Sytuacja po kongresie wiedeńskim
Europa po kongresie wiedeńskim charakteryzowała się złożoną sytuacją polityczną i społeczną. Mocarstwa europejskie starały się utrzymać status quo za wszelką cenę, co prowadziło do napięć i konfliktów. W wielu krajach rozwijały się dążenia zjednoczeniowe, szczególnie w państwach, w których utrzymano rozbicie wewnętrzne, takich jak Włochy i Niemcy.
Highlight: Rozwijały się dążenia narodowe, budząc świadomość narodową, między innymi dzięki ideom romantyzmu. Małe narody zaczęły dążyć do samostanowienia i zmiany istniejącego porządku.
Powstała opozycja sprzeciwiająca się ponownej feudalizacji społeczeństw. Dążyła ona do wprowadzenia konstytucji, która ograniczyłaby władzę monarchów na rzecz parlamentu i wprowadziłaby powszechne prawa wyborcze. Celem było ustanowienie monarchii konstytucyjnej.
We Francji, po okresie napoleońskim, wprowadzono monarchię konstytucyjną pod rządami Ludwika XVIII Burbona. Było to wynikiem kompromisu politycznego. Po Stu Dniach Napoleona podpisano II pokój paryski, który przyniósł pewne zmiany terytorialne:
- Holandia, Prusy i Bawaria uzyskały drobne korekty granicy na swoją korzyść
- Król Sardynii odzyskał Sabaudię
- Francja miała zapłacić 700 milionów franków kontrybucji
- Wprowadzono okupację twierdz francuskich na północnym-wschodzie na koszt Francji, która zakończyła się w 1818 roku
Highlight: W 1818 roku Francja została włączona do "koncertu mocarstw", co oznaczało jej powrót do grona głównych sił europejskich.
Ludwik XVIII ogłosił Kartę Konstytucyjną, która gwarantowała podstawowe zdobycze rewolucji francuskiej:
- Zachowano Kodeks Napoleona, zapewniający równość obywateli wobec prawa
- Wprowadzono swobodę wyznania i sumienia
- Zatwierdzono nabytki ziemi z czasów rewolucji - Kościół ani arystokracja nie odzyskali skonfiskowanych ziem
- Zachowano strukturę administracji dawnego Cesarstwa
Definition: Karta konstytucyjna 1814 była dokumentem ustrojowym, który wprowadził we Francji monarchię konstytucyjną, zachowując jednocześnie wiele zdobyczy rewolucji francuskiej.
Utworzono dwuizbowy parlament, jednak wprowadzono wysoki cenzus majątkowy i wiekowy, co skutkowało ograniczeniem praw politycznych do niewielkiej części społeczeństwa:
- Czynne prawo wyborcze uzyskali ludzie od 30 lat, płacący więcej niż 300 franków podatków bezpośrednich (około 90 tysięcy osób z 30-milionowego narodu)
- Bierne prawo wyborcze przysługiwało od 40 lat i wymagało płacenia 1000 franków podatków bezpośrednich (około 16 tysięcy obywateli)
Vocabulary: Cenzus wyborczy to warunki, które musi spełnić obywatel, aby móc korzystać z praw wyborczych. W tym przypadku obejmował on cenzus majątkowy (wysokość płaconych podatków) oraz cenzus wieku.
Te zmiany ustrojowe we Francji stanowiły próbę pogodzenia tradycji monarchicznej z nowoczesnymi ideami konstytucyjnymi, co miało istotny wpływ na kształtowanie się systemu politycznego w ponapoleońskiej Europie.
