyły i zarządzały koloniami na zamorskich terytoriach. Zjawisko to napędzane było przez różnorodne motywy.
Przyczyny kolonializmu można podzielić na trzy główne kategorie. Z powodów ekonomicznych państwa dążyły do zdobycia nowych ziem, opanowania szlaków handlowych i pozyskania taniej siły roboczej. Motywy polityczne obejmowały wzmacnianie pozycji międzynarodowej, rozwój potęgi militarnej i budowanie prestiżu władzy wśród własnych obywateli. Z kolei przyczyny kulturowe i społeczne opierały się na przekonaniu o "misji cywilizacyjnej białego człowieka" i poczuciu wyższości Europejczyków nad mieszkańcami innych kontynentów.
Jedną z kluczowych postaci kolonializmu był Cecil John Rhodes - brytyjski kolonizator, który założył przedsiębiorstwo diamentowe w Afryce, zorganizował Brytyjską Kompanię Południowoafrykańską i został premierem Kolonii Przylądkowej w 1890 roku.
Ekspansja kolonialna prowadziła do licznych konfliktów. Wojna opiumowa (1839-1841) w Chinach zakończyła się klęską Chin i otwarciem portów dla obcych statków. Powstanie tajpingów (1851-1864) w Chinach było reakcją na władzę uległą kolonizatorom i doprowadziło do osłabienia kraju. W Indiach powstanie sipajów (1857-1859) wybuchło w odpowiedzi na brytyjskie ingerencje w lokalne tradycje, a jego porażka wzmocniła brytyjską kontrolę. Powstanie bokserów w Chinach (1899-1901) zakończyło się całkowitą dominacją mocarstw nad państwem.
Warto zapamiętać! Symbole również odgrywały rolę w ruchach antykolonialnych - na przykład ściśnięta pięść była symbolem powstania bokserów w Chinach, wyrażającym opór wobec obcej dominacji.