W XVI wieku, konkretnie w 1453 roku, doszło do upadku Konstantynopola, co przyczyniło się do podbicia go przez Turków, którzy dążyli do podporządkowania Azji, Afryki i Europy. Kolejnym znaczącym wydarzeniem było opanowanie Cypru w 1571 roku i bitwa pod Lepanto, która miała duże znaczenie, ponieważ przekreśliła plany tureckie islamizacji Europy. Bitwa morska, w której Turcy przegrali, sprawiła, że abordaż, czyli zatopienie statków przeciwnika, nie powiódł się. W 1576 roku doszło do rzezi Antwerpii, a 1648 roku Habsburgowie uznali Republikę Zjednoczonych Prowincji Niderlandów za kraj.
W XVI wieku Mongolowie, zwani również Tatarzy, mieli znaczący wpływ na Europę Wschodnią. Państwo moskiewskie było pod panowaniem Tatarów, a Iwan III srogi zaprzestał płacenia daniny i sprzeciwił się państwu mongolskiemu. Dowodem na to było jego małżeństwo z córką cesarza Bizantyjskiego, co sprawiło, że Moskwa stała się trzecim Rzymem. Rządy absolutne carów Rosji, zwane samodzierżawiem, charakteryzowały się silną władzą księcia i radą wojskową, złożoną m.in. z wojarów, czyli szlachty.
Iwan IV Groźny, wnuk Iwana III Srogiego, koronował się na cara Wszechrusi w 1547 roku i wprowadził politykę ekspansjonizmu. Jego celem było podbicie Syberii oraz uzyskanie dostępu do Bałtyku. Mimo klęski carstwa w I wojnie północnej, Iwan IV Groźny kontynuował swoje panowanie, wprowadzając system zaścianków, które były obszarami ubogimi, a biedniejsza szlachta musiała sama nimi zarządzać, co sprawiło, że była równa pod względem politycznym, jednak nie ekonomicznym.
